مبانی و آثار افشاگری نسبت به فساد در حقوق ایران و آمریکا

عنوان	مبانی و آثار افشاگری نسبت به فساد در حقوق ایران و آمریکا
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	امیر مشهدی حسن شیرازی
استاد راهنما	ایرج حسینی صدرآبادی
استاد مشاور	محمدوزین کریمیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

مبانی و آثار افشاگری نسبت به فساد در حقوق ایران و آمریکا عنوان پایان نامه ای است که توسط امیر مشهدی حسن شیرازی، با راهنمایی ایرج حسینی صدرآبادی و با مشاوره محمدوزین کریمیان در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

هدف از این پژوهش، عمدتا، توصیف، تجزیه و تحلیل و ارزیابی عوامل تعیین کننده پدیده افشاگری بوده است که بر حفاظت از اشخاص حصیقی یا ناظران افتخاری که اقدام به افشاگری های مجاز و یا غیرمجاز می نمایند، تاثیر میگذارد. همچنین هدف از این پژوهش، ارزیابی نقش ویژه ی قوانین مرتبط با افشاگری، به خصوص قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و قانون حمایت از افشاگران در نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا در اجرای ماموریت خود برای محافظت از افشاگری های مجاز در مورد تخلفات و جرایم بالقوه و بالفعل در سازمان های دولتی و خصوصی می باشد. مطابق قانون WPA در ایالات متحده، افشاگری کارمندان سازمان های اطلاعاتی مانند NSA، CIA ،UPS و FBI، به عنوان افشاگری غیر مجاز تلقی شده و در نتیجه، مشمول قانون مذکور قرار نمی گیرند؛ در همین راستا است که افشاگرانی همچون ادوارد اسنودن و چلسی منینگ که به ترتیب تحلیلگر اطلاعاتی و تحلیلگر نظامی بودند، به دلیل ملاحظات سیاسی و امنیتی، در دایره قانون WPA قرار نگرفته اند. این پژوهش، به منظور شفاف سازی مفهوم افشاگری و به منظور توصیف و تجزیه و تحلیل متغیرهای موثر بر افشاگر، مکانیسم افشاگری، ویژگی های افشاگران و استراتژی ها و روشهای به کار گرفته شده توسط افشاگران برای دمیدن سوت در یک سازمان، از یک سو اقدام به بررسی ارزش های اخلاقی، وفاداری، اعتماد و اصل سلسله مراتب و از سوی دیگر، اقدام به بررسی اصول آزادی بیان، شفافیت و دسترسی عموم به اطلاعات می نماید. در این مطالعه، زمینه های مو ثر فرهنگی و اجتماعی دو کشور ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران و همچنین، تا ثیر ملاحظات سیاسی و حقوقی این دو کشور در تصمیم افشاگر به افشاگری مورد بررسی قرار گرفته می شود. اهداف مطالعه، بر اساس نقشی که قوانین مرتبط با افشاگری در دو نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، عناصر اخلاقی، عوامل فردی موثر بر افشاگر و عوامل سازمانی تعیین کننده و موثر بر افشاگر میتوانند بازی کنند، به عنوان مکانیزمی برای مبارزه با فساد در نظر گرفته می شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

علایم اختصاری

مقدمه

بخش۱ ایجاد وضعیت حقوقی ویژه برای افشاگران فساد در سیستم های حقوقی ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

فصل۱ به رسمیت شناختن طبقه حقوقی جدیدی از افشاگران فساد در ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

مبحث۱ سرعت متغیر نظام های حقوقی در به رسمیت شناختن حقوق افشاگران

گفتار۱ حق هشدار، حقی دیرینه در فرهنگ آنگلوساکسون

بند۱ فضای سیاسی و فرهنگی خاص آنگلوساکسون؛ زمینه مطلوب برای ظهور حق هشدار

بند۱ ۱ علوم اجتماعی در خدمت شناسایی زمینه های مختلف فرهنگی

بند۱ ۲ شناسایی عوامل مطلوب مشترک درکشورهای COMMON LAW (کامِن لو)

بند۲ قانونگذاری پیشرو در کشورهای آنگلوساکسون

بند۲ ۱ اصل آزادی بیان؛ مبنای پذیرش موضوع افشاگری

بند۲ ۲ قوانین قدیمی در ایالات متحده آمریکا

گفتار۲ چارچوب گذاری حقوق افشاگر، یک ضرورت زمانه در همه کشورها

بند۱ وجود فشارهای واقعی و سنگین بر قانون گذاران ملی

بند۱ ۱ تاثیر قانون نرم در توسعه وضعیت افشاگر

بند۱ ۲ قانون گذاری واکنشی در موضوع افشاگری

بند۲ گسترش سیستم های ملی در مورد افشاگران

بند۲ ۱ ورود دیرهنگام و مبهم و مجمل موضوع افشاگری و افشاگر در نظام حقوقی رومی ژرمنی

بند۲ ۲ تکامل قوانین قدیمی در مواجهه با برخی رسوایی ها

مبحث ۲ هندسه متغیر در به رسمیت شناختن حقوق افشاگران

گفتار۱ بیان اعطا شده به مقام دولتی

بند۱ به رسمیت شناختن متمایز (ناهمگون) حق افشاگری کارمند دولت و چارچوب قانونی آن

بند۱ ۱ تاسیس قاعده اجماعی در مورد حق افشاگریِ مقام دولتی

بند۱ ۲ ملاحظات سیاسی در نظر گرفتن چارچوب اعمال حق افشاگری

بند۲ اعمال حق افشاگری: محدودیت های آزادی بیان مقام رسمی

بند۲ ۱ سازش دشوار بین تعهدات اخلاقی و حق افشاگری

بند۲ ۲ تعارض حمایت از افشاگران سازمان CIA و مسیله امنیت ملی

گفتار۲ بیان اعطا شده به کارکنان بخش خصوصی

بند۱ به رسمیت شناختن ناهمگن (متباین) حق افشاگری کارمند و چارچوب قانونی آن

بند۱ ۱ حق افشاگری مقرر شده برای کارکنان بخش خصوصی در قوانین خاص ایالات متحده آمریکا

بند۱ ۲ حق افشاگری کارکنان بخش خصوصی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

بند۲ اعمال حق افشاگری: محدودیت ها در اعمال حق آزادی بیان توسط کارکنان بخش خصوصی

بند۲ ۱ تعارضات حل شده در رابطه با اسرار شغلی و حق افشاگری

بند۲ ۲ تعارضات موجود در رابطه با اسرار تجاری و حق افشاگری

گفتار سوم: محدوده اعمال حق افشاگری ………………………………………………………………

بند۱ امنیت ملی …………………………………………………………………………………

بند ۲ اسرار دولتی ………………………………………………………………………………

بند ۳ حمایت از مالکیت های فکری …………………………………………………………………

بند ۴ حمایت از حریم خصوصی ……………………………………………………………………

بند ۵ حمایت از اعتبار و حیثیت اشخاص ………………………………………………………………

بند ۶ حمایت از منصفانه بودن دادرسی ………………………………………………………………

فصل ۲ ویژگی های وضعیت های حقوقی جدید با توجه به تعریف ارایه شده از افشاگران فساد درایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

مبحث ۱ شناسایی مبانی مشترک دوکشور در تعریف افشاگر

گفتار۱ تناقض، عنصر عینی شناسایی افشاگری

بند۱ پایه و اساس تناقض در افشای اطلاعات توسط افشاگر

بند۱ ۱ گسترش تدریجی افشای تخلفات اثبات شده به خطرات بالقوه

بند۱ ۲ افشای اطلاعات یا مخالفت با یک چارچوب قانونی تاسیس شده

بند۲ چارچوب اعمال تناقض در سیستم های مختلف

بند۲ ۱ آزادی در اعمال تناقض: حق افشاگر

بند۲ ۲ ویژگی ضرورت و تناسب افشاگری

گفتار۲ توجیه هشدار و افشا؛ عنصر ذهنی شناسایی افشاگری

بند۱ اساس انگیزه در موضوع حفاظت از منافع برتر ذاتی در افشاگری

بند۱ ۱ افشاگری به منظور حفظ منافع عمومی و برتر

بند۱ ۲ شرط حسن نیت

بند۲ چالش های عملی ضمیمه شده در توجیه هشدار و افشاگری

بند۲ ۱ نفع: مشروعیت بخشیدن به عملکرد افشاگر

بند۲ ۲ خطر: حرکت به سمت عقب نشینی دولت و رهایی دولت از تعهد ذاتی خود و ظهور وظیفه افشاگری

مبحث ۲ نفع شخصی در تعریف افشاگر؛ نقطه واگرایی بین نظام های حقوقی ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

گفتار۱ اقدام افشاگر مبتنی بر منافع شخصی، نتیجه برداشت عملی از مفهوم افشاگر در ایالات متحده آمریکا

بند۱ پذیرش نفع شخصی افشاگر در تعریف ایالات متحده از افشاگر

بند۱ ۱ انگیزه شخصی به عنوان تضمین اثربخشی سیستم های افشاگری در ایالات متحده آمریکا

بند۱ ۲ به رسمیت شناختن اصل پاداش افشاگر

بند۲ ضرورت وضعیت حقوقی متناسب با خطرات پاداش

بند۲ ۱ شناسایی خطرات انحراف افشاگری توام با پاداش

بند۲ ۲ پیشگیری از خطرات و چارچوب افشاگری های بدخواهانه (مخرب)

گفتار۲ اقدام فداکارانه افشاگر مطابق با الزام هشدار اخلاقی در جمهوری اسلامی ایران

بند۱ امتناع از پذیرفتن منافع شخصی افشاگر در تعریف سنتی در جمهوری اسلامی ایران

بند۱ ۱ هشدار اخلاقی، مانعی در به رسمیت شناختن اقدام منفعت طلبانه توسط افشاگر

بند۱ ۲ اصول فقهی امر به معروف و نهی از منکر

بند۲ سیر تحول وضعیت حقوقی در جمهوری اسلامی ایران: حرکت به سمت پذیرش نوعی پاداش

بند۲ ۱ مسیله تشویق و پاداش مالی به عنوان حمایت از افشاگر

بند۲ ۲ ناکارآمدی نظام پاداش در سیستم افشاگری جمهوری اسلامی ایران

بخش۲ مسایل کنونی حمایت از افشاگران فساد در نظام های حقوقی ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

فصل ۱ ایجاد حمایت های شکلی به نفع افشاگر از طریق نهادینه سازی افشاگری در ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

مبحث۱ حمایتهای شکلی در مرحله شروع افشاگری

گفتار۱ اولویت سیاسی مشترک در ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران برای برقراری ارتباط موثر با افشاگر احتمالی و بالقوه

بند۱ هدف اطلاع رسانی کامل به افشاگر در مرحله شروع افشاگری

بند۱ ۱ چالش ارتباطات نهفته در مبارزه علیه خودسانسوری افشاگر

بند۱ ۲ تصدیق اراده سیاسی برای اطلاع رسانی بهتر به افشاگر در مورد حقوقش

بند۲ ایجاد نهادهای تخصصی برای تسهیل ارتباط با افشاگران در جمهوری اسلامی ایران

بند۲ ۱ ارگان های مسیول پشتیبانی و مشاوره به افشاگر

بند۲ ۲ ارگانهای مسیول در شفاف سازی آیین های شکلی اعلام شده برای افشاگران بالقو ه

گفتار۲ تضمین های شکلی خاص و جستجوی اثربخشی حفاظت در شروع افشاگری توسط قانون گذاران ملی

بند۱ جرم انگاری جلوگیری از افشاگری به عنوان یک حمایت موثر

بند۱ ۱ جرم انگاریِ جلوگیری از افشاگری در جمهوری اسلامی ایران

بند۱ ۲ اثربخشی متوسط مکانیسم جرم انگاری جلوگیری از افشاگری

بند۲ ناشناس ماندن افشاگر، یک محافظت قابل تصور و امکان پذیر

بند۲ ۱ حمایت شکلی احتمالی به منظور ناشناس ماندن افشاگر

بند۲ ۲ خروج گمنامی از وضعیت حمایتی رژیم افشاگری و متقابلا، افزایش استاندارد محرمانگی گزارش

مبحث۲ اراده مشترک برای محافظت از افشاگر در چارچوب روش معین و مشخص

گفتار۱ نهادینه سازی هشدار و تعیین روش های افشاگری توسط قانون گذاران مختلف ملی

بند۱ جستجوی توازن منافع از طریق اعمال هشدار در قالب یک روش از طریق کانال داخلی در جمهوری اسلامی ایران

بند۱ ۱ ضرورت ایجاد یک کانال داخلی با اولویت برای افشاگری به منظور اطمینان از سازگاری با تعهدات اخلاقی

بند۱ ۲ خلاء ماده قانونی راجع به افشاگری اطلاعات برای عموم در موارد استثنایی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

بند۲ جستجوی اثربخشی سیستم افشاگری در چارچوب عملکرد افشاگر در ایالات متحده آمریکا

بند۲ ۱ منافع مالی در روش QUI TAM (کی تم)

بند۲ ۲ احترام به حق دسترسی عموم به اطلاعات از طریق افشاگری عمومی

گفتار۲ نهادینه سازی افشاگری و هشدار و مسیله حمایت از افشاگر

بند۱ چارچوب گذاری روش افشاگری، تضمینی برای محافظت از افشاگر کوشا

بند۱ ۱ بهره مندی افشاگر از حمایت های قانونی، منوط به رعایت تشریفات

بند۱ ۲ اقدام در چارچوب تشریفات قانونی: تضمینی علیه تهدید به افترا

بند۲ خطرات شناسایی شده در چارچوب روش سختگیرانه برای افشاگری

بند۲ ۱ خطر برای نهاد افشاگری: از دست دادن خود انگیختگی (خود جوش بودن) و منفعت افشاگری

بند۲ ۲ خطر برای افشاگر به عنوان بازیگر نقش اصلی: عدم امنیت حقوقی افشاگر غیر کوشا

فصل۲ حمایت های رو به افزایش از افشاگر در برابر پیامدهای آسیب رسان افشاگری

مبحث۱ ایجاد یک وضعیت حقوقیِ تضمین کننده ی حمایت حرفه ای از افشاگر در رژیم های حقوقی ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

گفتار۱ استقرار حمایت عمومی حرفه ای برای افشاگر در سیستم های مختلف ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

بند۱ به رسمیت شناختن اجماعی ضرورت حمایت و حفاظت از افشاگر به دلیل افشاگری وی

بند۱ ۱ افشاگر، موضوع انتقام جویی ها توسط کارفرمای خود

بند۱ ۲ تصویب کلی اصل حمایت از افشاگران

بند۲ سازماندهی سرکوب و مجازات کارفرمای طراحِ رفتار تبعیض آمیز

بند۲ ۱ امکان اعمال اقدام مدنی علیه کارفرمای طراحِ رفتار تبعیض آمیز

بند۲ ۲ مجازات کارفرمای مرتکب رفتار تبعیض آمیز علیه کارمند به دلیل افشاگری وی

گفتار۲ موضوع کارایی و تعیین سیستم های حفاظت شغلی توسط قانون گذاران مختلف

بند۱ اتخاذ ادله اثباتی برای تسهیل اقدام مدنی و حقوقی افشاگرِ قربانی انتقام جویی

بند۱ ۱ تقسیم بار اثبات و تغییر بار اثبات بر عهده کارفرما در جمهوری اسلامی ایران

بند۱ ۲ انطباق مقررات بار اثبات ادله در ایالات متحده آمریکا: غلبه قاعده آزمودن عامل کمک کننده

بند۲ تشدید حمایت و گشایش اقدام کیفری در ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

بند۲ ۱ حمایت حرفه ای وارد شده در زمینه کیفری

بند۲ ۲ چالش و اثربخشی ظریف سیستم کیفری

مبحث۲ حرکت به سوی حمایت مطلوب از افشاگر و به رسمیت شناختن حق اساسی افشاگری

گفتار۱ فقدان حق اساسی افشاگری و حمایت ناقص از افشاگر در ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران

بند۱ سیستم های ملی کمال پذیر برای حمایت از افشاگر

بند۱ ۱ عدم کفایت اصل آزادی بیان به عنوان مبنایی برای حمایت

بند۱ ۲ ضرورت ایجاد حق اساسی هشدار با دامنه برتر

بند۲ اقدام محدود سازمانهای بین المللی در حمایت از افشاگر

بند۲ ۱ ناکافی بودن قانون نرم بین المللی به عنوان منبع تضمین ها

بند۲ ۲ ضرورت ایجاد حق افشاگری با دامنه بین المللی

گفتار۲ حمایت همه جانبه با در نظر گرفتن چالش هایی در مسیر افشاگری

بند۱ تضمین حمایت از افشاگران

بند۱ ۱ حمایت از منابع و افشاگران توسط NWC

بند۱ ۲ حمایت از منابع و افشاگران در قوانین ملی و رویه قضایی

بند۲ چالشها و محدودیت ها برای افشاگری و حفاظت از منابع

بند۲ ۱ نظارت الکترونیکی و حفاظت از منابع، فراتر از روزنامه نگاری سنتی

بند۲ ۲ پلتفرم های نشت اطلاعات

نتیجه

پیشنهادات۱۱۸……………………………………………………………………………………… منابع

کلیدواژه ها

• افشاگر
• آزادی بیان