معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی ایران و آلمان
 | |
| عنوان | معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی ایران و آلمان |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | مرجان اسکندری |
| استاد راهنما | علی اکبر گرجی ازندریانی |
| استاد مشاور | محمدحسین زارعی، محمد جلالی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۹ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی ایران و آلمان عنوان رساله ای است که توسط مرجان اسکندری، با راهنمایی علی اکبر گرجی ازندریانی و با مشاوره محمدحسین زارعی و محمد جلالی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
در نظام های حقوقی دوگانه نظیر ایران که مبتنی بر وجود مرجع جداگانه برای رسیدگی به دعاوی اداری است، موضوع صلاحیت دادرس اداری و تفکیک آن از صلاحیت مرجع عام دادگستری از اهمیت ویژهای برخوردار است. در نظام حقوقی ایران نیز موضوع دامنه صلاحیت دیوان عدالت اداری یکی از موضوعات حساس و چالش برانگیز بوده است. معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری به عنوان ضوابط حاکم بر تشخیص صلاحیت دادرس اداری در یک نظام حقوقی، چارچوب نظری حاکم بر تشخیص صلاحیت دادرس اداری در آن نظام را روشن می کند. در این راستا عدم رسیدگی دیوان عدالت اداری به بسیاری از دعاوی اداری از جمله دعاوی اداری علیه برخی از اشخاص حقوق عمومی، دعاوی اداری علیه اشخاص حقوقی خصوصی برخوردار از امتیازات حقوق عمومی، دعاوی نسبت به آراء برخی از مراجع شبه قضایی، دعاوی مرتبط با قراردادهای اداری و ... ، ناکارآمدی معیارهای متخذه از سوی مقنن و رویه قضایی را نشان می دهد. مقنن در تعیین حدود صلاحیت دیوان از ابتدا تا کنون بر روی معیار طرفین دعوای اداری متمرکز بوده است که این معیار با عدم شناسایی کامل اشخاص حقوق عمومی، استثنا نمودن برخی از اشخاص حقوق عمومی از حوزه صلاحیت دیوان همچنین با وجود تعدد اشخاص حقوقی با وضعیت حقوقی نامشخص، بیش از آنکه در تعیین حدود صلاحیت دیوان به عنوان مرجع عام رسیدگی به دعاوی اداری راهگشا باشد خود به مانعی بر سرراه تعیین حدود شایسته و بایسته صلاحیت دیوان مبدل شده است. در بررسی تطبیقی نظام حقوقی ایران و آلمان در خصوص معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری خواهیم دید که نظام حقوقی آلمان، بر عکس ایران، در تعیین صلاحیت دادرس اداری به معیارهای ماهوی دعاوی اداری توجه داشته است بطوریکه با ارایه یک ضابطه کلی یعنی عمومی بودن دعوا و اساسی نبودن آن (موضوع ماده ۴۰ قانون آیین رسیدگی دادگاههای اداری)، تمامی دعاوی اداری را که به موجب قانون صراحتا در صلاحیت مرجع دیگری قرار نگرفته اند در صلاحیت دادگاههای اداری قلمداد نموده است. تمرکز نظام حقوقی آلمان بر معیارهای ماهوی صلاحیت دادرس اداری به همراه التزام به اصل حاکمیت قانون و ضرورت حمایت از حقوق بنیادین که در قانون اساسی و نظام حقوقی آلمان جایگاه والایی دارد باعث شده که حمایت قضایی موسع و موثری از سوی دادرس اداری در آلمان از فرد در برابر اداره بعمل آید.
ساختار و فهرست رساله
مقدمه:
۱ طرح موضوع
۲ ضرورت و اهمیت موضوع
۳ سوالات تحقیق
۴ روش تحقیق
۵ پیشینه و ضرورت تحقیق
۶ ساختار تحقیق
بخش اول: چارچوب نظری معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری
فصل اول: مفهوم صلاحیت دادرس اداری
مبحث اول: مفهوم صلاحیت
گفتار اول: صلاحیت و اقسام آن
بند اول: صلاحیت ذاتی
بند دوم : صلاحیت نسبی و محلی
گفتار دوم: تبیین مفهوم معیارهای صلاحیت دادرس اداری
مبحث دوم: دادرسی اداری و الگوهای آن
گفتار اول: موضوع دادرسی اداری
بند اول: مفهوم دعوا
بند دوم: دعوای اداری
گفتار دوم: الگوهای دادرسی اداری
بند اول: مدل انگلیسی
بند دوم: مدل فرانسوی
بند سوم: مدل تلفیقی
مبحث سوم: الگوی دادرسی اداری ایران و آلمان
گفتار اول: ساختار و جایگاه دادرسی اداری در نظام حقوقی ایران
بند اول: ساختار دیوان عدالت اداری
بند دوم: جایگاه دیوان عدالت اداری
گفتار دوم: ساختار و جایگاه دادرس اداری در نظام حقوقی آلمان
بند اول : ساختار دادگاههای اداری آلمان
بند دوم : جایگاه دادگاههای اداری آلمان
فصل دوم: مبانی نظری صلاحیت دادرس اداری
مبحث اول: حاکمیت قانون و صلاحیت دادرس اداری
گفتار اول: حاکمیت قانون و صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی ایران
گفتار دوم: حاکمیت قانون و صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی آلمان
مبحث دوم: تفکیک قوا و صلاحیت دادرس اداری
گفتار اول: تفکیک قوا و صلاحیت دادرس اداری در ایران
گفتار دوم: تفکیک قوا و صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی آلمان
مبحث سوم: تفکیک حقوق عمومی و حقوق خصوصی و صلاحیت دادرس اداری
گفتار اول: تفکیک حقوق عمومی و خصوصی و صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی ایران
گفتار دوم: تفکیک حقوق عمومی و خصوصی و صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی آلمان
جمع بندی:
بخش دوم : بررسی معیارهای سازمانی صلاحیت دادرس اداری در حقوق ایران و آلمان
فصل اول: معیارهای سازمانی تعیین صلاحیت دادرس اداری در حقوق ایران
مبحث اول: معیار شخصیت خواهان در نظام حقوقی ایران
گفتار اول : شخصیت خواهان در شعب دیوان عدالت اداری
بند اول: اشخاص حقوق خصوصی
بند دوم: اشخاص نیمه خصوصی
بند سوم: اشخاص حقوق عمومی
گفتار دوم: معیار شخصیت خواهان و صلاحیت هیات عمومی دیوان عدالت اداری
مبحث دوم : معیار شخصیت خوانده در نظام حقوقی ایران
گفتار اول: صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری به لحاظ شخصیت خوانده
بند اول: خواندگان مشمول صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری
بند دوم: خواندگان خارج از شمول صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری
گفتار دوم: صلاحیت هیات عمومی به لحاظ شخصیت خوانده
بند اول : خواندگان مشمول صلاحیت هیات عمومی دیوان عدالت اداری
بند دوم :استثنایات وارده بر صلاحیت هیات عمومی دیوان به لحاظ شخصیت خوانده
مبحث سوم : بررسی معیارهای سازمانی در حقوق ایران به لحاظ چارچوب نظری
گفتار اول: معیار شخصیت خواهان در نظام حقوقی ایران بر اساس چارچوب نظری
گفتار دوم: معیار شخصیت خوانده در نظام حقوقی ایران بر اساس چارچوب نظری
فصل دوم : معیارهای سازمانی تعیین صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی آلمان
مبحث اول : معیار شخصیت خواهان در نظام حقوقی آلمان
مبحث دوم: معیار شخصیت خوانده در نظام حقوقی آلمان
گفتار اول: خواندگان مشمول صلاحیت دادگاههای اداری
گفتار دوم: اشخاص خارج از شمول صلاحیت دادگاههای اداری
مبحث سوم : بررسی معیارهای سازمانی صلاحیت دادرس اداری در حقوق آلمان به لحاظ چارچوب نظری
جمع بندی:
بخش سوم: معیارهای ماهوی صلاحیت دادرس اداری در حقوق ایران و آلمان
فصل اول: معیارهای ماهوی صلاحیت دادرس اداری در حقوق ایران
مبحث اول : معیارهای ماهوی صلاحیت دیوان عدالت اداری در رویه قضایی
گفتار اول: ترافعی نبودن دعوا
گفتار دوم: قراردادها
گفتار سوم: احراز وقوع تخلف
گفتار چهارم: مدنی نبودن دعوی
مبحث دوم: معیارهای ماهوی صلاحیت دیوان عدالت اداری در دکترین
گفتار اول: عمل اداری و دعاوی اداری در حقوق ایران
بند اول: عمل اداری
بنددوم: دعاوی اداری
گفتار دوم: معیار عمل حاکمیتی و تصدی
گفتار سوم : معیار ماهیت هدف عمل اداری
گفتارچهارم : معیار حقوق عمومی حقوق خصوصی
مبحث سوم : بررسی معیارهای ماهوی تعیین صلاحیت دادرس اداری به لحاظ چارچوب نظری در نظام حقوقی آلمان
فصل دوم: معیارهای تعیین صلاحیت دادرس اداری در نظام حقوقی آلمان
مبحث اول : عمومی بودن دعوا
گفتار اول: عمل اداری و دعوی عمومی
گفتار دوم: اقسام دعوای اداری
بند اول: دعوای ابطال
بند دوم: دعوای صدور فعل اداری
بند سوم: دعوای الزام به اجرای تعهد
بند چهارم: دعوای اعلامی
مبحث دوم: اساسی نبودن دعوا
مبحث سوم: بررسی معیارهای ماهوی صلاحیت دادرس اداری در حقوق آلمان بر مبنای چارچوب نظری
جمع بندی:
نتیجه:
فهرست منابع:
کلیدواژه ها
- دادرسی اداری
- دادگاههای اداری