مطالعه همانندسازی از منظر حقوق جزا

عنوان	مطالعه همانندسازی از منظر حقوق جزا
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	علی اصغر قربانی
استاد راهنما	محمود عباسی
استاد مشاور	عباس نظیفی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه پیام نور استان تهران

مطالعه همانندسازی از منظر حقوق جزا عنوان پایان نامه ای است که توسط علی اصغر قربانی، با راهنمایی محمود عباسی و با مشاوره عباس نظیفی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.

چکیده

یکی از بزرگترین دستاوردهای نوین عرصه پزشکی، تکنولوژی شبیه سازی میباشد. همزمان با اعلام برخی نتایج موفقیت آمیز در این دانش، شاهد موضع گیریهای متفاوت و مناقشاتی از سوی علما و اندیشمندان حوزه های مختلف علمی، اخلاقی، دینی، اجتماعی و حقوقی اعم از شاخه کیفری، مدنی و بین الملل بوده ایم که این امر باعث پیدایش میدانی بزرگ برای تلاقی افکار و تعاطی آراء گردیده است. برآیند این چالشها در حوزه حقوق جزا منجر به تصویب پاره ای قوانین و جرم انگاری همانندسازی در ابعاد فراملی و به تبع آن در برخی کشورها، در عرصه ملی شده است گرچه دامنه جرم انگاری های انجام شده از منع تمام گونه های همانندسازی تا منع صرف همانندسازی انسان متغیر بوده است. این سیاست جنایی متغیر دولتها عمدتا ناشی از تفاوت باورهای مذهبی و دینی و تنوع اندیشه های اخلاقی حاکم بر آنها میباشد. در این مکتوب پس از بیان مفاهیم پایه ضمن بررسی دیدگاه های اخلاقی و دینی در قبال شبیه سازی، به مواضع حقوقی و برخی مصوبات، اسناد و گزارشات در عرصه ملی و بین الملل پرداخته شده است. با مطالعه اسناد و منابع موجود و به استناد بیان غالب فقها و به حکم عقل سلیم و همگام با تابعان حقوق بین الملل بویژه برخی کشورهای صاحب دانش شبیه سازی با سیاست کیفری پیشرفته، لزوم جرم انگاری همانندسازی را میتوان نتیجه گرفت، ولیکن باید بین همانندسازی مولد و غیرمولد تفاوت قایل شد و با توجه به فواید و کاربردهای همانندسازی غیرمولد (تحقیقاتی– درمانی) میتوان این گونه از همانندسازی را براساس مقررات و آیین نامه ها، قانونمند و تجویز نمود. در کشورمان، ایران، علیرغم پیشرفت های تکنولوژیکی این پدیده، از نظرحقوقی گامهای چندانی برداشته نشده است. از آنجا که بخش عمده ای از حقوق ما تاثیر پذیرفته از فقه ناب شیعه است، ما پس از بررسی فقهی موضوع و اثبات جایز بودن ذاتی این پدیده، به دلیل پیامدهای بعدی و مفاسد مستتر در آن ممنوعیت آنرا حداقل در زمان معاصر استنتاج کردیم و در خاتمه لزوم جرم انگاری همانندسازی انسان را در کنار تجویز همانندسازی تحقیقاتی– درمانی(غیرمولد) براساس مقررات و قوانین لازم و تهیه آیین نامه های دقیق نتیجه گرفتیم و پایان رساله با برخی پیشنهادات نگارنده در این وادی رقم خورده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه مقدمه ۱بخش اول : سلول شناسی ۶مبحث اول : آشنایی با برخی مفاهیم و ساختار سلولی ۶ گفتار اول : اجزای اصلی سلول ۷۱–هسته سلول ۷۲–سیتوپلاسم ۷گفتار دوم : انواع سلول ۸۱–از یک منظر (یوکاریوتیک و پروکاریوتیک) ۸۲–از منظر دیگر (جسمی و جنسی) ۸گفتار سوم : برخی مفاهیم پایه ۹۱–دی ان ا ۹۲–کروماتین ۱۰۳–کروموزوم ۱۰۴–کروماتید ۱۰۵–انواع کروموزوم ۱۰۶–ژن ۱۲۳–موضع ژنی ۱۲۴–نقشه ژنی ۱۲۵–آلل ۱۲۶–نوتیپ ۱۲۷–فنوتیپ ۱۲۸–کاریوتیپ ۱۳۹–جهش(موتاسیون) ۱۳ گفتار چهارم : تقسیم سلولی ۱۳۱–تقسیم میتوز ۱۳۲–تقسیم میوز ۱۵ گفتار پنجم : ناهنجاریهای حاصل از جدا نشدن کروموزومهادر تقسیم سلولی ۱۷۱–آنیوپلویید ۱۷ الف) موتوزومی ۱۷ ب) تریزومی ۱۷ ۲– ایوپلویید ۱۸ الف) تریپلویید ۱۸ ب) تتراپلویید ۱۸ مبحث دوم: لقاح و باروری ۱۸گفتار اول : روشهای باروری و تولید مثل کمکی ۱۸۱–تلقیح اسپرم به داخل رحم ۲۰۲–انتقال گامت به داخل لوله رحم ۲۰۳–لقاح خارج رحمی ۲۰۴–تزریق اسپرم به داخل تخمک ۲۰۵–باروری ثالث ۲۱ الف) حالت اول استفاده از گامت اهدایی ۲۱ ب) حالت دوم استفاده از رویان اهدایی ۲۲۶– استفاده از هسته سلول جسمی ۲۲ –مادران جانشین ۲۴ گفتار دوم : مراحل تقسیم سلول تخم ۲۴۱–کلیواژ ۲۴۲–مورولا ۲۴۳–توده سلولهای درونی و بیرونی ۲۵۴–بلاستوسیست ۲۶۵–لانه گزینی ۲۶۶–گاسترولا ۲۸ –دوقلوهای همسان و غیر همسان ۲۹ گفتار سوم: چند اصطلاح ۳۰۱–دوره رویانی ۳۰۲–دوره جنینی ۳۱۳–دوره پیش رویانی ۳۱۴–طول مدت بارداری ۳۱مبحث سوم: سلولهای بنیادین ۳۲گفتار اول : مفهوم شناسی سلولهای بنیادین ۳۲گفتار دوم :انواع سلولهای بنیادین ۳۳۱–برحسب منشا ۳۳ الف) سلولهای بنیادین جنینی ۳۳ ب) سلولهای بنیادین بزرگسال یا بالغ ۳۳ ۲– برحسب قابلیت تمایزپذیری ۳۴ الف) سلولهای بنیادین دارای توانایی بالقوه کامل ۳۴ ب) سلولهای بنیادین دارای توانایی بالقوه متعدد ۳۴ ج)سلولهای بنیادین دارای توانایی چندگانه ۳۵گفتار سوم : شیوه های اخذ سلولهای بنیادین ۳۵ ۱–انتقال هسته سلول جسمی به تخمک فاقد هسته ۳۵۲–ا خذ سلولهای ینیادین از بافت های بالغ بدن ۳۶۳–اخذ سلولهای بنیادین از جنین های اضافی حاصل از روش های درمان ناباروری ۳۶بخش دوم: کلیات همانندسازی ۳۸مبحث اول: مفهوم شناسی همانندسازی ۳۸۱–کلونینگ ۳۸۲–وازه های هم خانواده ۳۹ الف) کلون ۳۹ ب) کولونی ۳۹ ج) کلون های طبیعی ۴۰ د) کلونت ۴۰مبحث دوم: تاریخچه همانندسازی ۴۰گفتار اول : در جهان ۴۰گفتار دوم : در ایران ۴۴مبحث سوم: روشهای همانندسازی ۴۴گفتار اول : انتقال هسته ۴۵گفتار دوم : اشتقاق رویان ۴۵مبحث چهارم: سطوح همانندسازی ۴۶گفتار اول : همانندسازی مولکولی ۴۶گفتار دوم : همانندسازی سلولی ۴۸گفتار سوم : همانندسازی موجود زنده ۴۸مبحث پنجم: انواع همانندسازی ۴۸گفتار اول : همانندسازی مولد یا تولید مثلی ۴۹گفتار دوم : همانندسازی غیر مولد یا پژوهشی– درمانی ۴۹ گفتار سوم : اصطلاح مناسب برای نامگذازی انواع همانندسازی ۵۰ بخش اول: اخلاق زیستی ۵۲مبحث اول: معرفی اخلاق زیستی ۵۲ گفتار اول : تاریخچه اخلاق زیستی ۵۳گفتار دوم : مفهوم شناسی اخلاق زیستی ۵۳گفتار سوم : موضوع اخلاق زیستی ۵۴ گفتار چهارم : رابطه اخلاق زیستی با علم اخلاق ۵۵ مبحث دوم: اصول اخلاق زیستی ۵۵گفتار اول : اصل اجازه ۵۶گفتار دوم : اصل نیکوکاری ۵۷گفتار سوم : اصل مالکیت ۵۹گفتار چهارم : اصل احترام به زندگی ۶۰بخش دوم: مواجهه علمای علم اخلاق با همانندسازی ۶۱مبحث اول: دیدگاه موافقان ۶۲ گفتار اول : همانندسازی نمودی از اصول اخلاقی ۶۲۱–دستیابی به پیوندهای بافتی مجاز ۶۳۲–جلوگیری از بروز بیماریهای ژنتیکی ۶۴ گفتار دوم : بازآفرینی افراد ۶۴گفتار سوم : خلق فرزند برای زوجهای نازا ۶۵گفتار چهارم : سایر دلایل ۶۷مبحث دوم: دیدگاه مخالفان ۶۷گفتار اول : نقض کرامت انسانی ۶۷گفتار دوم : بحران هویت ۶۹گفتار سوم : از بین رفتن تمایز فردی ۷۱گفتار چهارم : نقص اصل اجازه و مساله رضایت ۷۲ گفتار پنجم :استثمار انسانها ۷۳۱–استثمار زندگی یک انسان در حال رشد ۷۳۲–استثمار زنان ۷۴۳–استثمار انسانهای همانندسازی شده ۷۴ گفتار ششم :خطرات جسمانی ۷۶گفتار هفتم : دغدغه های روانی افزون بر مشکلات جسمانی ۷۷گفتار هشتم : نگرانی در مورد تولید کالا گونه انسان ۷۸گفتار نهم : نگرانی در مورد وقوع اصلاح نژادی ۷۹ گفتار دهم : تهدید ساختار خانواده و روابط فامیلی ۷۹ گفتار یازدهم :آ سیب اخلاقی به جامعه ۸۱گفتار دوازدهم : سایر موارد ۸۲بحش اول: ادیان ابراهیمی ۸۴مبحث اول: دین یهود ۸۴گفتار اول: تاریخچه ۸۵گفتار دوم : اصالت حمایت از حیات انسانی ۸۵گفتار سوم : مواجهه با همانند سازی ۸۶۱– همانندسازی مولد ۸۶ ۲– همانندسازی غیرمولد ۸۷مبحث دوم: دین مسیح ۸۸گفتار اول: تاریخچه ۸۸گفتار دوم : دیدگاه فرقه های مسیحیت به همانندسازی ۸۹ ۱–کاتولیک ۸۹ الف) همانندسازی مولد ۸۹ ب) همانندسازی غیرمولد ۹۰ ۲– ارتدکس (نه همانندسازی مولد و نه همانندسازی غیرمولد) ۹۱ ۳– پروتستان ۹۳ الف) رویکرد گروه محافظه کار به همانندسازی ۹۴ ب) رویکرد گروه میانه رو به همانندسازی ۹۵مبحث سوم: دین اسلام ۹۶گفتار اول: تاریخچه ۹۶گفتار دوم : مواجهه با همانندسازی ۹۷۱–فقهای عامه ۹۷ الف) همانندسازی مولد ۹۷ ب) همانندسازی غیرمولد ۹۸ ۲– فقهای شیعه ۹۹ الف) همانندسازی مولد ۹۹ ب) همانندسازی غیرمولد ۹۹گفتار سوم :دلایل مخالفین و پاسخ موافقین ۱۰۰۱–دلایل کلامی ۱۰۰ الف) نقض سنت تنوع ۱۰۰ب) تغییر سنت خلق ۱۰۱ج) همانندسازی انسان دخالت در کار خداست ۱۰۳د) رقابت با خدا و مساله اعجاز ۱۰۵ه) ناقض آیات حفظ فروج است ۱۰۵و) حرمت دخل و تصرف در جسم بدون اذن پروردگار ۱۰۶ز) توهین به کرامت انسانها ۱۰۷۲– سایر دلایل ۱۰۹ االف) ختلاط انساب ۱۰۹ب) ابهام در برخی موضوعات فقهی و حقوقی ۱۱۱ج) خدشه بر اصل تزویج ۱۱۲د) نقض مفهوم مادری ۱۱۳ه) مشکلات علمی و ژنتیکی ۱۱۵و) مفاسد اجتماعی ۱۱۶گفتار چهارم : دلایل موافقین ۱۱۶۱–اصل اباحه ۱۱۶۲–رازی از اسرار آفرینش و نمودی از قدرت حق ۱۱۷۳–شبیه سازی ورود به گستره جسم است نه روح ۱۱۷ ۴–کاربردها و کارکردهای متعدد ۱۱۸بخش دوم: سایر ادیان ۱۱۹مبحث اول: دین هندو ۱۱۹گفتار اول: تاریخچه ۱۱۹گفتار دوم : برخی اصول و باورها ۱۲۰۱–وجودی الهی به نام برهما ۱۲۰۲–دنیا– گناه ۱۲۱۳–صدمه نزدن به دیگران و امان دادن به دارما ۱۲۱۴–روح امری الهی است ۱۲۱۵–حلول روح در حمل به محض انعقاد نطفه ۱۲۱۶–حفظ توالی نسل بشر جزء وظایف اساسی ۱۲۲گفتار سوم : مواجهه با همانندسازی ۱۲۲۱–همانندسازی مولد ۱۲۲۲–همانندسازی غیرمولد ۱۲۲مبحث دوم: دین بودا ۱۲۳گفتار اول: تاریخچه ۱۲۳گفتار دوم : راههای چهارگانه در مواجهه با مسایل ۱۲۴گفتار سوم : مواجهه با همانندسازی ۱۲۴۱–همانندسازی مولد ۱۲۴۲–همانندسازی غیرمولد ۱۲۵ بخش اول: گستره جهانی ۱۲۸مبحث اول: سازمان بهداشت جهانی ۱۲۹مبحث دوم: یونسکو ۱۳۰مبحث سوم: مجمع عمومی سازمان ملل ۱۳۲مبحث چهارم: طرح پیشنهادی کاستاریکا(پیش نویسی در راستای منع همه جانبه شبیه سازی) ۱۳۷گفتار اول: تعاریف ۱۳۸گفتار دوم : جرم انگاری ۱۳۸۱–تعریف جرم شبیه سازی ۱۳۹۲–عناصر متشکله جرم ۱۳۹ الف) عنصر مادی ۱۳۹– بزهکار و عنصر مادی جرم ۱۴۱ب) عنصر معنوی یا روانی ۱۴۲– بزهکار و عنصر روانی جرم(مسوولیت اشخاص حقوقی) ۱۴۳ ۳– شروع به جرم شبیه سازی ۱۴۵گفتار سوم : صلاحیت رسیدگی ۱۴۶۱–صلاحیت تقنینی ۱۴۶۲–صلاحیت قضایی ۱۴۶۳–صلاحیت اجرایی ۱۴۶۴–صلاحیت سرزمینی یا درون مرزی ۱۴۷۵–صلاحیت شخصی ۱۴۷۶–صلاحیت حمایتی یا واقعی ۱۴۷۷–صلاحیت جهانی ۱۴۷گفتار چهارم : کشف و تعقیب ۱۴۹گفتار پنجم : احاله دادرسی ۱۵۰گفتار ششم : استرداد مجرمان ۱۵۱گفتار هفتم : معاضدت قضایی ۱۵۲گفتار هشتم :توجه به حقوق اصحابی دعوا ۱۵۳۱–حقوق بزهکار ۱۵۳۲–حقوق بزه دیده ۱۵۳گفتار دهم : ضمانت اجرا ۱۵۴۱–مجازات ۱۵۵۲–اقدامات تامینی ۱۵۶گفتار یازدهم : ارجاع به داوری در صورت بروز اختلاف ۱۵۷گفتار دوازدهم : اقدامات پیشگیرانه ۱۵۷۱–بعد ملی ۱۵۸۲–بعد فراملی ۱۵۸بخش دوم: گستره ای منطقه ای ۱۵۹مبحث اول: اقدامات پارلمان اروپا(ممنوعیت مطلق همه گونه های شبیه سازی) ۱۶۰ مبحث دوم: شورای اروپا(ممنوعیت همه انواع شبیه سازی) ۱۶۲بخش اول: سایر کشورها (دول خارجی) ۱۶۷مبحث اول: استرالیا و "قانون منع شبیه سازی انسان" ۱۶۷گفتار اول: مقدمه ۱۶۷گفتار دوم : عناوین مجرمانه ۱۶۸۱–خلق عمدی جنین یا رویان همانند شده ۱۶۶ الف) عنصر مادی جرم مقید ۱۶۸ ب) عنصر معنوی ۱۶۸ ج) شروع به جرم ۱۶۹ د) گستره جرم انگاری(شامل تمام گونه های شبیه سازی) ۱۶۹ ه) ضمانت اجرا ۱۶۹۲–جایگزینی یک جنین یا رویان انسانی همانند شده در بدن انسان یا حیوان ۱۶۹الف) عنصر مادی ۱۶۹ب) عنصر معنوی ۱۷۰ج) ضمانت اجرا ۱۷۰۳–نقل و انتقال جنین های همانند شده ۱۷۰الف) عنصر مادی ۱۷۰ب) عنصر معنوی ۱۷۰ج) ضمانت اجرا ۱۷۰۴–سایر عناوین مجرمانه ۱۷۱مبحث دوم: ژاپن و" قانون راجع به: مقررات مربوط به تکنیکهای همانندسازی انسان و سایر تکنیکهای مشابه" ۱۷۱گفتار اول : مقدمه ۱۷۱ گفتار دوم : یک عنوان مجرمانه(ممنوعیت انتقال هرگونه رویان خاص به رحم یک زن) ۱۷۲۱–عنصر مادی ۱۷۲۲–عنصر معنوی ۱۷۳۳–گستره جرم انگاری ۱۷۳۴–ضمانت اجرا ۱۷۴گفتار دوم : تشریفات اجرایی ۱۷۴مبحث سوم: انگلستان ۱۷۵گفتار اول : تجویز مشروط تحقیقات بر روی رویانها و گامت ها ۱۷۶ گفتار دوم :تشکیل مرجع باروری و رویان شناسی انسان ۱۷۷گفتار سوم : کمیته صدور مجوز ۱۷۷گفتار چهارم : برخی عناوین مجرمانه ۱۷۸مبحث چهارم: ایالات متحده آمریکا و"قانون منع شبیه سازی و حمایت از تحقیقات سلولهای بنیادین" ۱۷۹گفتار اول : مقدمه ۱۷۹گفتار دوم : عناوین مجرمانه ۱۸۱۱–انجام شبیه سازی انسان ۱۸۱ الف) عنصر مادی ۱۸۱ ب) عنصر معنوی ۱۸۱ ج)شروع به جرم ۱۸۱ د) گستره جرم انگاری ۱۸۲ ه) ضمانت اجرا ۱۸۲ ۲– پیوند هسته ۱۸۳ ۳– صادرات بلاستوسیست نابارور ۱۸۳بخش دوم: ایران ۱۸۴مبحث اول: بررسی فقهی موضوع ۱۸۵گفتار اول : مفهوم اجتهاد و منابع آن ۱۸۵۱–از نظر اهل سنت ۱۸۵۲–از نظر اهل تشیع ۱۸۶ گفتار دوم : اصول عملیه و شبیه سازی ۱۸۷۱–حکم واقعی– حکم ظاهری(واقعی ثانوی) ۱۸۷ –حکم شبیه سازی ۱۸۷۲–دلیل– اصل ۱۸۷۳–اصول چهارگانه عملیه ۱۸۸ الف) استصحاب ۱۸۸ ب) برایت ۱۸۹ ج) تخییر ۱۸۹ د) احتیاط(اشتغال) ۱۸۹۴–شبهه حکمیه– شبهه موضوعیه ۱۹۰۵–شبیه سازی انسان: شبهه حکمیه تحریمیه ۱۹۰۶–مواجهه با شبهات حکمیه تحریمیه ۱۹۰۷–شبیه سازی و اصل اباحه ۱۹۱۸–نتیجه ۱۹۱مبحث دوم: همانندسازی از نگاه قانونگذار ایران ۱۹۳گفتار اول : مقدمه ۱۹۳گفتار دوم : وجود پرسشهایی اساسی اما بدون پاسخ ۱۹۴گفتار سوم :یک پاسخ احتمالی ۱۹۵گفتار چهارم : ضرورت جرم انگاری ۱۹۵گفتار پنجم :نکات قابل توجه در تدوین قانون جرم شبیه سازی انسان ۱۹۷۱–تعریف جرم شبیه سازی ۱۹۷۲–عناصر متشکله جرم ۱۹۸۳–شروع به جرم شبیه سازی ۲۰۲۴–مساله صلاحیت ۲۰۳۵–توجه به حقوق اصحاب دعوا ۲۰۵۶–کشف و تعقیب جرم ۲۰۶۷–توجه خاص به اقدامات تامینی در کنار سایر ضمانتهای اجرا ۲۰۷۸–اقدامات پیشگیرانه ۲۰۸۹–توجه به حوزه فراملی و حقوق بین لملل ۲۰۹الف) استرداد مجرمان ۲۰۹ب) معاضدت قضایی ۲۱۰ج) اقدامات پیشگیرانه ۲۱۱یشنهادات ۲۱۲نتیجه گیری ۲۱۵واژه نامه ۲۲۰ منابع ۲۲۵فارسی ۲۲۵انگلیسی ۲۳۱چکیده انگلیسی ۲۳۹

کلیدواژه ها

• همانند سازی
• حقوق جزا
• جرم انگاری
• حقوق جزا
• جرم انگاری
• هم گروه سازی
• اخلاق
• دین
• رویه قضایی