محمدعلی فروغی

محمد علی فروغی
زادهٔ	۱۲۵۲ تهران
درگذشت	۱۳۲۱
ملیت	ایرانی
تحصیلات	فقه، طب، ادبیات و فلسفه
محل تحصیل	دارالفنون، مدرسه سپهسالار، مدرسه خان‌مروی و مدرسه صدر
پیشه(ها)	سیاستمدار، دیپلمات، حقوقدان، استاد دانشگاه، نویسنده، مترجم، شاعر
شناخته‌شده برای	ریاست مدرسه عالی حقوق و مدرسه عالی علوم سیاسی، تدریس علوم حقوقی، آثار علمی و ادبی متعدد

محمدعلی فروغی (۱۲۵۲ خورشیدی در تهران – ۵ آذر ۱۳۲۱ خورشیدی در تهران) سیاستمدار، دیپلمات، حقوقدان، نویسنده، مترجم، شاعر و استاد دانشگاه ایرانی بود که در زمینه‌های علمی و فرهنگی ایران نقش مهمی ایفا کرد. او مدتی ریاست دیوان عالی تمیز، مدرسه عالی حقوق و مدرسه عالی علوم سیاسی را برعهده داشت و در کنار مسئولیت‌های مدیریتی، به تدریس علوم حقوقی نیز می‌پرداخت. فروغی در شعر با تخلص «فروغی» شناخته می‌شد.

زندگی‌نامه

محمدعلی فروغی فرزند محمدحسین فروغی (ذکاءالملک) از علمای اصفهان بود. او در سوم جمادی‌الثانی ۱۲۹۴ هجری قمری (برابر با ۱۲۵۲ خورشیدی/۱۸۷۳ میلادی) در تهران به دنیا آمد. از پنج‌سالگی تحصیل را نزد پدر آغاز کرد و سپس به دارالفنون رفت و به تحصیل طب پرداخت. با گذر زمان و علاقه به ادبیات فارسی، از ادامه تحصیل در رشته طب منصرف شد و به ادبیات و فلسفه روی آورد.

مدتی در مدرسه سپهسالار، مدرسه خان‌مروی و مدرسه صدر علوم فقهی، فلسفه مشاء و فلسفه اشراق را فرا گرفت. او به زبان‌های عربی، فرانسه و انگلیسی تسلط داشت و با آرای فیلسوفان اروپایی آشنا بود.

فعالیت‌های علمی و اجرایی

محمدعلی فروغی مدتی مترجم رسمی وزارت انطباعات، معلم فیزیک دارالفنون و مدرس مدرسه عالی علوم سیاسی بود. در سال ۱۳۲۲ هجری قمری لقب ذکاءالملک را پس از پدرش دریافت کرد. در چندین دوره مجلس شورای ملی، مسئولیت‌هایی از ریاست دفتر تا ریاست مجلس را عهده‌دار شد. در سال ۱۳۳۹ هجری قمری وزیر دارایی و سپس وزیر دادگستری شد و مدتی بعد ریاست دیوان عالی تمیز را برعهده گرفت.

نقش در آموزش عالی حقوق و علوم سیاسی

پس از تأسیس مدرسه عالی علوم سیاسی، تدریس درس تاریخ به او سپرده شد. سپس به سمت معاون و بعد رئیس این مدرسه منصوب شد. در همین دوره کتاب علم ثروت (اقتصاد) را تألیف کرد که به عنوان کتاب درسی استفاده می‌شد. پس از خروج فرانسیس آدولف پرنی از ایران، ریاست مدرسه عالی حقوق به او واگذار شد و در این زمان کتاب حقوق اساسی را نوشت.

آثار

برخی از آثار تألیفی و تحقیقی محمدعلی فروغی عبارتند از:

• آیین سخنوری یا فن خطابه (۲ جلد)
• حقوق اساسی
• اصول علم ثروت
• حکمت سقراط
• خلاصه شاهنامه (۲ جلد)
• دیوان حافظ (تصحیح و توضیح)
• تاریخ ملل قدیم مشرق
• تاریخ مختصر دولت قدیم روم
• بوستان سعدی (تصحیح)
• اندیشه دور و دراز
• ترجمه سه فن از «فنون طبیعی» کتاب شفا (با همکاری میرزا مهدی آشتیانی و فاضل تونی)

درگذشت

محمدعلی فروغی در ۵ آذر ۱۳۲۱ خورشیدی در تهران درگذشت.