مبانی و قلمرو نفوذ اراده زوجه در حقوق خانواده با تأکید بر ضابطه حق و حکم
 | |
| عنوان | مبانی و قلمرو نفوذ اراده زوجه در حقوق خانواده با تأکید بر ضابطه حق و حکم |
|---|---|
| رشته | فقه اسلامی |
| دانشجو | محدثه اصولی یامچی |
| استاد راهنما | حسین نوری، علی جعفری |
| استاد مشاور | سید عبدالرحیم حسینی، حسین جاور |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۳ |
| دانشگاه | دانشگاه تهران، پردیس فارابی |
مبانی و قلمرو نفوذ اراده زوجه در حقوق خانواده با تأکید بر ضابطه حق و حکم عنوان رساله ای است که توسط محدثه اصولی یامچی، با راهنمایی حسین نوری و علی جعفری و با مشاوره سید عبدالرحیم حسینی و حسین جاور در سال ۱۴۰۳ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران، پردیس فارابی دفاع گردید.
چکیده
ازآنجایی‌که حقوق خانواده، در بسیاری از احکام و آثار خود، از اراده و اختیار اعضای خانواده متأثر می شود و نقش زوجه در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌ویژه در این میان، با شیوع ادبیات حق محور در میان برخی محافل حقوقی و قضایی و تأثیر مطالعات تطبیقی بر دامن زدن به این چالش، بر ضرورت بحث در این باره افزوده است (ضرورت پژوهش). از این رو به منظور کمک به ابعاد نظری این چالش و تقویت ادبیات بومی این مهم، این نوشته ارائه شده است (هدف پژوهش). لازم است قواعد و ضوابطی که در پرتو آن، حد اعمال اراده زوجه و میزان نفوذ آن معلوم می شود، بررسی شود. آیا حد نفوذ اراده زوجه، چه در قالب «اعلام اراده»، چه در قالب انشایی مثل «انشای یک جانبه اراده » یا در قالب «توافق» را می توان صرفاً با تطبیق ساده با قواعد عمومی قراردادها بررسی کرد یا باید به ضوابط و قواعد مرتبط با حق و حکم هم توجه داشت. بنابراین این پرسش مطرح می شود که حد نفوذپذیری اراده زوجه در پرتو قواعد عمومی و در نسبت با ضابطه حق و حکم کدام است؟ و به دیگر سخن، نتیجه سلسله قواعد حاکم بر قلمرو نفوذ اراده زوجه در اعمال اختیار وی چگونه است؟ (مسئله پژوهش) بررسی مسئله حاضر نشان می دهد، اگر سخن از اراده انشایی باشد، اعم از آن که یک طرفه و در قالب ایقاع باشد یا یک طرفه و در قالب توافق (تعهد یک جانبه در قرارداد) یا در قالب تعهد دو طرفه، به دلیل توقیفی بودن احکام خانواده و ویژگی های خاصی که در حقوق خانواده حاکم است، هسته های هر حق، در پرتو ضابطه حق و حکم به صورت مستقل، باید بررسی شود و در کنار لزوم و جواز حقی و لزوم و جواز حکمی که از مهم‌ترین عوامل موثر بر نفوذ اراده است، درجه نفوذ اراده زوجه به درستی شناسایی شود. توجه به ضابطه یک درجه‌ای اختیار (در ماهیت حکم) یا اختیار بر اختیار و ضابطه دو درجه‌ای (در ماهیت حق)، از بایسته های مهم در حل مسئله میزان نفوذ اراده زوجه و حد آن است. تأسیس اصل هم در فرایند حل مسئله اثر بسزایی دارد و اختیار دوم (اختیار بر اختیار) به دلیل نیاز دارد (دستاورد پژوهش). در این نوشتار تلاش شده است در پرتو طرح دقیق مبادی بحث و مقدمات مهم و سپس بررسی دقیق ضابطه حق و حکم و شناسایی درست لزوم وجواز حقی و حکمی در قلمرو نکاح و تحلیل درست هسته های حقوق مورد بحث در تشکیل، آثار و انحلال نکاح و به روش تحلیلی و مبتنی بر استناج منطقی و تا حدی پیمایش (استقرای موارد)، مسئله مورد نظر بررسی شود (روش پژوهش)
کلیدواژه ها
- اراده / will
- اختیار / authority
- نفوذ اراده / Influence of will
- حق / right
- حکم / Duty
- مصلحت / Expediency