مسیولیت عاقله در حقوق کیفری ایران

عنوان	مسیولیت عاقله در حقوق کیفری ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	سمیرا قزلجه
استاد راهنما	ابراهیم قدسی
استاد مشاور	ابولحسن شاکری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه مازندران

مسیولیت عاقله در حقوق کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط سمیرا قزلجه، با راهنمایی ابراهیم قدسی و با مشاوره ابولحسن شاکری در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران دفاع گردید.

چکیده

قاعده ی ضمان عاقله، یکی از قوانین مهم و اساسی در فقه و حقوق اسلامی است که بر اساس آن، غالبا مسیولیت پرداخت دیه ی قتل و جرح خطایی و آنچه بمنزله خطاء دانسته شده، مثل جنایات کودکان و دیوانه به عهده ی عاقله جانی است نه خود جانی. در مقابل آن، اصل شخصی بودن جرایم و مجازات ها را داریم که مستند به ادله عقلی و نقلی می باشد و معادل قاعده وزر در فقه است که مطابق آن هر انسانی شخصا مسیول فعل و رفتار خود است و هیچ کس مسیول تحمل کیفر دیگری نیست . لذا از این جهت که قاعده ی ضمان عاقله با این اصل در تعارض می باشد، همواره مورد بحث و توجه فقهاء و حقوقدانان بوده است. نوشته ی حاضر نیز پژوهشی است در این راستا که در آن تلاش گردیده تا با بیان معنای عاقله که شامل پدر، پسر و بستگان ذکور نسبی ابوینی و ابی به ترتیب طبقات ارث بوده، به طرح و تبیین فلسفه تشریع و شرایط ضمان عاقله و ماهیت حکم ضمان عاقله که حکمی تکلیفی است پرداخته و به این نتیجه رسیده که حکم ضمان برای عاقله حکومتی بوده که از طرف رسول خدا(ص)، به دلیل شرایط خاص اجتماعی و با فلسفه حمایت از شخص جانی که به صورت غیر عمدی مرتکب جنایت بر موضحه تا قتل شده، تشریع گردیده است و بقاء آن در طول زمان تابع همان شرایط و فلسفه است و استثنایی است بر اصل شخصی بودن مجازات ها که به تبع آن، در صورت عدم پرداخت دیه، امکان اخذ تامین و بازداشت نیز برای عاقله وجود دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالبعنوان صفحهمقدمه ۱الف– بیان مسیله ۲ب– سوال پژوهش ۴پ– پیشینه پژوهش ۴ت– فرضیه پژوهش ۶ث– حدود پژوهش ۷ج– اهداف پژوهش ۷چ– روش پژوهش

فصل اول– کلیات تحقیق ۸۱–۱– مفاهیم ۹۱–۱–۱– مفهوم لغوی و اصطلاحی عاقله ۹۲–۱–۱– عاقله در قانون مجازات اسلامی

۲–۱– پیشینه تاریخی مسیولیت عاقله ۱۲۱–۲–۱– جایگاه عاقله قبل از اسلام

۲–۲–۱– جایگاه عاقله بعد از اسلام ۱۵۳–۱– مبانی ضمان عاقله ۱۶فصل دوم– مصادیق عاقله ۲۷۱–۲– اقسام عاقله در فقه

۱–۱–۲– عصبه ۲۸۲–۱–۲– ولاء معتق ۳۱۳–۱–۲– ولاء ضمان جریره

۴–۱–۲– امام مسلمین ۳۳۲–۲– نظریاتی در رابطه با عصبه بودن آباء و اولاد ۳۴۱–۲–۲– نظریه مبتنی بر شمول عصبه بر آباء و اولاد ۳۴۲–۲–۲– نظریه مبتنی بر عدم شمول عصبه بر آباء و اولاد ۳۵۳–۲–۲– بررسی نظرات ۳۵۳–۲– نظرات ارایه شده در رابطه با مصادیق عاقله

فصل سوم– محل و شرایط مسیولیت عاقله

۱–۳– مسیولیت عاقله به لحاظ موضوعی ۴۱۱–۱–۳– مسیولیت عاقله در موارد خطایی بودن جنایات ۴۱۱–۱–۱–۳– در قتل ۴۳۲–۱–۱–۳– در جراحات

۲–۱–۳– مسیولیت عاقله در موارد عمدی بودن جنایات ۴۸۱–۲–۱–۳– طفل یا مجنون بودن جانی ۴۸۲–۲–۱–۳– فرار یا مرگ قاتل عمدی ۵۰۳–۲–۱–۳– نابینا بودن جانی ۵۱۲–۳– مسیولیت عاقله به لحاظ صفاتی

۱–۲–۳– از نظر شخصی ۵۲۲–۲–۳– از نظر مالی

۳–۳– مسیولیت عاقله به لحاظ نحوی اثبات جرم ۵۷فصل چهارم– ماهیت حکم ضمان عاقله

۱–۴– اصل شخصی بودن مجازات ها

۲–۴– رابطه ضمان عاقله با اصل شخصی بودن مجازات ها ۶۳۳–۴– ضمان عاقله حکمی وضعی است یا تکلیفی

۴–۴– امکان حق رجوع برای عاقله پس از پرداخت دیه

۵–۴– ضمان عاقله از نظر فقهاء (بیان نظرات) ۷۶۴–۶– فواید ضمان عاقله ۸۳نتیجه گیری ۸۵منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• توانمندسازی جامعه محلی
• رفتار کاربران
• مسیولیت
• خطا
• نرخ توییت