مبانی فقهی حقوقی محرومیت از حقوق اجتماعی در نظام حقوقی افغانستان

مبانی فقهی حقوقی محرومیت از حقوق اجتماعی در نظام حقوقی افغانستان عنوان رساله ای است که توسط ابراهیم میرزایی، با راهنمایی رضا دانشور ثانی و با مشاوره حسنعلی اخلاقی امیری در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری جامعه المصطفی العالمیه دفاع گردید.

عنوان	مبانی فقهی حقوقی محرومیت از حقوق اجتماعی در نظام حقوقی افغانستان
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	ابراهیم میرزایی
استاد راهنما	رضا دانشور ثانی
استاد مشاور	حسنعلی اخلاقی امیری
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

یکی از مجازات هایی که در نظام جزایی کشورها مورد توجه قانون گذاران قرارگرفته، مجازات محرومیت از حقوق اجتماعی است، هدف از این نوع مجازات متنوع ساختن گزینه های کیفری است که قانون در اختیار محکمه قرارداده، تا محکمه برای تمام انواع جرایم و مجرمین، گزینه های مناسب در اختیار داشته باشد؛ ولی باتوجه به اینکه در نظام عدالت کیفری اصل عدم مشروعیت مجازات، بخصوص مجازات محرومیت از حقوق اجتماعی است، سوال این است که مبانی مشروعیت این نوع مجازات چیست؟ در این رساله ما در صدد پاسخ به این سوال هستیم که این نو آوری در مجازات از حیث مبانی فقهی و حقوقی پشتیبانی می شود یا خیر؟ در حقوق دانشمندان معتقدند که مجازات های اجتماعی، بر خلاف زندان که کار کرد آن فقط جدا کردن مجرمان از جامعه است، هدف های متنوعی را فراهم می کنند از جمله: تناسب جرم و مجازات، انسانی نمودن مجازات ها، پرهیز از مجازات های خشن و غیر انسانی و اجرای عدالت کیفری در اجرای مجازات، چندگانه بودن این هدف ها سبب می شود که نظام عدالت کیفری نرمش پذیر باشد و در صورتی بازماندن از یک هدف، به هدف دیگر خود دست یابد. در قانون جزای افغانستان، نیز قانون گذار در تدوین مجازات ها تمام مصالح جامعه را در نظر گرفته است. اما در فقه از آنجایی که اصطلاح مجازات محرومیت از حقوق اجتماعی برگرفته از حقوق عرفی است، بابی تحت عنوان مبنای مجازات بطور عموم و مجازات محرومیت از حقوق اجتماعی بطور خصوص وجود ندارد؛ ولی از قواعد کلی که فقیهان در فقه مانند ادله حکومتی، ادله عموم تعزیر، و دلیل عقل و سیره عقلا و امر به معروف و نهی از منکر، مصلحت، سد ذرایع و... مطرح نموده است، بخصوص این که تمام احکام در شرع بر اساس مصالح و مفاسد جامعه جعل شده است می توان مبنای این نوع کیفر را استنباط نمود.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

۱ – ۱– تبیین مساله ۲

–

– ضرورت تحقیق

۱– ۳– پیشینه تاریخی تحقیق ۶

–

– سوال اصلی ۸

–

–

– سوال های فرعی ۸

–

– فرضیه های تحقیق ۹

–

– اهداف مورد نظر ۹

–

– روش تحقیق ۱۰

–

– ساختار تحقیق ۱۰

–

– محدودیت های پژوهش

بخش اول: کلیات

۱–

– مفهوم شناسی ۱۵

–

–

– مفهوم مبانی ۱۶

–

–

– ۱– مبانی در لغت

۱–

–

– ۲– مبانی در اصطلاح حقوق

۱– ۱– ۱–

–

– مبانی در اصطلاح فقه

۱– ۱–

–

– تفاوت مبانی با منابع در حقوق

۱– ۱–

– مفهوم حقوق اجتماعی ۲۳

–

–

– ۱– حقوق اجتماعی در لغت ۲۳

–

–

–

– حقوق اجتماعی در اصطلاح حقوق

۱–

– ۳– مفهوم محرومیت ۲۷

–

–

– ۱– محرومیت در لغت

۱–

–

–

– محرومیت در اصطلاح حقوق ۲۸

–

–

–

– مصادیق محرومیت از حقوق اجتماعی در قانون جزای افغانستان

۱–

–

– مفهوم مجازات تبعی و تکمیلی ۳۱

–

–

– ۱– مجازات تکمیلی در لغت ۳۲

–

–

–

– مجازات تکمیلی در اصطلاح حقوق

۱– ۱–

–

– مجازات تکمیلی در اصطلاح فقه ۳۴

–

–

–

– واژه تبعی در لغت

۱–

–

–

– واژه تبعی در اصطلاح حقوق ۳۵

–

–

–

– تفاوت مجازات اصلی و مجازات تبعی

۱–

–

–

–

– تفاوت مجازات اصلی و مجازات تکمیلی

۱–

–

–

–

– تفاوت مجازات اصلی، با تدابیرتامینی

۱–

–

–

–

– تفاوت مجازات تکمیلی و تبعی

۱–

–

–

–

– تفاوت تدابیرتامینی و جزای تبعی

۱–

–

–

–

– تفاوت تدابیرتامینی و جزای تکمیلی

۱–

–

– ماهیت محرومیت از حقوق اجتماعی ۴۲

–

–

– ۱– ماهیت فقهی محرومیت از حقوق اجتماعی ۴۲

–

–

– ۲– ماهیت حقوقی، محرومیت از حقوق اجتماعی ۴۶

–

– مبانی قانون جزای افغانستان

۱–۲–۱– تدوین قانون جزا در افغانستان ۴۹

–

–

– تدوین قانون در عصر حکومت حبیب الله خان ۵۱

–

–

– اصلاحات در قانون جزای افغانستان ۵۲

–

–

– وضع قانون جزا در زمان نادر شاه و پسرش ظاهر شاه ۵۵

–

–

– تدوین قانون جزا در عصر جمهوریت ۵۶

–

–

– تدوین قانون جزاء بعد از حکومت داود خان ۵۶

–

–

– تدوین قانون بر اساس نظام جمهوری اسلامی ۵۷

–

–

– سیر تاریخی محرومیت از حقوق اجتماعی در قانون جزا افغانستان ۶۰

–

– حقوق اجتماعی موضوع ضمانت اجرای کیفری ۶۳

–

–

– حقوق اجتماعی رفاه محور ۶۴

–

–

–

– حق داشتن کار

۱–

–

–

– آزادی در انتخاب شغل ۶۷

–

–

–

– مسکن ۶۸

–

–

– حقوق اجتماعی فرهنگ محور ۷۰

– ۳–

–

– آزادی انتشارات مطبوعات ۷۰

–

–

–

– حق آموزش و تحصیل ۷۳

–

–

– حقوق اجتماعی سیاست محور ۷۵

–

–

–

– آزادی احزاب و عضویت در آن ها ۷۶

–

–

–

– آزادی اجتماعات ۸۰

–

–

– ۳– آزادی در انتخابات

بخش دوم: مبانی فقهی محرومیت از حقوق اجتماعی ۸۹

–

– مبانی محرومیت از حقوق اجتماعی در فقه امامیه ۹۰

–

–

– ضرورت حکومت اسلامی

۲– ۱– ۲– ادله ولایت فقیه

۲– ۱–

– منطقه الفراغ ۹۸

–

–

– قلمرو اختیارات حاکم اسلامی ۱۰۰

–

–

– عموم ادله تعزیر ۱۰۴

–

–

–

– انحصار تعزیر در تازیانه ۱۰۴

–

–

–

–

– اشکال ادله ی، انحصار تعزیر در تازیانه ۱۰۷

–

–

–

– عمومیت تعزیر به غیر از تازیانه ۱۱۴

–

–

– محرومیت از جهاد و قطع ارتباط با متخلفین از جنگ ۱۲۰

–

–

– عزل از مسوولیت حکومتی ۱۲۳

–

–

– پیشگیری از فساد ۱۲۶

–

–

– سیره عقلاء ۱۳۰

–

–

– عموم ادله امر به معروف و نهی از منکر ۱۳۳

–

–

– قاعده مصلحت و مفسده ۱۳۷

–

– ۱۲– تقدیم مصلحت عام بر مصلحت خاص ۱۴۱

–

–

– حبس خانگی ۱۴۶

–

– مبانی محرومیت از حقوق اجتماعی در فقه اهل سنت ۱۵۲

–

–

– عموم اختیارات حاکم و قاضی ۱۵۲

–

–

– عموم ادله تعزیر ۱۵۷

–

–

– قاعده مصلحت و مفسده ۱۶۲

–

–

– مصالح مرسله ۱۶۸

–

–

–

– قلمرو مصالح مرسله ۱۶۹

–

–

– سد ذرایع ۱۷۳

–

–

–

– مصادیق سد ذرایع در فقه

بخش سوم: مبانی محرومیت از حقوق اجتماعی در حقوق

۳–

– مبانی حقوقی محرومیت از حقوق اجتماعی ۱۸۵

–

–

– تحقق عدالت کیفری در اجرای مجازات ۱۸۶

–

–

– تناسب جرم و مجازات ۱۹۱

–

–

– ممنوعیت مجازات مخالف کرامت انسانی ۱۹۷

–

–

–

– ممنوعیت مجازات مخالف کرامت انسانی در غرب ۱۹۷

–

–

–

– ممنوعیت مجازات مخالف کرامت انسانی در نظام جزایی اسلام ۲۰۰

–

–

– محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات جایگزین زندان ۲۰۶

–

–

–

– تقلید پذیری در زندان ۲۰۸

–

–

–

– برچسب خوردن در زندان ۲۱۴

–

–

–

– نابودی احساس مسوولیت در زندان ۲۱۸

–

– مبانی قانونی محرومیت از حقوق اجتماعی در حقوق افغانستان ۲۲۸

–

–

– محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات اصلی ۲۲۹

–

–

–

– محرومیت از خدمات و امتیازات دولتی ۲۳۰

–

–

–

– محرومیت از عضویت در هییت مدیره و هییت موسس و معامله با ادارات دولتی و ۲۳۳

–

–

–

– محرومیت از رانندگی ۲۳۴

–

–

–

– اخراج اتباع خارجی از کشور و منع ورود مجدد آنها ۲۳۶

–

–

–

– مجازات های تکمیلی اختیاری ۲۳۹

–

–

–

– مجازات های تکمیلی اجباری ۲۴۰

–

–

– محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی ۲۴۱

–

–

–

– انواع مجازات های تبعی ۲۴۳

–

–

–

–

– محرومیت از وظایف دولتی ۲۴۴

–

–

–

–۲ – انفصال از خدمت و طرد از مسلک ۲۴۵

–

–

– مجازات محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان تدابیرتامینی ۲۴۸

–

–

–

– موارد تدابیرتامینی ۲۴۹

–

– ۴– ۲– حالت خطرناک ۲۵۰

–

–

–

– ۱– تشخیص حالت خطرناک ۲۵۱

–

–

–

– تدابیر سالب آزادی ۲۵۴

–

–

–

– نگهداری و معالجه اجباری مجرمان معتاد به استعمال الکل و مواد مخدر ۲۵۶

–

–

–

– ممنوعیت از اقامت و تردد در محل معین ۲۵۷

–

– ۴–

– محرومیت از اشتغال به کسب یا حرفه معین

نتایج

پیشنهادات

منابع

منابع فارسی

مقالات

پایان نامه ها

منابع عربی

مقالات عربی

منابع انگلیسی

قوانین

کلیدواژه ها

• محرومیت از حقوق اجتماعی
• مجازات تکمیلی و تبعی
• فقه امامیه
• فقه اهل سنت
• قانون جزا افغانستان