مطالعه ی تطبیقی حقوق بشر از دیدگاه لیبرالیسم و مارکسیسم

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مطالعه ی تطبیقی حقوق بشر از دیدگاه لیبرالیسم و مارکسیسم
عنوانمطالعه ی تطبیقی حقوق بشر از دیدگاه لیبرالیسم و مارکسیسم
رشتهحقوق بین الملل
دانشجومیلاد دارایی
استاد راهنمابهشید ارفع نیا
استاد مشاور[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۴
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی



مطالعه ی تطبیقی حقوق بشر از دیدگاه لیبرالیسم و مارکسیسم عنوان پایان نامه ای است که توسط میلاد دارایی، با راهنمایی بهشید ارفع نیا در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

مفهوم لیبرالیسم ، به عنوان نگرش و تفکری مبتنی بر فرد گرایی، مالکیت خصوصی و آزادی های فردی، پس از دوران نوزایی (رنسانس) پدید آمد. از سوی دیگر، نظریه ی حقوق طبیعی که به معنای باور به وجود شماری حقوق ثابت بشری است و ریشه های آن به یونان باستان می رسد، کمابیش در همین دوره، از تلقی مذهبی فاصله گرفت و نگرشی دنیوی تر را در پیش گرفت. تلفیق این دو، یعنی آموزه های لیبرالی و نگره ی حقوق طبیعی، در اعلامیه های حقوق بشرِ سه گانه ی انگلستان (۱۶۸۹)، آمریکا (۱۷۷۶) و فرانسه (۱۷۸۹) متبلور شد. همین نگرش، تا حدی، به مهم ترین اعلامیه ی حقوق بشر قرن حاضر، یعنی اعلامیه ی جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸)، نیز راه یافت و آن را از خود متاثر ساخت. اما مارکسیسم ، مکتبی فکری – فلسفی بود که اگرچه در برخی بنیان های خود وام دار مکاتب و تفکرات پیشین بود، اما در واقع، در قرن نوزدهم و توسط کارل مارکس (و هم کارش، فریدریش انگلس) پایه گذاری شد. مارکسیسم می کوشید روند جهان سرمایه داریِ متاثر از لیبرالیسم و ساز و کارهای آن را توضیح بدهد، معایب اش را بازگو کند و برای حل آن، راه کارهایی ارایه دهد. به همین سیاق، مارکسیست ها حقوق بشر را نیز مفهومی لیبرالی – بورژوایی می دانند که تنها منافع طبقه ی مسلط را تامین می کند. آن ها معتقد اند پس از واژگونی نظام سرمایه داری و پدید آمدنِ جامعه ی بی طبقه، شان نزول حقوق نیز از میان خواهد رفت، و نه به حقوق نیازی خواهد بود و نه به حقوق بشر.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱

مقدمه ۲

طرح مساله ۳

اهمیت و ضرورت تحقیق ۴

اهداف پژوهش ۴

پرسش ها و فرضیه های پژوهش ۴

بررسی سابقه ی پژوهش ۵

روش و ابزار پژوهش ۵

بخش اول: لیبرالیسم و حقوق بشر ۶

فصل اول: لیبرالیسم؛ زمینه و زمانه ۶

مبحث نخست: نگاهی به تاریخچه ی لیبرالیسم ۶

گفتار اول: تشریح مفهوم ۶

گفتار دوم: زمینه های فکری ۷

گفتار سوم: لیبرالیسم و نوزایی ۱۰

گفتار چهارم: جریان های فلسفی ۱۱

بند اول: عقل گرایی ۱۲

بند دوم: تجربه گرایی ۱۳

مبحث دوم: مبانی لیبرالیسم ۱۷

گفتار اول: فرد گرایی ۲۰

گفتار دوم: آزادی ۲۱

گفتار سوم: مالکیت خصوصی ۲۴

مبحث سوم: در باب نظریه ی حقوق طبیعی ۲۶

گفتار اول: تعریف ۲۷

گفتار دوم: تاریخچه و مهم ترین متفکران ۲۸

بند اول: پیش از نوزایی ۲۸

بند دوم: پس از نوزایی ۳۰

فصل دوم: چند و چون حقوق بشر لیبرال ۳۳

مبحث اول: لیبرالیسم و اعلامیه های حقوق بشر ۳۳

گفتار اول: لیبرالیسم در هلند ۳۴

گفتار دوم: لیبرالیسم در انگلستان ۳۶

بند اول: انقلاب باشکوه ۳۶

بند دوم: اعلامیه ی حقوق ۳۷

گفتار سوم: لیبرالیسم در آمریکا ۴۲

بند اول: جنگ های انقلاب آمریکا ۴۲

بند دوم: اعلامیه ی استقلال آمریکا ۴۳

گفتار چهارم: لیبرالیسم در فرانسه ۴۹

بند اول: انقلاب فرانسه ۴۹

بند دوم: اعلامیه ی حقوق بشر و شهروند ۵۲

گفتار پنجم: اعلامیه ی جهانی حقوق بشر ۵۷

مبحث دوم: نقدهای وارد بر حقوق بشر لیبرال ۶۰

گفتار اول: آکویناس ۶۱

گفتار دوم: ولتر ۶۲

گفتار سوم: برک و پیروان اش ۶۳

گفتار چهارم: بنتام ۶۵

گفتار پنجم: دیگر منتقدان ۶۶

بخش دوم: مارکسیسم و حقوق بشر ۷۰

فصل اول: چیستی مارکسیسم ۷۰

مبحث اول: تاریخچه ی مختصر مارکسیسم ۷۰

گفتار اول: تعریف ۷۰

گفتار دوم: مارکس و آثارش ۷۱

بند اول: نقد فلسفه ی حق هگل ۷۲

بند دوم: درباره ی مساله ی یهود ۷۳

بند سوم: دست نوشته های اقتصادی و فلسفی ۷۵

بند چهارم: تزهایی درباره ی فویِرباخ و ایدیولوژی آلمانی ۷۶

بند پنجم: فقر فلسفه ۷۷

بند ششم: مانیفست کمونیست ۷۸

بند هفتم: گروندریسه ۷۸

بند هشتم: سرمایه ۷۹

گفتار سوم: مارکسیسم در عرصه ی عمل ۸۰

بند اول: انقلاب ۱۸۴۸ ۸۰

بند دوم: بین الملل اول ۸۱

بند سوم: کمون پاریس ۸۲

بند چهارم: دوره ی غیاب انقلاب ۸۳

بند پنجم: انقلاب ۱۹۱۷ روسیه ۸۳

مبحث دوم: مبانی مارکسیسم ۸۵

گفتار اول: سوسیالیسم ۸۶

گفتار دوم: ماتریالیسم دیالکتیکی و ماتریالیسم تاریخی ۸۸

گفتار سوم: مبارزه ی طبقاتی و انقلاب کمونیستی ۹۲

فصل دوم: حقوق از دیدگاه مارکسیسم ۹۳

مبحث اول: رابطه ی حقوق و مناسبات تولیدی ۹۳

گفتار اول: مارکسیسم و حق ۹۳

گفتار دوم: ماتریالیسم تاریخی و حقوق ۹۴

گفتار سوم: حذف دولت و حقوق ۹۸

مبحث دوم: نقد مارکسیسم بر حقوق بشر ۱۰۱

گفتار اول: نقد حقوق طبیعی ۱۰۲

گفتار دوم: نقد حقوق سیاسی ۱۰۲

گفتار سوم: نقد اعلامیه ی حقوق بشر و شهروند ۱۰۳

بند اول: حقوق بشر و شهروند ۱۰۳

بند دوم: آزادی در اعلامیه ی حقوق بشر و شهروند ۱۰۳

بند سوم: برابری در اعلامیه ی حقوق بشر و شهروند ۱۰۴

بند سوم: امنیت در اعلامیه ی حقوق بشر و شهروند ۱۰۵

گفتار چهارم: نقد حقوق فرد گرا ۱۰۵

گفتار پنجم: نقد مفهوم برادری ۱۰۷

گفتار ششم: نقد حقوق بشر به مثابه ی حق های خاص ۱۰۸

گفتار هفتم: نقد تکلیف گریزی حقوق بشر ۱۰۹

گفتار هشتم: نقد کم توجهی به حقوق اقتصادی ۱۱۰

گفتار نهم: نقد غیر تاریخی بودن ۱۱۰

گفتار دهم: موضع نهایی مارکسیسم پیرامون حقوق بشر ۱۱۰

نتیجه گیری ۱۱۴

فهرست منابع ۱۱۶

کلیدواژه ها

  • حقوق طبیعی
  • حقوق طبیعی
  • آزادی فردی
  • حقوق بشر
  • سوسیالیسم
  • لیبرالیسم
  • مارکسیسم
  • فردگرایی
  • مالکیت خصوصی