مطالعه تطبیقی اکراه در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مطالعه تطبیقی اکراه در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی
عنوانمطالعه تطبیقی اکراه در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوالهه کمالی پور راوری
استاد راهنمامیثم تارم
استاد مشاورمهدی احمدی موسوی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۳
دانشگاهدانشگاه شهید باهنر کرمان



مطالعه تطبیقی اکراه در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی عنوان پایان نامه ای است که توسط الهه کمالی پور راوری، با راهنمایی میثم تارم و با مشاوره مهدی احمدی موسوی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان دفاع گردید.

چکیده

انسان بر اساس اصل آزادی اراده، مسیول کارهایی است که انجام می دهد و بر اساس همین اصل نیز، مواخذه و مجازات می گردد اما هرگاه به علتی اراده ی وی مورد خدشه قرار گیرد مجازات وی منتفی می گردد. یکی از این دلایل که می تواند قصد و اراده ی شخص را به نوعی مخدوش نماید، اکراه است که در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی به طور مکرر مورد بحث قرارگرفته است. قاعده ی اکراه که نشات گرفته از فقه امامیه است در مواردی چند با قانون مجازات اسلامی در زمینه ی مجازات ها، اقسام و شرایط وقوع اکراه اختلاف نظر دارند، بدین ترتیب؛ اکراه تقریبا در تمامی جرایمی که مجازات آن ها در قانون مجازات اسلامی مقرر شده است باعث رفع مسیولیت از مکره می باشد مگر در خصوص اکراه در قتل که با وجود اختلاف نظری که بین فقهای امامیه مبنی بر قصاص یا عدم قصاص وجود دارد، نظر مشهور فقها مبنی بر پذیرش قصاص مورد قبول قانون گذار قرار گرفته است. که این امر، مخالف با اصول انصاف و عدالت می باشد و تخفیف مجازات در این خصوص،عادلانه تر به نظر می رسد.همچنین، در مورد شرایط اکراه برای پذیرش آن به عنوان عامل رافع مسیولیت،با وجود اینکه در فقه امامیه به طور مفصل بیان گردیده است قانون گذار، تنها شرط غیر قابل تحمل بودن اکراه را ذکر کرده که با توجه به موازین فقهی و اصل صریح و روشن بودن ماده های قانون مجازات اسلامی بایستی به تفصیل در متن ماده ذکر می شدند.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست

عنوان صفحه

مقدمه ۱

بخش اول: کلیات ۷

فصل اول : تبیین مفاهیم و مبانی اکراه ۹

گفتار اول: مفهوم شناسی اکراه ۱۰

بنداول: تعریف لغوی اکراه ۱۰

بند دوم: تعریف اصطلاحی اکراه ۱۱

الف– اکراه در اصطلاح فقها ۱۲

ب– اکراه در اصطلاح حقوقدانان ۱۳

گفتار دوم: تبیین مبانی نظری اکراه ۱۵

بند اول: مبانی حقوقی اکراه ۱۶

الف–مبنای سودمندی و اصل فایده ی اجتماعی ۱۶

ب– مبنای قانونی اکراه ۱۷

بند دوم: مبانی شرعی اکراه ۱۸

الف– کتاب ۱۹

ب– سنت ۲۱

فصل دوم: تاریخچه اکراه ۲۳

گفتار اول: سیر تاریخی ورود اکراه در قوانین جزایی ایران ۲۴

بند اول: قوانین جزایی قبل از انقلاب اسلامی ۲۴

بند دوم: قوانین جزایی بعد از انقلاب اسلامی ۲۵

گفتار دوم: سیر تطور اکراه در فقه امامیه ۲۵

بند اول: اکراه به عنوان قاعده فقهی ۲۶

بند دوم: اکراه به عنوان حکم ثانویه ۲۷

بخش دوم: اکراه در فقه امامیه و بیان نوآوری های قانونی آن ۲۹

فصل اول: بررسی اکراه در مجازات های معین شرعی ۳۱

گفتار اول: اکراه در جرایم موجب حد ۳۲

بند اول: اکراه در زنا ۳۲

بند دوم: اکراه در لواط ۳۵

گفتار دوم: اکراه در جرایم موجب قصاص ۳۸

بند اول: اکراه در قتل ۳۹

بند دوم: اکراه در جنایت بر عضو ۴۲

بند سوم: جنایت بر اکراه شونده ۴۵

فصل دوم: بررسی اکراه در مجازات های غیر معین شرعی ۴۷

گفتار اول : اکراه در جرایم موجب تعزیر ۴۸

بند اول: تفاوت اکراه و اجبار ۴۹

بند دوم: تفاوت اکراه و اضطرار ۵۲

گفتار دوم: تطبیق شرایط و اقسام اکراه ۵۳

بند اول: بررسی شرایط اکراه ۵۳

بند دوم: بررسی اقسام اکراه ۵۷

نتیجه گیری ۶۰

منابع ۶۳

کلیدواژه ها

  • فقه
  • امامیه
  • اکراه
  • فقه امامیه
  • بررسی تطبیقی
  • قانون و قانونگزاری
  • حقوق اسلامی
  • مجازات
  • مسیولیت(حقوقی)
  • عدالت کیفری
  • اجبار