مطالعه تطبیقی تحصیل دلیل جرایم رایانه ای در حقوق ایران و انگلیس

عنوان	مطالعه تطبیقی تحصیل دلیل جرایم رایانه ای در حقوق ایران و انگلیس
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	افشار خسروی زاد
استاد راهنما	روح اله سپهری
استاد مشاور	حمیده بابایی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

مطالعه تطبیقی تحصیل دلیل جرایم رایانه ای در حقوق ایران و انگلیس عنوان رساله ای است که توسط افشار خسروی زاد، با راهنمایی روح اله سپهری و با مشاوره حمیده بابایی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.

چکیده

امروزه تحصیل دلیل رایانه ای (کامپیوتر فارنزیک) در جرایم رایانه ای جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. علت این امر بدان خاطر است که مجرم سایبری، همواره در کمین قرار دارد تا ادله مرتبط با جرم به دست متخصصین فارنزیک نرسد.از اینرو قواعد علم کامپیوتر فارنزیک برای جلوگیری از اقدامات مجرمین سایبری و حفظ تمامیت و محرمانگی داده ها طراحی شده است تا نظامهای کیفری با پذیرش آن، قواعد کارآمدتری را برای جوامع عرضه دارند. در این تحقیق، با بررسی تطبیقی تقریبی دو نظام کیفری انگلستان و ایران در سه بخش (قبل از تحصیل دلیل، حین تحصیل دلیل و پس از تحصیل دلیل)، نظام کیفری–فارنزیک ایران بسیار ضعیف و ناتوان از تقلید بازشناسایی شد. یکی از این دلایل عدم پیش بینی اقدامات آنتی فارنزیک در قوانین ایران و به ویژه در آییننامه جمعآوری و استناد پذیری ادله الکترونیکی ۱۳۹۳ است. لذا پیشنهاداتی برای نحوه تفسیر حریم خصوصی در فضای سایبر، زمان حذف پوشه ریکاوری، نوع داده ها، مسیول توقیف و تفتیش داده ها، مکان آنالیز داده ها و تشکیل گروه کمک یار، معادل تیم تصفیه در آمریکا و انگلیس که برای تفتیش و توقیف داده های وکلا، پزشکان و صاحبان سر انجام وظیفه می کنند و محرمانگی داده ها را حفظ می دارند ارایه شد. همچنین با استناد به مواد اعلامیه حقوق بشر (مانند ماده ۱۰ و ۱۲) و همچنین ماده ۳۶ قانون دادرسی کیفری، قاعده بطلان دلیل به عنوان قاعده ای عام مورد پذیرش قرار گرفته است. این رویکرد با الغای خصوصیت از واژه گزارش در ماده ۳۶ و تسری حکم به هرگونه دلیلی که از طریق نامشروع تحصیل می شود، میسر و قابل پذیرش تلقی شده است. کلید واژگان: تحصیل دلیل رایانه ای، کامپیوتر فارنزیک، قواعد حاکم بر دلیل، نظام ادله، نقطه حریم خصوصی.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

مقدمه

۱ بیان مساله و طرح موضوع

۲ سوالهای تحقیق

الف سوال اصلی

ب سوالات فرعی

۳ فرضیه های پژوهش

۴ اهمیت و ضرورت پژوهش

۵ پیشینه پژوهش

۶ اهداف پژوهش

۷ روش شناسی پژوهش

۸ جنبه نوآوری پژوهش

۹ ساختار پژوهش

فصل اول: مبادی و مفاهیم ۱–۱–رایانه و مفاهیم مرتبط

۱–۱–۱–مفهوم رایانه

۱–۱–۲–فضای سایبر

۱–۱–۳–داده یا داده رایانه ای

۱–۱–۴–داده پیام

۱–۱–۵–محتوای دیجیتال

۱–۱–۵–۱–اطلاعات یا داده محتوا

۱–۱–۵–۲–پایگاه داده (بانک اطلاعاتی)

۱–۱–۵–۳–نرم افزار

۱–۲–جرم رایانه ای

۱–۲–۱–انواع جرایم رایانه ای

۱–۲–۱–۱–جرایم رایانه محور: دسترسی غیرمجاز به رایانه

۱–۲–۱–۲–جرایم مرتبط با سایبر یا رایانه

۱–۲–۱–۳–جرایم اقتصادی مرتبط با رایانه

۱–۲–۲–ویژگی جرایم رایانه ای و تحصیل دلیل آن ها

۱–۲–۲–۱–تحصیل دلیل

۱–۲–۲–۲–ویژگی جرایم رایانهای

فصل دوم: نظام تطبیقی ادله و تحصیل دلیل رایانه ای (فارنزیک) بخش اول: مفهوم دلیل و انواع آن

۲–۱–تعریف دلیل در حقوق ایران و انگلستان

۲–۱–۱–انواع دلیل

۲–۱–۱–۱–دلایل کیفری در حقوق انگلیس

۲–۱–۱–۲–قالب های دلیل

۲–۱–۱–۳–علم قاضی

۲–۱–۲–تفسیر قابل دفاع

بخش دوم: تحصیل دلیل رایانه ای ۵۰ ۲–۲–علم فارنزیک

۲–۲–۱–تعریف علم فارنزیک

۲–۲–۲–تاریخچه فارنزیک

۲–۳–آنتی فارنزیک

۲–۳–۱–انواع آنتی فارنزیک

۲–۳–۱–۱–مخفی کردن داده ها

۲–۳–۱–۲–پاک کردن داده ها

۲–۳–۱–۳–مبهم کردن مسیر و دنبالهها

۲–۳–۱–۴–حملات علیه کامپیوتر فارنزیک و ابزارهای آن

۲–۳–۲–موضع نظام کیفری ایران و انگلستان درمواجهه با فارنزیک و آنتی فارنزیک–تفسیر قابل دفاع

۲–۳–۲–۱–متخصص فارنزیک یا ضابط دادگستری؟

۲–۳–۲–۲–مکان آنالیز داده ها

۲–۳–۲–۳–نحوه توقیف داده ها

۲–۳–۲–۴–حذف داده های غیرمرتبط

فصل سوم: قواعد حاکم بر دلیل بخش اول: تعریف، ماهیت و ارکان حریم خصوصی

۳–۱–تعریف حریم خصوصی (متخصص لغوی– حقوقی و حقوقی)

۳–۱–۱–انواع حریم خصوصی

۳–۱–۱–۱–حریم خصوصی جسمانی

۳–۱–۱–۲–حریم خصوصی قلمرویی

۳–۱–۱–۳–حریم خصوصی ارتباطی

۳–۱–۱–۴–حریم خصوصی داده ها

۳–۱–۲–تیوری کلاسیک حریم خصوصی

۳–۱–۳–تیوری نوین حریم خصوصی(تیوری مور)

۳–۱–۳–۱–نقطه حریم خصوصی (تفسیر قابل دفاع)

۳–۱–۳–۲–نقطه حریم خصوصی در فضای سایبر

۳–۱–۳–۳–نقض حریم خصوصی و ارتباط آن با قواعد استنادپذیری

بخش دوم: استنادپذیری ادله

۳–۲–روش های قانونی تحصیل دلیل

۳–۳–دلیل تحصیل شده از طریق نامشروع

۳–۳–۱–مجوز قضایی(وارانت)

۳–۳–۱–۱–شرایط صدور و ویژگی های وارانت سنتی

۳–۳–۱–۲–وارانت: شرایط صدور و ویژگی های وارانت نوین

۳–۳–۱–۳–دستور مقام قضایی: شرایط صدور و ویژگیهای دستور سنتی

۳–۳–۱–۴–دستور مقام قضایی:شرایط صدور و ویژگیهای دستور نوین

۳–۳–۱–۵–محدودیت های واهی در وارانت نوین

۳–۳–۱–۶–توقیف و تفتیش بدون وارانت

۳–۳–۱–۷–توقیف و تفتیش بدون کسب رضایت

۳–۳–۱–۸–توقیف و تفتیش با دکترین جرم مشهود

۳–۳–۱–۹–توقیف و تفتیش بدون وجود شرایط اضطراری

نتیجهگیری

پیشنهادها

فهرست منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• تحصیل دلیل رایانه ای
• کامپیوتر فارنزیک