مشروعیت مداخله‌ی نظامی کشور ثالث بر اساس دعوت کشور میزبان: تحلیلی بر مداخلات نظامی در مالی، اوکراین، سوریه و یمن
مشروعیت مداخله‌ی نظامی کشور ثالث بر اساس دعوت کشور میزبان: تحلیلی بر مداخلات نظامی در مالی، اوکراین، سوریه و یمن نام مقاله‌ای از مسعود زمانی و مجید نیکوئی است که در شماره پنجاه و چهارم (خرداد 1396) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.
چکیده
مداخله‌ی نظامی کشور ثالث بر اساس دعوت کشور میزبان یکی از ابزارهایی است که در بحران‌های داخلی همواره استفاده می‌شود. حکومتِ تضعیف‌شده‌ای که درگیر بحران یا جنگ داخلی‌ست، برای رهایی از وضع موجود از کشورهای خارجی دعوت به مداخله می‌کند. دو نظریه‌ی مهم برای اعتبار حقوقی چنین دعوتی ارائه شده: کنترل موثر و مشروعیت دموکراتیک. بر اساس معیار سنتی کنترل، برای اعتبارِ دعوتِ نظامیِ کشور میزبان، حکومت باید کنترل موثر سرزمینی داشته باشد؛ امری که در بحران/جنگ داخلی به دشواری محقق می‌شود. از دیگرسو، وفق نظریه‌ی نوظهور مشروعیت دموکراتیک، آنچه که به دعوت مذکور اعتبار می‌بخشد، دموکراتیک و مردمی بودن حکومت است. براین اساس حتی اگر حکومت دموکراتیک، کنترل موثر سرزمینی هم نداشته باشد باز دعوتش مشروع است. در سطحی دیگر، گاه میان مداخله بر اساس دعوت و دفاع مشروع جمعی خلط مفهومی پیش می آید. نوشتار پیش‌رو با بررسی قضایا و پرونده‌های متعدد حقوقی، می‌کوشد مفاهیم مذکور را شفاف‌سازی کند.
کلیدواژه‌ها
- مداخله بر اساس دعوت
- کنترل موثر/عملی
- مشروعیت دموکراتیک
- دفاع مشروع جمعی
- استفاده از نیروی نظامی