مسئولیت محض ناشی از زیان‌های وارده از اختراعات در حقوق ایران و کامن‌لا
مسئولیت محض ناشی از زیان‌های وارده از اختراعات در حقوق ایران و کامن‌لا نام مقاله ای از سید علی خزائی و یوسف خلج است که در شماره یکم ( بهار و تابستان 1400) فصلنامه حقوق خصوصی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
بدیهی است که اختراعات از مشخصه‌ها و عوامل مهم توسعة اقتصادی و رفاه جامعه به شمار می‌روند. با وجود این، ممکن است به واسطة معیوب یا ناقص بودن در زمان تولید انبوه یا در مرحلة به‌کارگیری آن‌ها خساراتی به مصرف‌کننده یا عوامل تولید وارد شود. صرف‌نظر از مسئولیت تولیدکنندگان کالاها و خدمات، مخترع نیز، به دلیل حضور در طول اسباب وقوع زیان، می‌تواند جزء مسئولان فعل زیان‌بار به شمار آید. در حقوق ایران تا کنون مطالعة مستقلی دربارة مسئولیت احتمالی مخترعان صورت نپذیرفته است؛ درحالی‌که بررسی مسئولیت آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. با توجه به پیچیدگی‌های صنعتی و فنی در این حوزه، به‌کارگیری مبانی مسئولیت قراردادی یا مبانی سنتی مسئولیت خارج از قرارداد، مانند تقصیر، دشوار است و با در نظر داشتن ضرورت رعایت مصالح و منافع جامعه و مصرف‌کنندگان اختراع جدید بهتر است نظام مبتنی بر مسئولیت محض، به همان ترتیب که امروزه در تولید کالای معیوب اعمال می‌شود، در رابطه با مخترعان هم مورد توجه قرار گیرد. در حال حاضر، در کامن‌لا به دعاوی علیه مخترعان در اثر نقص اختراعات بر اساس مسئولیت ناشی از عیب کالا رسیدگی می‌شود. در فقه امامیه، با استناد به برخی قواعد فقهی، از جمله «من له الغنم فعیله الغرم»، می‌توان بار مسئولیت را بدون نیاز به اثبات تقصیر بر عهدة مخترعان قرار داد.
کلیدواژه ها
- تقصیر
- عیب اختراع
- مخترع
- مسئولیت محض