مطالعه تطبیقی جرم سیاسی در ایران و لبنان
 | |
| عنوان | مطالعه تطبیقی جرم سیاسی در ایران و لبنان |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | مجتبی صیدی |
| استاد راهنما | مهدی مومنی |
| استاد مشاور | ناصر قاسمی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه پیام نور استان تهران |
مطالعه تطبیقی جرم سیاسی در ایران و لبنان عنوان پایان نامه ای است که توسط مجتبی صیدی، با راهنمایی مهدی مومنی و با مشاوره ناصر قاسمی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.
چکیده
مطالعه تاریخی در زمینه جرم سیاسی نشان می دهد که از اوایل قرن نوزدهم به بعد اندیشه برخورد ارفاق آمیز با مجرمین سیاسی مطرح شده، تفکیک جرایم سیاسی از عمومی قوت بیشتری یافته است. در قوانین بعضی از کشورها و کلام حقوقدانان داخلی و خارجی تعریف جرم سیاسی و مصادیق آن مشخص شده است. در حقوق ایران، با وجود اینکه قانون اساسی در اصل ۱۶۸ قانونگذار عادی را موظف به تعریف جرم سیاسی و تصویب قوانین مربوطه نموده اما هنوز اقدام موثری در این راستا صورت نگرفته است، اگر چه طرح ها و لوایحی ارایه شده است. از طرفی کشور لبنان نیز از نظرجمعیتی اکثریت مسلمان داشته و به تبع قوانین تصویبی در این کشور نیز دارای رنگ و بوی مذهبی بوده و قاعدتا می بایست با احکام دین مبین اسلام مغایر نباشد، لیکن قانونگذار این کشور توانسته است جرم سیاسی را در قوانین خود تعریف و ضابطه مند نماید. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی صورت گرفته ضمن بررسی تعاریف جرم سیاسی و مصادیق آن در فقه اسلامی، جرم سیاسی در ایران و لبنان مورد مداقه قرار گرفته و علت ناکامی قانونگذار ایرانی در راستای تصویب قوانین مربوط به جرم سیاسی را مورد بررسی قرار می دهیم. مطالعه تاریخی در حقوق اسلام نشانگرآن است که موضوع مرتبط با خصوصیات جرم سیاسی، بغی است که با جرم سیاسی به معنای امروزی متفاوت بوده و نمی توان گفت که بغی عینا همان جرم سیاسی است، صرفا می توان آن را نزدیکترین مفهوم حقوق اسلامی به جرم سیاسی دانست. با بررسی نظر فقهای اسلام مشخص شد که اساسا محاربه با جرم سیاسی متفاوت بوده و اعمال مجازات محارب برای مجرمین سیاسی محل اشکال است. قانونگذار ایرانی به علت مخالفت با شرع برخی از ملزومات ارفاق آمیز جرایم سیاسی هم چون لزوم محاکمه در حضور هییت منصفه و تبعیت قاضی از نظر هییت منصفه، تا کنون در راه تعریف جرم سیاسی و تدوین قوانین ارفاقی برای مجرمین سیاسی توفیقی نداشته است. از طرفی، قانون گذار لبنانی با معیار قرار دادن ضابطه روانی، جرم سیاسی را تعریف و امتیازات ویژه ای برای مرتکبین جرایم سیاسی در نظر گرفته که مجرمین جرایم عمومی از آن محروم هستند.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
۱) تعریف مسیله ۱
۲) سوالهای تحقیق ۲
۳) فرضیه های تحقیق ۲
۴) سابقه و ضرورت انجام تحقیق ۳
۵) اهداف تحقیق ۴
۶) کاربردهای تحقیق ۴
۷) مراجع استفاده کننده از نتیجه تحقیق ۵
۸) روش انجام تحقیق ۵
۹) ساختار تحقیق ۵
فصل اول:تعاریف ، پیشینه و مبانی جرم سیاسی
بخش اول : تعاریف و واژه شناسی ۶
مبحث اول : انگیزه سیاسی ۶
مبحث دوم: ضابطه ذهنی ۷
مبحث سوم: ضابطه عینی ۷
مبحث چهارم : هیات منصفه ۸
مبحث پنجم: قدرت سیاسی ۸
مبحث ششم: حاکمیت ۹
مبحث هفتم: بغی ۹
مبحث هشتم: محاربه ۱۰
مبحث نهم: تعریف جرم سیاسی در اسناد بین المللی ۱۱
مبحث دهم: تعریف جرم سیاسی در نظام های مختلف ۱۲
مبحث یازدهم: تعریف جرم سیاسی از دیدگاه علمای حقوق و دکترین ۱۳
مبحث دوازدهم: تعریف پیشنهادی از جرم سیاسی ۱۶
بخش دوم : پیشینه جرم سیاسی درحقوق خارجی و داخلی ۱۷
مبحث اول : پیشینه جرم سیاسی در حقوق خارجی ۱۷
گفتار اول : دوره پیش از پیدایش حقوق جزای نوین ۱۷
گفتار دوم: دوره پیدایش حقوق جزای نوین ۲۰
گفتار سوم: دوره پس از جنگهای جهانی ۲۱
مبحث دوم : پیشینه جرم سیاسی در حقوق داخلی ۲۲
گفتار اول: در دوران باستان ۲۲
گفتار دوم: بعد از فتح مسلمین ۲۳
گفتار سوم: در دوران مشروطیت ۲۴
گفتار چهارم: بعد از انقلاب ۲۶
بخش سوم : جرم سیاسی از دیدگاه حقوق اسلامی ۲۸
مبحث اول: مبانی جرم سیاسی ۲۸
گفتار اول: جرم سیاسی از دیدگاه فقهای امامیه ۲۸
گفتار دوم : جرم سیاسی از منظر فقهای عامه ۳۴
مبحث دوم : ارکان واحکام بغی،وجوه افتراق واشتراک باجرم سیاسی ۳۶
گفتار اول : ارکان و شرایط تحقق بغی ۳۶
گفتار دوم : روش برخورد با بغات ۳۸
گفتار سوم : تفاوت بغی در فقه و جرم سیاسی در حقوق موضوعه ۴۰
گفتار چهارم : مشترکات بغی در فقه و جرم سیاسی در حقوق موضوعه ۴۱
مبحث سوم : محاربه و افساد فی الارض ۴۲
گفتار اول : محاربه و افساد فی الارض از منظر قرآن کریم ۴۲
گفتار دوم : مجازات محارب و بررسی تطبیقی با جرم سیاسی ۴۳
قسمت اول : مجازات محارب ۴۳
قسمت دوم : بررسی تطبیقی محاربه و جرم سیاسی ۴۴
مبحث چهارم : هییت منصفه در محاکمات قضایی از منظر اسلام ۴۶
مبحث پنجم: بررسی مفهومی جرم سیاسی ۴۹
گفتار اول : ارکان جرم سیاسی ۵۰
گفتار دوم: ضابطه های تشخیص ، اقسام و استثنایات جرم سیاسی ۵۲
قسمت اول: ضابطه های تشخیص جرم سیاسی از جرایم عادی ۵۲
بند اول : ضابطه درونی (شخصی ، ذهنی) ۵۲
بند دوم : ضابطه عینی( موضوعی، بیرونی ) ۵۳
بند سوم : ضابطه مختلط ۵۴
بند چهارم : سایر ضوابط ارایه شده ۵۴
قسمت دوم : اقسام جرم سیاسی ۵۵
قسمت سوم : استثنایات جرم سیاسی ۵۶
گفتار سوم : مبانی برخورد ارفاقی و آثار جرم سیاسی در جهان ۵۸
قسمت اول : مبانی برخورد ارفاقی با مجرمین سیاسی ۵۸
قسمت دوم : فواید تفکیک جرم سیاسی از جرایم عمومی ۶۰
قسمت سوم : تفاوتهای اصولی جرایم سیاسی با جرایم عمومی ۶۱
بند اول : تفاوت در انگیزه ها ۶۱
بند دوم : تفاوت از نظر نحوه برخورد با مجرمان سیاسی ۶۲
بندسوم : تفاوت ازنظرصلاحیت دادگاههای رسیدگی کننده وآیین دادرسی ۶۲
بندچهارم:تفاوت از نظر استرداد مجرمین در منظر حقوق جزای بین الملل ۶۳
قسمت چهارم : مبانی اصل عدم استرداد مجرمین سیاسی ۶۴
گفتار چهارم : جرم سیاسی و تروریسم ۶۶
قسمت اول : تروریسم در اسناد بین المللی ۶۸
قسمت دوم : انواع تروریسم ۷۱
قسمت سوم : تفاوت جرایم تروریستی با جرایم عادی ۷۲
قسمت چهارم : تفاوت جرم سیاسی با عملیات تروریستی ۷۳
فصل دوم : بررسی احکام جرم سیاسی در ایران و لبنان
بخش اول : جرم سیاسی در ایران و پیش نویس های لوایح پیشنهادی ۷۵
مبحث اول : جرم سیاسی در حقوق موضوعه ۷۵
مبحث دوم : جرم سیاسی در لایحه های پیشنهادی در سالهای اخیر ۷۶
گفتار اول : لایحه جرایم سیاسی قوه قضاییه ۷۶
گفتار دوم : لایحه قانونی جرم سیاسی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ۷۷
گفتار سوم : لایحه قانونی جرایم سیاسی معاونت حقوقی و امور مجلس ۷۸
مبحث سوم: امتیازات متهمین و مجرمین سیاسی ۸۰
گفتار اول: امتیاز متهمین سیاسی در مرحله تحقیقات ۸۰
گفتار دوم: امتیاز متهمین سیاسی در مرحله دادرسی ۸۱
قسمت اول: حضور هییت منصفه ۸۲
قسمت دوم: علنی بودن دادرسی ۸۴
قسمت سوم: دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم سیاسی ۸۶
بند اول: دادگاه انقلاب ۸۷
بند دوم: دادگاه نظامی ۸۸
بند سوم: دادگاه ویژه روحانیت ۸۹
گفتار سوم: امتیازات مجرمین سیاسی در مرحله اجرای حکم ۸۹
مبحث چهارم : مجازات مجرمین سیاسی و جرایم امنیتی ۹۵
گفتار اول: مجازات مجرمین سیاسی ۹۵
قسمت اول: مجازات مجرمین سیاسی با توسل به حد محاربه ۹۷
قسمت دوم: مجازات مجرمین سیاسی با توسل به افساد فی الارض ۹۷
قسمت سوم: مجازات مجرمین سیاسی با توسل به مجازات بغی ۹۸
قسمت چهارم: مجازاتهای مجرمین سیاسی با توسل به مجازاتهای تعزیری ۹۹
قسمت پنجم: مجازاتهای مرتکبین جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی ۱۰۰
گفتاردوم: جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی در ایران ۱۰۰
قسمت اول: جرایم علیه امنیت داخلی ۱۰۰
قسمت دوم: جرایم علیه امنیت خارجی ۱۰۳
بند اول: خیانت ۱۰۳
بند دوم: جاسوسی ۱۰۴
بند سوم: تمایز بزه های جاسوسی و خیانت ۱۰۵
گفتار سوم :دلایل ناکامی قانونگذار ایرانی درتصویب قوانین جرم سیاسی ۱۰۵
بخش دوم : بررسی جرم سیاسی در لبنان ۱۰۸
مبحث اول: جرم سیاسی در لبنان و ضابطه مورداستفاده ۱۰۹
گفتار اول: جرم سیاسی در لبنان ۱۰۹
گفتار دوم: ضابطه مورد استفاده در تعریف جرم سیاسی ۱۱۰
قسمت اول: مفهوم انگیزه سیاسی در لبنان ۱۱۲
قسمت دوم:تفاوت انگیزه سیاسی باانگیزه شرافتمندانه درقانون عقوبات ۱۱۳
گفتار سوم: جرایم مرکب و مرتبط با جرایم سیاسی در حقوق لبنان ۱۱۵
مبحث دوم : مجازات مجرمین سیاسی و امتیازات آنها ۱۱۷
گفتار اول :مجازات مجرمین سیاسی ۱۱۷
گفتار دوم: امتیازات مجرمین سیاسی ۱۲۳
قسمت اول: تخفیف مجازات ۱۲۳
قسمت دوم: استفاده بیشتر مجرمین سیاسی از عفو عمومی ۱۲۴
قسمت سوم: امتیازات مجرمین سیاسی در لبنان از بعد بین المللی ۱۲۵
مبحث سوم: قانون عفو عمومی ۱۲۵
گفتار اول: جرم سیاسی در قانون عفو عمومی ۱۲۶
گفتار دوم: تناقض ها و ابهامات قانونی قانون عفو عمومی ۱۲۷
قسمت اول: تناقض در اعمال مجازات قتل با انگیزه سیاسی ۱۲۷
قسمت دوم:مفهوم عبارت((ماهیت سیاسی یا محلی))در قانون عفو عمومی ۱۳۰
قسمت سوم: اعتبار قرارهای صادره در مورد ماهیت جرم ۱۳۱
قسمت چهارم:مشکل قرارهای صادره از قاضی تحقیق نظامی ۱۳۲
مبحث چهارم : جرایم بر ضد امنیت داخلی و خارجی در لبنان ۱۳۳
مبحث پنجم: تفاوتهای احکام جرم سیاسی با اصول متعارف حقوق جزاء ۱۳۵
فصل سوم: نتیجه گیری
نتیجه گیری ۱۴۹
پیشنهادها ۱۵۳
منابع ۱۵۶
پیوستها ۱۶۲
کلیدواژه ها
- جرم سیاسی
- هییت منصفه
- ضابطه تشخیص
- ایران
- جرم سیاسی
- هیات منصفه
- حقوق اسلامی
- بغی (فقه)
- محاکمه
- مطالعه تطبیقی
- ایران
- لبنان
- نظام حقوقی
- قانون و قانونگزاری
- دادرسی عادلانه