مسئولیت مدنی کودکان ممیز و مبتلایان به اختلال روانی
مسئولیت مدنی کودکان ممیز و مبتلایان به اختلال روانی عنوان مقاله ای از علیرضا آبین است که در کتاب حقوق مسئولیت مدنی؛ توجیه و نقد رویه قضایی منتشر گردیده است.
 | |
| عنوان | مسئولیت مدنی کودکان ممیز و مبتلایان به اختلال روانی |
|---|---|
| نویسنده | علیرضا آبین |
| محور موضوعی | مسئولیت مدنی |
| سال نشر | ۱۴۰۳ |
| منتشر شده در | حقوق مسئولیت مدنی؛ توجیه و نقد رویه قضایی |
چکیده
در این مقاله به توجیه و نقد رویه قضایی در خصوص مسئولیت مدنی صغار و بیماران روانی به صورت مطالعه تطبیقی، با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی پرداخته شده است و به این پرسش محوری پاسخ داده شده که اساساً آیا رویکرد مطلق انگارانه محاکم ما نسبت به مسئولیت مدنی صغار و بیماران روانی قابل پذیرش است یا خیر؟ نگاهی به تاریخ مسئولیت مدنی به خوبی حکایت از این دارد که حقوق مسئولیت مدنی در پاسخ به سؤال پیرامون مسئولیت صغار و بیماران روانی، همواره بر سر یک دوراهی قرار داشته است: در یک سو مسائل عاطفی، اخلاقی، انصاف و عدالت ماهوی، اقتضای منتفی شدن یا تعدیل مسئولیت مدنی این افراد را دارند و در سوی مقابل، برقراری عدالت صوری و هدف نهایی حقوق مسئولیت مدنی یعنی اعاده وضع سابق و جبران زیان های ناروا، کاوش های پیچیده شخصی، ذهنی و روانی را با تأملی جدّی مواجه می سازد! همین تردیدها سبب شده تا نظام های حقوقی و قضایی، دیدگاه های مختلفی را در این خصوص برگزینند: برخی جانب زیان دیده را گرفته و از حکومت معیارهای نوعی در حقوق مسئولیت مدنی دفاع کرده اند و عده ای نیز به سمت حمایت از صغیر و مجنون گرایش یافته و معیارهای شخصی را در ارزیابی فعل زیان بار و نیز در برقراری رابطه استنادی دخالت داده اند. در این میان، مشهور حقوقدانان ایرانی و نیز قاطبه قضات دادگستری با رویکرد نخست همراه شده و بی آنکه به اقتضائات هویتی صغار و بیماران روانی و سایر عوامل مؤثر بر توان پاسخگویی ایشان توجه نمایند، حکم به ضمان ایشان داده اند. با وجود این به نظر می رسد که باید رویکردی میانه را برگزید و از معیار «نوعیِ نسبی» به عنوان ملاک ارزیابی وضعیت و رفتار صغار و بیماران مبتلا به اختلال روانی بهره گرفت.
واژگان کلیدی
- مسئولیت مدنی
- رویه قضایی
- صغیر
- مجنون
- بیماری روانی
- معیار نوعی
- معیار شخصی
- معیار مختلط