مطالعه تطبیقی تشریفات قانون گذاری در حقوق ایران و نظام کامن لا

عنوان	مطالعه تطبیقی تشریفات قانون گذاری در حقوق ایران و نظام کامن لا
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	فرهاد ثاقبی اسفستانی
استاد راهنما	رضا کرمی
استاد مشاور	صمد قایم پناه
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت

مطالعه تطبیقی تشریفات قانون گذاری در حقوق ایران و نظام کامن لا عنوان پایان نامه ای است که توسط فرهاد ثاقبی اسفستانی، با راهنمایی رضا کرمی و با مشاوره صمد قایم پناه در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت دفاع گردید.

چکیده

با پیشرفته شدن زندگی، قواعد زندگی نیز پیچیده تر شده به گونه ای که امروزه انسان ها برای بیشتر امور زندگی نیاز به آگاهی از قوانین و مقررات خاصی دارند و این در حالی است که انسان ها از همان آغاز خلقت دریافتند که بقای اجتماع با آشوب و زورگویی امکان پذیر نیست و ناچار باید قواعدی را بر روابط خود بر قرار کنند و مجموع این قواعد را حقوق یا قانون می نامیم. اصل پنجاه و هشتم قانون اساسی در این زمینه اشاره دارد: اعمال قوه مقننه از طریق مجلس شورای اسلامی است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل می شود. قانون گذاری و خصوصا تدوین کامل قوانین در مواردی که اصول اساسی هنوز در حال تکمیل شدن هستند و نیز در جایی که احتمال دارد دعوای حقوقی به طور پیش بینی نشده به وجود آید بی مورد است این بدان معناست که اگر هم در نظام حقوقی کامن لا قانونی وضع می شود در واقع همان اصولی که توسط رویه قضایی ایجاد شده است به طور منسجم و مدون در می آید. به طور کلی در نظام حقوقی کامن لا، بدنه اصلی مقررات بر اساس رویه قضایی است و تلقی کلی این بوده که قوانین باید از طریق رویه قضایی و به وسیله قضات استخراج و اعلام شود و دخالت قانونگذار تنها باید جنبه تکمیلی داشته باشد. در نتیجه قوانین موضوعه در کامن لا، همواره تفصیلی و با تعریف اصطلاحات و عباراتی است که در قانون بکار رفته است. وقتی دادگاهی که ایجاد رویه می کند برای اولین بار با قانون موضوعه روبه رو می شود و قانون مزبور را به صورت خاصی تفسیر و تعبیر می کند رای دادگاه مزبور برای دیگر دادگاه ها الزام آور خواهد بود.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

فصل اول:کلیات تحقیق

۱–۱ مقدمه

۱–۲بیان مساله

۱–۳ اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۴ پیشینه تحقیق

۱–۵ سوالات تحقیق

۱–۵–۱ سوال اصلی

۱–۵–۲ سوالات فرعی

۱–۶ فرضیه های تحقیق

۱–۶–۱ فرضیه اصلی

۱–۶–۲ فرضیه های فرعی

۱–۷ اهداف تحقیق

۱–۸ اهداف کاربردی

۱–۹ نام بهره وران

۱–۱۰ جنبه نو آوری و جدید بودن تحقیق

۱–۱۱ روش کار

۱–۱۱–۱ شرح کامل روش تحقیق

۱–۱۱–۲ روش گرد آوری اطلاعات ( میدانی ، کتابخانهای و غیره )

۱–۱۱–۳ ابزار گردآوری اطلاعات

۱–۱۲ ساختار تحقیق

فصل دوم:مروری بر ادبیات و پیشینه پژوهش

۲–۱ مفهوم تشریفات قانونگذاری

۲–۲ جایگاه تشریفات درقانونگذاری

۲–۳ اصول مربوط به مرحله پیشاقانون گذاری

۲–۳–۱ اصول مربوط به ارزیابی تاثیرات قانون به نحو پیشینی

۲–۳–۲ اصل ضرورت تصویب قانون

۲–۳–۳ اصل نهادینه کردن ارزیابی تاثیرات قانون

۲–۴ ارزیابی تاثیرات قانون بر حقوق شهروندی و تعهدات و تکالیف حکومت

۲–۴–۱چه نهادی باید قانونگذاری کند؟

۲–۴–۲ علت قانونگذاری

۲–۴–۳ کارکردهای گسترده و متنوع قانون

۲–۵ چگونگی قانونگذاری

۲–۵–۱ فرایند وضع قانون

۲–۵–۲ کیفیت قانون و معیارهای آن

۲–۶ فلسفه قانونگذاری

۲–۶–۱ زمینه های شکل گیری فلسفه قانونگذاری

۲–۶–۲ جایگاه فلسفه قانونگذاری در میان سایر علوم

۲–۶–۲–۱ قانونگذاری، سیاست و اخلاق

۲–۷ تاریخچه قانون گذاری در جهان

۲–۸ تاریخچه قانونگذاری در ایران

۲–۹ وضع و انتشار قوانین

۲–۱۰سلسله مراتب قوانین در نظام حقوقی ایران

۲–۱۰–۱ قانون اساسی

۲–۱۰–۲ قوانین عادی

۲–۱۰–۳ مجلس شورای اسلامی

۲–۱۰–۴ همه پرسی تقنینی

۲–۱۰–۵ احکام حکومتی

۲–۱۰–۶ سیاست های کلی نظام

۲–۱۰–۷ مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی

۲–۱۰–۸ مصوبات مجلس خبرگان رهبری

۲–۱۰–۹ مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام در رابطه با حل معضلات نظام

۲–۱۰–۱۰ مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام در رابطه با حل اختلاف میان مجلس و شورای نگهبان

۲–۱۰–۱۱ نظریات تفسیری شورای نگهبان

۲–۱۱ ابتکار قانون

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

۳–۱ تشریفات قانونگذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

۳–۱–۱ صلاحیت قانونگذاری

۳–۱–۱–۱ قوانین

۳–۱–۱–۲ قوانین معمولی

۳–۱–۱–۳ صلاحیت عام مجلس در وضع قانون

۳–۱–۱–۴ قوانین خاص و سازمان دهنده

۳–۱–۱–۵ قوانین تفویضی

۳–۱–۱–۶ قوانین آزمایشی

۳–۲ سلسله مراتب شکلی قانون گذاری در نظام اداری اسلامی ایران

۳–۳ جریان شکلی قوانین در نظام اداری اسلامی ۵۰ ۳–۳–۱ قانون اساسی ۵۰ ۳–۳–۲ قوانین عادی

۳–۳–۳ مقررات دولتی

۳–۴ فرایند قانونگذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران

۳–۴–۱ابتکار پیشنهاد

۳–۴–۲ تهیه پیش نویس

۳–۵ روش های ارایه پیشنهاد قانونگذاری

۳–۵–۱ لایحه

۳–۵–۲ طرح

۳–۵–۳ طرح های شورای عالی استان ها

۳–۵–۴ مقررات مشترک طرح ها و لوایح

۳–۵–۵ الزامات حقوقی طرح ها و لوایح

۳–۵–۶ انواع طرح ها و لوایح

۳–۵–۶–۱ طرح ها و لوایح عادی

۳–۵–۶–۲ طرح ها و لوایح یک فوریتی

۳–۵–۶–۳ طرح ها و لوایح سه فوریتی

۳–۶ موارد خاص قانونگذاری

۳–۶–۱ رسیدگی به طرح ها و لوایح فوریتی

۳–۶–۲ قانونگذاری تفویضی طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی

۳–۶–۳ ضوابط و فرایند تصویب قانونگذاری

۳–۶–۴ تفسیر قوانین

۳–۷ عوامل هنجاری و ساختاری قانون گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران

۳–۷–۱ شورای نگهبان

۳–۷–۲ تعامل میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان

۳–۸ تفاوت قانون گذاری و نظام حقوق مدون و نظام حقوق غیرمدون

۳–۸–۱ طرز تلقی از قانون گذاری

۳–۸–۲ طرز تفسیر قانون گذاری

۳–۹ جایگاه حقوق اسلام در نظام های حقوقی و قانون گذاری

۳–۹–۱ دیدگاه های موجود در قانون گذاری

۳–۹–۲ دلایل پذیرش دیدگاه دوم

۳–۹–۳ مشکلات موجود در قانون گذاری فقهی یاانعکاس فقه (به خصوص فقه جزایی)

۳–۹–۴ متون فقهی؛ فقه فردی و فقه حکومتی

۳–۱۰ محدودیت های حاکم بر قانونگذاری در ایران

۳–۱۰–۱ محدودیت های موضوعی قانونگذاری

۳–۱۰–۱–۱ عدم تجاوز از حدود صلاحیت قانونی

۳–۱۰–۱–۲ قانونگذاری محدود به امور عمومی

۳–۱۰–۲ محدودیت های حکمی قانونگذاری

۳–۱۰–۲–۱ محدودیت های حاکم بر صلاحیت مقررات گذاری دولت

۳–۱۰–۲–۲ محدودیت های حاکم بر اقدامات اداری

۳–۱۰–۳ محدودیت های حاکم بر تصمیمات اداری

۳–۱۰–۳–۱ تصمیمات نوعی

۳–۱۰–۳–۲ محدودیت های شکلی (منابع حقوقی)

۳–۱۰–۳–۳ بخشنامه ها

۳–۱۰–۴ محدودیت های حاکم بر تصمیمات موردی

۳–۱۱ همه پرسی تقنینی

۳–۱۲ انتشار قوانین

۳–۱۳ لازم الاجرا شدن قوانین

۳–۱۴ دادرسی فوری یا خارج از نوبت

۳–۱۵ شفافیت آرای قانونگذاری

۳–۱۶ امضای قوانین

فصل چهارم:بیان نتایج حاصل از تحقیق

۴–۱ تشریفات قانونگذاری در نظام کامن لا

۴–۱–۱ وضع قانون از سوی پارلمان در نظام حقوقی کامن او

۴–۱–۱–۱ ویژگی بارز نظام حقوقی آمریکا و انگلیس

۴–۱–۱–۲ وضع قانون از سوی پارلمان

۴–۱–۱–۳ تقدیم قانون موضوعه بر رویه قضایی

۴–۱–۱–۴ صلاحیت تقنینی

۴–۲ نظریه حاکمیت پارلمان و نسبت آن با حاکمیت قانون

۴–۲–۱ حدود صلاحیت و کارکردهای سیاسی پارلمان

۴–۲–۲ محدودیت های حاکم بر قانونگذاری در پارلمان

۴–۲–۳ ثبات قانون

۴–۳ مسیولیت پذیری قانونگذاران

۴–۳–۱ اقتدار قوه مقننه

۴–۴ روند قانون گذاری در حقوق انگلستان

۴–۴–۱ قوه قانونگذاری انگلستان

۴–۴–۱–۱ پارلمان

۴–۴–۱–۲ روند وضع قانون در انگلستان

۴–۴–۱–۲–۱حدود صلاحیت و کارکردهای سیاسی پارلمان

۴–۴–۱–۲–۲ محدودیت های حاکم بر قانونگذاری در پارلمان

۴–۴–۱–۲–۳ تشکیلات و حدود صلاحیت مجلس لردها

۴–۴–۱–۲–۴ مجلس عوام انگلیس

۴–۵ اهمیت آراء قضایی و جایگاه آن در حقوق آمریکا

۴–۵–۱ قانون اساسی مکتوب

۴–۵–۲ تدوین قانون در حقوق امریکا

۴–۵–۳ قوه قانون گذاری فدرال

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات

۵–۱ نتیجه گیری

۵–۲ پیشنهادات

فهرست منابع

الف) کتب

ب) مقاله

منابع لاتین

کلیدواژه ها

• تشریفات
• قانون گذاری
• حقوق ایران
• نظام کامن لا