مقایسه حقوق کودکان کار در اسلام و اسناد بین المللی
 | |
| عنوان | مقایسه حقوق کودکان کار در اسلام و اسناد بین المللی |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | عسگر تیموری |
| استاد راهنما | سهیلا کوشا |
| استاد مشاور | مجتبی انصاریان |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه پیام نور استان تهران |
مقایسه حقوق کودکان کار در اسلام و اسناد بین المللی عنوان پایان نامه ای است که توسط عسگر تیموری، با راهنمایی سهیلا کوشا و با مشاوره مجتبی انصاریان در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.
چکیده
این تحقیق درصدد مقایسه حقوق کودکان کار در اسناد بین المللی با دیدگاه اسلام می باشد که در سه بخش شامل مفهوم حقوق کودکان کار در اسلام و اسناد بین المللی،حقوق مشترک کودکان کار با حقوق کودک و حقوق متمایز کودکان کار از حقوق کودک ارایه گردیده است. ماده ۳۲ کنوانسیون حقوق کودک صراحتا به موضوع کار کودکان اختصاص یافته است. در این ماده از کشور های عضو درخواست نموده تا قانون گذاری لازم را به منظور حمایت از کودکان کار، در دستور کار خود قرار داده و اجرای این ماده را تضمین کنند. اگر حقوق کودک مصرح در آیات و روایات اسلامی همچنین در قوانین و کنوانسیون های بین المللی از سوی کشورها رعایت گردد پدیده کودکان کار وجود نخواهد داشت زیرا موضوع کودکان کار خود ناقض حقوق کودک می باشد، لذا رعایت کامل حقوق کودک مانع از آسیب پذیری کودک در مقابل انواع آسیب های اجتماعی می باشد. بر همین اساس اولین اقدام قانونی و بین المللی در حمایت از حقوق کودک در سال ۱۹۲۴ توسط مجمع عمومی جامعه ملل، طی قطعنامه ای به نام اعلامیه ژنو به تصویب رسید. با تاسیس سازمان ملل متحد و متعاقب آن تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر (۱۹۴۸)، حقوق کودکان به طور خاص دربند ۲ ماده ۲۵ اعلامیه مزبور مورد توجه قرار گرفت. با این حال وضعیت و شرایط ویژه ای که کودکان دارا بودند و آسیب ها و صدماتی که به سبب همین شرایط خاص شان متوجه آن ها شده بود، ضرورت توجه بیشتر به حقوق آن ها و حمایت از آن ها را در قالب اسناد مجزا و خاص آشکار می ساخت. در همین راستا علاوه بر موارد ذکر شده، چندین سند و اعلامیه در مورد حقوق کودکان به تصویب رسیده لیکن به دلیل ماهیت این اسناد و جایگاه حقوقی سازمان های بین المللی، با وجود اهمیت و ارزشی که این اسناد و اعلامیه ها در به رسمیت شناختن حقوق کودکان دارا می باشند اسناد مزبور در زمره اسناد حقوق بشری غیر الزام آور محسوب می شود. البته، اگر هنگام رای گیری و تصویب اعلامیه ای در جلسه ی مجمع عمومی، کشوری رای موافق داده باشد، از نظر عرف بین المللی برای او مسیولیت اخلاقی جهت اجرای آن اعلامیه ایجاد می شود، لیکن تا زمانی که به تصویب مجالس مقننه ی داخلی نرسیده باشد برای ممالک عضو ایجاد تعهد و مسیولیت سیاسی و قانونی نمی کند و صرفا جنبه ی توصیه ای دارد. با این حال قریب ۱۴ قرن پیش، پیشوایان اسلام به حقوق کودکان توجه فراوان مبذول داشته اند. و این حقوق را می توان در کتاب آسمانی اسلام، قرآن نیز به کرار مشاهده نمود.
ساختار و فهرست پایان نامه
عنوان صفحه
مقدمه ۱
۱ تبیین مساله ۲
۲ پیشینه تحقیق ۵
۳ اهداف تحقیق ۶
۴ سوالات اصلی و فرعی ۶
۵ فرضیه تحقیق ۶
۶ روش تحقیق ۷
۷ ابزار گردآوری ۷
۸ محدودیت های تحقیق ۷
۹ دسته بندی مطالب ۷
۱۰ تعریف مفاهیم کلیدی تحقیق ۸
الف– تعریف حقوق ۸
ب– ارکان حق و رابطه آن با تکلیف ۱۰
ج– تعریف فقه ۱۱
د– منابع و مبانی حقوق و فقه اسلامی (ادله اربعه) ۱۲
الف– قرآن ۱۳
ب– سنت ۱۵
ج– اجماع ۱۶
۱ اجماع در فقه امامیه ۱۶
۲ اجماع از نظر اهل سنت ۱۶
د– عقل ۱۸
۱ تاریخچه دلیل عقلی ۱۸
۲ تعریف دلیل عقلی ۱۹
۳ ملازمه میان حکم عقل و حکم شرع ۱۹
بخش اول: مفهوم حقوق کودکان کار در اسلام و اسناد بین المللی ۲۰
فصل اول– مفهوم کودکان کار در اسلام ۲۱
گفتار اول– سن کودک ۲۱
الف– شروع سن کودکی ۲۱
ب– پایان سن کودکی و مفهوم بلوغ و رشد ۲۲
۱ بلوغ ۲۲
۲ رشد ۲۶
گفتار دوم– کار کودک ۳۰
الف– تعریف کودک ۳۱
ب– تعریف کار ۳۳
ج– مفهوم کار مثبت و کار منفی ۳۵
د دلایل کار کودک ۳۹
گفتار سوم– قوانین فقهی و حقوقی کار کوکان ۴۲
الف– بررسی حکم کودک رشید و ممیز و بیان ادله آن از منظر قرآن کریم ۴۲
ب– شرط بلوغ سنی و رشد فکری و اجتماعی در معامله از منظر روایات ۴۳
گفتار چهارم– حقوق کودکان در اسلام از منظر قرآن و سنت ۴۴
الف– حقوق کودکان قبل از ولادت ۴۶
ب– حقوق کودکان بعد از ولادت ۵۰
فصل دوم– مفهوم کودکان کار در اسناد بین المللی ۵۲
گفتار اول– تاریخچه ۵۲
الف– وضعیت کلی کار کودکان در گذشته ۵۲
۱ تاریخچه حمایت ازکودکان کار ۵۷
۲ تاریخچه قانونگذاری کار کودکان ۵۹
ب– وضعیت فعلی کار کودکان ۶۲
۱ چشم اندازی کلی بر مساله کار کودکان ۶۲
۲ سن و جنسیت و ارتباط آن ها با کار کودکان ۶۵
گفتار دوم– سازمان های بین المللی و حمایت از کودکان کار ۶۹
الف– سازمان بین المللی کار ۶۹
ب– سایر سازمان های بین المللی ۷۱
۱ صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) ۷۱
۲ کمیته حقوق کودک ۷۳
۳ سازمان ملل متحد ۷۴
ج– جمهوری اسلامی ایران و اسناد بین المللی ۷۹
بخش دوم– حقوق مشترک کودکان کار با حقوق کودک در اسلام و اسناد بین المللی ۸۲
فصل اول– حقوق بنیادین کودکان کار ۸۳
گفتار اول– حق حیات، بقاء و رشد کودک ۸۳
الف– قرآن ۸۳
ب– سنت ۸۴
ج– اسناد بین المللی ۸۴
۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۸۴
۲ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ۸۴
۳ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۸۵
۴ سایر اسناد بین المللی ۸۶
د– مقایسه تطبیقی ۸۶
۱ اسناد بین المللی ۸۶
۲ اسلام ۸۷
گفتار دوم– حق سلامت ۸۹
الف– قرآن ۸۹
ب– سنت ۹۰
ج– اسناد بین المللی ۹۲
۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۹۲
۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۹۲
۳ اعلامیه حقوق کودک ۱۹۵۹ ۹۳
۴ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۹۳
د– مقایسه تطبیقی ۹۵
۱ اسناد بین المللی ۹۵
۲ اسلام ۹۶
گفتار سوم– حق کودکان در برخورداری از استاندارد کافی زندگی ۹۷
الف– اسلام ۹۷
ب– اسناد بین المللی ۱۰۲
۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۰۳
۲ اعلامیه حقوق کودک ۱۹۵۹ ۱۰۴
۳ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۱۰۴
ج– مقایسه تطبیقی ۱۰۵
۱ اسناد بین المللی ۱۰۵
۲ اسلام ۱۰۶
گفتار چهارم – حق برآموزش و پرورش ۱۰۸
الف– قرآن ۱۰۸
ب– سنت ۱۰۸
ج– اسناد بین المللی ۱۱۴
۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۱۴
۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۱۴
۳ اعلامیه حقوق کودک ۱۹۵۹ ۱۱۶
۴ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۱۱۷
۵ سایر اسناد بین المللی ۱۱۸
د– مقایسه تطبیقی ۱۱۹
۱ اسناد بین المللی ۱۱۹
۲ اسلام ۱۲۰
فصل دوم– حقوق تبعی کودکان کار ۱۲۳
گفتار اول– حق تفریح، آموزش و بازی ۱۲۳
الف– قرآن ۱۲۳
ب– سنت ۱۲۳
ج– اسناد بین المللی ۱۲۵
۱ اعلامیه حقوق کودک ۱۹۵۹ ۱۲۵
۲ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۱۲۵
د– مقایسه تطبیقی ۱۲۷
۱ اسناد بین المللی ۱۲۷
۲ اسلام ۱۲۸
گفتار دوم– حق عدم تبعیض ( عدالت ) ۱۲۹
الف– قرآن ۱۲۹
ب– سنت ۱۲۹
ج– اسناد بین المللی ۱۳۰
۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۳۰
۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۳۰
۳ اعلامیه حقوق کودک ۱۹۵۹ ۱۳۰
۴ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۱۳۱
د– مقایسه تطبیقی ۱۳۱
۱ اسناد بین المللی ۱۳۱
۲ اسلام ۱۳۳
گفتار سوم – حق ممنوعیت استثمار اقتصادی و کار زیانبار ۱۳۴
الف– قرآن ۱۳۴
ب– سنت ۱۳۴
ج– اسناد بین المللی ۱۳۶
۱ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۳۶
۲ اعلامیه حقوق کودک ۱۹۵۹ ۱۳۶
۳ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۱۳۶
۴ سایر اسناد بین المللی ۱۴۴
د– مقایسه تطبیقی ۱۴۴
۱ اسناد بین المللی ۱۴۴
۲ اسلام ۱۴۵
گفتار چهارم– حق بر فرزند خواندگی ۱۴۶
الف– قرآن ۱۴۶
ب– سنت ۱۴۷
ج– اسناد بین المللی ۱۴۸
د– مقایسه تطبیقی ۱۴۹
۱ اسناد بین المللی ۱۴۹
۲ اسلام ۱۵۰
گفتار پنجم– حقوق کودکان و کودکان کار بر بستگان ۱۵۲
گفتار ششم– مسیولیت دولت ها در قبال کودکان کار ۱۵۵
الف– حقوق کودکان و کودکان کار بر حکمرانان و دولت اسلامی ۱۵۵
۱ کمیته امداد امام خمینی (ره) ۱۵۹
۲ سازمان بهزیستی کشور ۱۶۱
ب– مسیولیت دولت ها و سازمان های بین المللی دولتی و غیر دولتی ۱۶۳
بخش سوم– حقوق متمایز کودکان کار از حقوق کودک در اسلام و اسناد بین المللی ۱۶۷
فصل اول– حقوق کارگر در اسلام ۱۶۸
گفتار اول– اهمیت کار و کارگر در اسلام ۱۷۰
گفتار دوم– رابطه کارگر و کارفرما ۱۷۱
الف– اصل برادری و تعاون ۱۷۲
ب– روابط بدون استثمار و بهره کشی ۱۷۲
ج– حقوق اجتماعی مساوی ۱۷۳
گفتار سوم– حقوق کارگر ۱۷۳
الف– دستمزد ۱۷۳
۱ عادلانه و متعارف ۱۷۳
۲ تعیین دستمزد به طور صریح ۱۷۴
۳ عدم تاخیر و پرداخت به موقع مزد ۱۷۴
ب– تحت فشار نبودن کارگر ۱۷۵
ج– عدم تحمیل خسارت های ناروا و زیان آور ۱۷۵
د– حقوق سالمندی یا بازنشستگی ۱۷۵
ح– نظام و مقررات اشتراک در سود ۱۷۵
خ– حق اعتصاب، مذاکره و گفت وگو ۱۷۶
ر– سایر حقوق ۱۷۶
فصل دوم– حقوق کارگر دراسناد بین المللی ۱۷۷
گفتار اول– سازمان بین المللی کار ۱۷۷
الف– تاریخچه سازمان بین المللی کار ۱۷۷
۱ از آغاز تا کنفرانس صلح ورسای ۱۹۱۹ ۱۷۷
۲ از کنفرانس صلح ورسای تا آغاز جنگ جهانی دوم ۱۹۳۹ ۱۷۹
۳ از آغاز جنگ جهانی دوم تا کنفرانس فیلادلفیا ۱۹۴۴ ۱۸۰
۴ کنفرانس فیلادلفیا ۱۹۴۴ ۱۸۰
ب– کنوانسیون های سازمان بین المللی کار ۱۸۱
ج– مقاوله نامه ها ۱۸۲
د– توصیه نامه ها ۱۸۳
گفتار دوم– حقوق کارگر ۱۸۳
الف– حق برکار ۱۸۳
۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸ ۱۸۴
۲ کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۸۹ ۱۸۴
۳ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۸۵
ب– حق بر مزد ۱۸۵
۱ سازمان بین المللی کار ۱۸۶
۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸ ۱۸۶
ج– حق ایمنی و بهداشت کار ۱۸۶
د– حق تامین اجتماعی ۱۸۷
۱ سازمان بین المللی کار ۱۸۷
۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۸۸
ح– آزادیهای سندیکایی ۱۸۸
۱ سازمان بین المللی کار ۱۸۸
۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸ ۱۸۸
۳ میثاق حقوق مدنی و سیاسی ۱۸۹
۴ میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۸۹
گفتار سوم– کار کودکان ۱۸۹
الف– کار کودکان و سازمان بین المللی کار ۱۸۹
ب– اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴
ج– میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۱۹۴
د– کنوانسیون حقوق کودک ۱۹۵
ح– اعلامیه جهانی حقوق کودک ۱۹۵۹ ۱۹۶
خلاصه و نتیجه گیری ۱۹۷
فهرست منابع و مآخذ ۲۰۱
فهرست جدول ها
عنوان صفحه
جدول شماره ۱– تاریخچه قانونگذاری مبارزه با کار کودکان ۶۱
جدول شماره
– حداقل سن قانونی شروع به کار در کشورهای مختلف ۶۷
جدول شماره ۳– تعداد کل نفرات مورد حمایت در پایان سالهای مختلف ۱۶۰
جدول شماره ۴– تعداد افراد مورد حمایت بر حسب سن ۱۶۰
جدول شماره ۵– تعدادی از مقاوله نامه مصوب سازمان بین المللی کار مرتبط با حداقل سن کار کودکان ۱۹۳
کلیدواژه ها
- حقوق
- کودکان کار
- اسناد اسلامی
- اسناد بین المللی
- حقوق بین الملل
- قرآن و سنت
- حقوق کودکان
- کودکان کار
- حقوق اسلامی
- اسناد بین المللی
- حقوق بین الملل
- قرآن
- سنت