مفهوم تجاوز خانگی در نظام بین المللی حقوق بشر و نظام حقوقی ایران

عنوان	مفهوم تجاوز خانگی در نظام بین المللی حقوق بشر و نظام حقوقی ایران
رشته	حقوق بشر
دانشجو	محمدعلی مزرعه محمدی
استاد راهنما	رضا اسلامی، ژانت الیزابت بلیک
استاد مشاور	رحیم نوبهار
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

مفهوم تجاوز خانگی در نظام بین المللی حقوق بشر و نظام حقوقی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدعلی مزرعه محمدی، با راهنمایی رضا اسلامی و ژانت الیزابت بلیک و با مشاوره رحیم نوبهار در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

تجاوز خانگی که در آن قربانی، همسر و یا از دیگر شرکای صمیمی متجاوز است، در بسیاری از اسناد بین المللی حقوق بشر، به عنوان یکی از مصادیق خشونت علیه زنان شناخته شده است و نهادهای مختلف حقوق بشری، چه در سطح جهانی و چه در سطح منطقه ای با تاکید بر لزوم جرم انگاری آن، از دولت ها خواسته اند که به شکلی جدی با این نوع خشونت مبارزه کنند. در همین راستا تعداد قابل توجهی از دولت ها به تدریج سیاست های کیفری خود را در خصوص تجاوز خانگی همسو با استانداردهای بین المللی قرار داده اند، اما برخی از دولت ها، همچنان این فعل را به عنوان جرم شناسایی نمی کنند؛ چنانکه در حال حاضر حدود یک چهارم کشورها که اتفاقا جمعیت پرشماری در خود جای داده اند، تجاوز خانگی را به عنوان یک عمل دارای کیفر نمی شناسند. در این میان نظام حقوقی ایران نیز که متاثر از قرایتی سنتی از دین می باشد، مانند آن دسته از کشورها، هنوز توجهی به موضوع تجاوز خانگی نشان نداده و در قوانین کیفری خود، جایگاهی برای این فعل که آثار منفی فراوانی به دنبال دارد، در نظر نگرفته است. باری در این پژوهش سعی شده است ضمن نگاه به هنجارها و سازکارهای موجود در نظام بین المللی حقوق بشر در مورد مبارزه با تجاوز خانگی، امکان مبارزه با این نوع خشونت از جمله جرم انگاری آن در پرتو فقه پویا که بر خلاف فقه سنتی مجوز به روز رسانی برخی از احکام شرعی را به منظور توجه به مقتضیات زمان و مکان فراهم می کند، بررسی شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

الف بیان مسیله

ب سوال اصلی پژوهش

ج سوالات فرعی پژوهش

د فرضیه های پژوهش

ه‍ سابقه و پیشینه ی پژوهش

و ضرورت انجام پژوهش

ز اهداف و کاربردهای مورد انتظار از انجام پژوهش

ح روش تحقیق

ط ساماندهی تحقیق

فصل اول چشم انداز کلی به بایسته های شناخت مفهوم تجاوز خانگی و اهمیت توجه به آن مبحث اول تعریف تجاوز خانگی

گفتار اول Rape

بند ۱ Rape در لغت

بند ۲ تجاوز جنسی در اصطلاح

۱–۲ تعریف سنتی

۲–۲ تعریف مدرن

گفتار دوم Marital

بند ۱ Marital در لغت

بند ۲ Marital در اصطلاح

۱–۲ Marital در تجاوز زناشویی

۲–۲ Marital در تجاوز خانگی

مبحث دوم تیوری های مربوط به تجاوز خانگی در پرتو تاریخچه ی آن

گفتار اول جایگاه تجاوز خانگی در تاریخ

گفتار دوم تیوری های مخالف جرم انگاری تجاوز خانگی

بند ۱ نظریه ی پذیرش ضمنی رابطه ی جنسی به وسیله ی ازدواج

بند ۲ نظریه ی وحدت زن و شوهر

بند ۳ نظریه ی خصوصی بودن روابط بین زن و شوهر

گفتار سوم تیوری های موافق جرم انگاری تجاوز خانگی

بند ۱ لزوم توجه به کرامت انسانی افراد

بند ۲ برابری در حقوق جنسی افراد

بند ۳ احترام به تمامیت بدنی زنان

گفتار چهارم مبارزات مربوط به تجاوز خانگی در پرتو فمینیسم

مبحث سوم دلایل وقوع تجاوز خانگی

گفتار اول دلایل فرهنگی و اجتماعی

بند ۱ عرف مبتنی بر باورهای سنتی

بند ۲ قانون

بند ۳ عدم استقلال مالی زنان

بند ۴ حریم خصوصی

بند ۵ تمرکز بر افراد غریبه در فهم مفهوم تجاوز

بند ۶ ازدواج های اجباری و زود هنگام

بند ۷ فقدان آموزش های کافی

گفتار دوم دلایل فردی

بند ۱ تجاوز ناشی از خشم و عصبانیت

بند ۲ تجاوز ناشی از نشان دادن قدرت

بند ۳ تجاوز ناشی از مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی و داروهای روان گردان

بند ۴ تجاوز ناشی از بیماری ها و اختلالات روانشناختی

بند ۵ تجاوز ناشی از فانتزی های جنسی

بند ۶ تجاوز ناشی از نیاز جنسی

مبحث چهارم روش های ارتکاب تجاوز خانگی

گفتار اول تجاوز خانگی به وسیله ی ضرب و جرح

گفتار دوم تجاوز خانگی با کنترل بدن قربانی

گفتار سوم تجاوز خانگی به طریق تهدید و ارعاب

گفتار چهارم تجاوز خانگی با استفاده از وضعیت هوشیاری و ذهنی قربانی

مبحث پنجم پیامدهای تجاوز خانگی بر قربانی آن

گفتار اول آثار روانی

گفتار دوم آثار جسمی

گفتار سوم آثار جنسی

گفتار چهارم آثار اجتماعی

فصل دوم مفهوم تجاوز خانگی در نظام بین المللی حقوق بشر مدخل

مبحث اول شناسایی تجاوز خانگی توسط سازمان ملل متحد به عنوان مصداقی از خشونت علیه زنان

گفتار اول اعلامیه های سازمان ملل متحد

بند ۱ اعلامیه ی رفع خشونت علیه زنان

بند ۲ اعلامیه ی پایانی کنفرانس پکن

بند ۳ اعلامیه ی پایانی کنفرانس پکن&#۴۳;۵

گفتار دوم یادداشت های مقامات سازمان ملل متحد

بند ۱ دبیرکل سازمان ملل متحد

بند ۲ کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد

گفتار سوم گزارش های نهادهای اختصاصی امور زنان سازمان ملل متحد

بند ۱ گزارش مربوط به سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ میلادی

بند ۲ گزارش مربوط به سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ میلادی

بند ۳ گزارش مربوط به سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ میلادی

مبحث دوم حقوق نقض شده توسط تجاوز خانگی از منظر کنوانسیون های جهانی و نهادهای حقوق بشری سازمان ملل متحد

گفتار اول میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی

بند ۱ نظر تفسیری عام شماره ی

(ماده ی

میثاق حقوق مدنی و سیاسی)

بند ۲ نظر تفسیری عام شماره ی

(ماده ی

میثاق حقوق مدنی و سیاسی)

گفتار دوم کنوانسیون رفع کلیه ی اشکال تبعیض علیه زنان

بند ۱ توصیه ی کلی شماره ی

۳۹ بند ۲ توصیه ی کلی شماره ی

(ماده ی

کنوانسیون رفع کلیه ی اشکال تبعیض علیه زنان)

بند ۳ توصیه ی کلی شماره ی

(به روز رسانی توصیه ی کلی شماره ی ۱۹)

گفتار سوم کنوانسیون ملل متحد علیه شکنجه و دیگر رفتارها یا مجازات های ظالمانه، غیرانسانی یا ترذیلی

بند ۱ نظر تفسیری عام شماره ی

۴۱ مبحث سوم تجاوز خانگی در گزارش گزارشگران ویژه ی سازمان ملل متحد

گفتار اول کلیاتی پیرامون تجاوز خانگی

بند ۱ تجاوز خانگی و لزوم جرم انگاری آن

بند ۲ تجاوز خانگی و مهاجرت

بند ۳ تجاوز خانگی و فرهنگ جوامع مختلف

بند ۴ تجاوز خانگی و تاکید بر محدود نبودن مفهوم تجاوز به روابط خارج از ازدواج و یا روابط طولانی مدت غیر رسمی

گفتار دوم وضعیت تجاوز خانگی در کشور های مختلف مناطق جهان

بند ۱ کشورهای آفریقا

بند ۲ کشورهای اقیانوسیه

بند ۳ کشورهای آسیا

بند ۴ کشورهای آمریکا و منطقه ی کاراییب

بند ۵ کشورهای اروپا

مبحث چهارم تجاوز خانگی در نظام های بین المللی منطقه ای حقوق بشر

گفتار اول منطقه ی آمریکا

بند ۱ کنوانسیون بین آمریکایی پیشگیری، مجازات و ریشه کن کردن خشونت علیه زنان

بند ۲ سازکار شکایت در مورد نقض مفاد کنوانسیون بین آمریکایی پیشگیری، مجازات و ریشه کن کردن خشونت علیه زنان

۱–۲ پرونده ی شکایت خانم ماریا دی پنها علیه دولت برزیل

گفتار دوم منطقه ی اروپا

بند ۱ اتحادیه ی اروپا

۱–۱ قطعنامه ی پارلمان اروپا درباره ی خشونت علیه زنان

۲–۱ قطعنامه ی پارلمان اروپا درباره ی اولویت ها و طرح سیاست های جدید اتحادیه جهت مبارزه با خشونت علیه زنان

۳–۱ قطعنامه ی پارلمان اروپا درباره ی رفع خشونت علیه زنان

۴–۱ دستور العمل شماره ی ۲۹/۲۰۱۲ اتحادیه ی اروپا

بند ۲ شورای اروپا

۱–۲ گزارش تجاوز به زنان از جمله تجاوز زناشویی

۲–۲ کنوانسیون شورای اروپا در مورد پیشگیری و مبارزه با خشونت علیه زنان و خشونت خانگی

۳–۲ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر

۱–۳–۲ پرونده ی شکایت آقای S W علیه دولت بریتانیا

گفتار سوم منطقه ی آفریقا

بند ۱ منشور آفریقایی حقوق بشر و مردمان

بند ۲ الحاقیه ی منشور آفریقایی حقوق بشر و مردمان در مورد حقوق زنان در آفریقا

فصل سوم تجاوز خانگی در نظام حقوقی ایران مدخل

مبحث اول مبانی اسلامی مرتبط با تجاوز خانگی

گفتار اول قاعده ی لا ضرر

گفتار دوم قاعده ی نفی عسر و حرج

گفتار سوم قاعده ی معاشرت به معروف

گفتار چهارم آیه ی نِسآوکمْ حرْث لکمْ فاْتواْ حرْثکمْ انى شِیْتمْ

گفتار پنجم آیه ی اللاتِی تخافون نشوزهن فعِظوهن و اهْجروهن فِی الْمضاجِعِ و اضْرِبوهن

مبحث دوم جستجوی جایگاه تجاوز خانگی در قوانین موضوعه ی ایران

گفتار اول تصویر کلی ازدواج در نظام حقوقی ایران

بند ۱ مهریه

بند ۲ نفقه

بند ۳ تمکین

گفتار دوم تضمینات حقوق زوجین در نظام حقوقی ایران

بند ۱ تضمینات حقوق زوج

۱–۱ ترک انفاق

۲–۱ دادخواست الزام به تمکین خاص

بند ۲ تضمینات حقوق زوجه

۱–۲ عدم تمکین

۱–۱–۲ عدم تمکین برای تامین شدن نفقه

۲–۱–۲ عدم تمکین برای دریافت مهریه

۲–۲ اقامه ی دعوی

۱–۲–۲ اقامه ی دعوی حقوقی برای طلب مهریه

۲–۲–۲ اقامه ی دعوی حقوقی طلب نفقه

۳–۲–۲ اقامه ی دعوی کیفری برای طلب نفقه

گفتار سوم روابط جنسی زناشویی در نظام حقوقی ایران

بند ۱ وطی در ایام حیض و نفاس

بند ۲ وطی در هنگام انجام واجبات شرعی

بند ۳ آمیزش های جنسی نا متعارف

بند ۴ وجود جنون مقاربت

بند ۵ وجود بیماری در زوجین و رابطه ی جنسی زناشویی

۱–۵ ابتلای زوج به بیماری های مقاربتی و مسری

۲–۵ بیماری زوجه

بند ۶ وقوع مرگ در اثر رابطه ی جنسی زناشویی

بند ۷ رابطه ی جنسی زناشویی در شروط ضمن عقد

نتیجه

فهرست منابع و مآخذ

پیوست ها

کلیدواژه ها

• تجاوز خانگی
• حقوق بشر
• خشونت علیه زنان
• حق بر تمامیت بدنی
• فمینیسم
• تمکین
• تجاوز زناشویی