ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در حقوق بین الملل
 | |
| عنوان | ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در حقوق بین الملل |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | سیدهادی پژومان |
| استاد راهنما | سیدقاسم زمانی |
| استاد مشاور | همایون حبیبی، سیدمحسن عبداللهی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در حقوق بین الملل عنوان رساله ای است که توسط سیدهادی پژومان، با راهنمایی سیدقاسم زمانی و با مشاوره همایون حبیبی و سیدمحسن عبداللهی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
آلودگیهای زیست محیطی به عنوان نقطه ثقل حقوق بین الملل محیط زیست، ممکن است گاه به عنوان نتیجه و پیامد فعالیت های انسانی، آثاری در ورای مرزهای صلاحیتهای ملی یک کشور داشته باشند و یا این که به دنبال تاثیرگذاری یک عامل انسانی،آلودگیها از محل تولید به جای دیگر منتقل و صادر شوند.این انتقال و جابجایی می تواند علل مختلف اقتصادی،حقوقی، ناکارآمدی در اجرای درست قوانین و ... داشته باشد. انتقال وصدور آلودگیهای زیست محیطی ممکن است به صورت انواع پسماندهای خطرناک و سایر انواع پسماندها،صنایع آلوده کننده و کثیف باشد. مقصد اکثر این انتقالات و صدور آلودگی های زیست محیطی کشورهای در حال توسعه،بویژه قاره ی آفریقا می باشد. بسیاری از کنوانسیون های دو جانبه و چند جانبه و جهانی نشان می دهد که جامعه بین المللی در تلاش برای ممنوعیت، کنترل و محدودیت در صدور آلودگیهای زیست محیطی است. تلاشهای جامعه بین المللی را می توان در سایر اسناد بین المللی، عرف و اصول کلی حقوقی نیز جستجو کرد. تلاش جامعه بین المللی برای تحدید حاکمیت دولتها در مسیر جابجایی و نقل و انتقال آلودگیهای زیست محیطی، بیشتر بر آلاینده های خطرناک متمرکز بوده است. لذا پیرامون آن بویژه از دیدگاه حقوق موضوعه توافقات متعدد بین المللی( جهانی، منطقه ای) ایجاد شده است. این رساله نشان می دهد حقوق بین الملل،در جهت دفع خطر و مدیریت بحران های ناشی از انتقال و صدور آلودگیهای زیست محیطی ناشی از مواد و پسماندهای خطرناک، به توافقات مهم و به تدریج رو به تکاملی دست یافته است. کنوانسیونهایی نظیر بازل، باماکو و دستورالعمل های اتحادیه ی اروپایی بارزترین ثمره ی هم گرایی و وحدت نظرجهانی و منطقه ای به حساب می آیند.البته در کنار توجه به انتقال و صدور آلودگیهای زیست محیطی خطرناک در اسناد بین المللی به آلودگیهای زیست محیطی غیر خطرناک و انتقال صنایع آلوده ساز توجه شده است.در مجموع باید گفت، حقوق بین الملل اگرچه به ممنوعیت کلی در مورد انتقال وصدور آلودگی های زیست محیطی دست نیافته است، ولی با محدودسازی انتقال و صدور آلودگیهای زیست محیطی خطرناک،تا حدود زیادی، آزادی عمل دولتها را در آلوده سازی از طریق انتقال وصدور محدود نموده است.
ساختار و فهرست رساله
فهرست اجمالی مطالب د
فهرست تفصیلی مطالب و
فهرست اختصارات ی
مقدمه ک
فصل اول: تبیین مفاهیم آلودگی،انتقال وصدور آن
گفتار اول: تعریف آلودگی وعناصر آن ۳
گفتار دوم: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۴
گفتار سوم: آلودگی های زیست محیطی فرامرزی و سنجش آن با انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۸
فصل دوم: شیوه های انتقال وصدور آلودگی های زیست محیطی
گفتار اول: انتقال و صدور مستقیم آلودگی های زیست محیطی ۱۴
گفتار دوم: انتقال و صدور آلودگی ها ی زیست محیطی از طریق تجارت بین الملل ۲۱
گفتار سوم : انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از طریق تکنولوژی ۲۴
گفتار چهارم: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از طریق حمل و نقل ۲۸
فصل سوم :انتقال و صدورآلودگی های زیست محیطی در اسناد بین المللی
گفتار اول :انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از منظر معاهدات بین المللی ۳۷
گفتار دوم : حقوق نرم ناظر بر انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۵۸
فصل چهارم: انتقال وصدور آلودگی های زیست محیطی از منظر عرف
گفتار اول: ویژگی های حقوق بین الملل محیط زیست عرفی ۶۶
گفتار دوم : ارتباط میان عرف و معاهدات در قلمرو حقوق بین الملل محیط زیست ۶۹
گفتار سوم: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در سنجه حقوق عرفی ۷۱
فصل پنجم: ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در پرتو اصول حقوقی
گفتار اول : اصول حقوق بین الملل ۹۲
گفتار دوم: اصول ومفاهیم حقوق بین الملل محیط زیست ۱۳۲
نتیجه گیری و پیشنهاد ۱۶۱
منابع و مآخذ ۱۷۳
پیوست ۱۸۷
فهرست اجمالی مطالب ح
فهرست تفصیلی مطالب و
فهرست اختصارات ی
مقدمه ک
فصل اول: تبیین مفاهیم آلودگی،انتقال وصدور آن
گفتار اول: تعریف آلودگی وعناصر آن ۳
الف:آلودگی ۳
ب : عناصر آلودگی ۴
گفتار دوم : انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۴
الف: مروری بر اسناد بین المللی ۴
ب : تعریف و عناصر انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۷
گفتار سوم: آلودگی های زیست محیطی فرامرزی و سنجش آن با انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۸
الف: آلودگی فرامرزی ۹
ب: آلودگی داخلی ۱۰
پ : سنجش میان انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی با آلودگی فرامرزی ۱۰
فصل دوم :شیوه های انتقال و صدور آلودگی ها ی زیست محیطی
گفتار اول: انتقال و صدور مستقیم آلودگی های زیست محیطی ۱۴
الف: پسماندها ۱۴
ب: وضعیت انتقال و صدور پسماندها ۱۷
پ : علل انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۱۹
گفتار دوم: انتقال و صدور آلودگی ها ی زیست محیطی از طریق تجارت بین الملل ۲۱
الف: تاثیر آزاد سازی تجاری بر صدور و انتقال آلودگی ها ی زیست محیطی ۲۲
ب : مزیت نسبی وارتباط آن با انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۲۳
گفتار سوم : انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از طریق تکنولوژی ۲۴
گفتار چهارم: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از طریق حمل و نقل ۲۸
الف: نقل و انتقال زمینی ۳۰
ب : انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی به دریاها ۳۰
پ: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ازطریق حمل ونقل هوایی ۳۴
فصل سوم :انتقال و صدورآلودگی های زیست محیطی در اسناد بین المللی
گفتار اول :انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از منظر معاهدات بین المللی ۳۷
الف: معاهدات مربوط به انتقال وصدور زمینی آلودگی های زیست محیطی ۳۷
ب: معاهدات مربوط به انتقال وصدور دریایی آلودگی های زیست محیطی ۴۶
گفتار دوم : حقوق نرم ناظر بر انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۵۸
فصل چهارم: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از منظر عرف
گفتار اول: ویژگی های حقوق بین الملل محیط زیست عرفی ۶۶
الف : ویژگی ناشی از تاثیر تکنولوژی در پیدایش عرف زیست محیطی ۶۶
ب: ویژگی ناشی از ارتباط عرف و اصول حقوقی و تاثیر آن بر حقوق بین الملل محیط زیست عرفی ۶۷
پ : برتری عنصری معنوی بر رویه دولت ها در عرف زیست محیطی ۶۷
گفتار دوم : ارتباط میان عرف و معاهدات در قلمرو حقوق بین الملل محیط زیست ۶۹
گفتار سوم: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در سنجه حقوق عرفی ۷۱
الف : اسناد بین المللی ۷۲
ب: رویه قضایی بین المللی ۷۶
پ: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در سنجه حقوق عرفی برخاسته از اعمال داخلی دولت ها ۷۷
۱/پ: قوانین و مقرارت داخلی ۷۷
۲/پ : آرای دادگاههای ملی ۸۵
فصل پنجم :ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در پرتو اصول حقوقی
گفتار اول : اصول حقوق بین الملل ۹۲
الف: اصل حاکمیت دولت ها ۹۳
۱/الف: ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی با تحدید حاکمیت برمبنای رهیافت تریل اسملتر ۹۹
۲/الف:ممنوعیت انتقال وصدور آلودگیهای زیست محیطی درتحدید حاکمیت باتوسعه و تحول هنجارهای جدید ۱۰۱
ب : اصل مسیولیت دولتها ۱۰۴
۱/ب: مسیولیت دولت ها در زمینه حقوق بین الملل محیط زیست ۱۰۵
۲/ب : تجلی مسیولیت بین المللی در انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی ۱۰۵
۱/
/ب : جایگاه اصل رضایت و توافق در انتقال پسماندهای خطرناک ۱۰۶
۲/
/ب: بار اثبات در ارتباط با جابجایی فرامرزی پسماندهای خطرناک ۱۰۷
۳/
/ب: مسیولیت دولت در قبال رفتار بازیگران غیر دولتی در ارتباط با جابجایی فرامرزی پسماندهای خطرناک ۱۰۸
۴/
/ب : توسعه نظام مسیولیت جبران خسارت بین المللی در انتقال پسماندهای خطرناک از نظریه مسیولیت مبتنی بر تقصیر به مسیولیت بدون تقصیر(محض) ۱۱۳
۳/ب : مسیولیت دولت ها ناشی از انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی غیر خطر ناک ۱۱۵
پ: پایبندی دولتها از طریق جرم انگاری در موضوع انتقال وصدور آلودگی های زیست محیطی ۱۱۵
۱/پ:کنوانسیون شورای اروپا راجع به حفاظت ازمحیط زیست ازطریق حقوق کیفری(استراسبورگ)، ۱۹۹۸ ۱۱۶
۲/پ: جرم انگاری کنوانسیون بازل ۱۱۶
۳/پ: جرم انگاری کنوانسیون افریقایی باماکو ۱۱۷
پ : اصل تجارت آزاد ۱۱۸
۱/پ : محدودیت های زیست محیطی اصل تجارت آزاد در چهارچوب سازمان جهانی تجارت ۱۱۹
۲/پ : محدودیت های زیست محیطی اصل تجارت آزاد در چارچوب اتحادیه اروپا ۱۲۴
۳/ پ : محدودیتهای زیست محیطی اصل تجارت آزاد در موافقتنا مه های چند جانبه زیست محیطی ۱۲۶
ث: ممنوعیت انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی در پرتو حقوق بشر ۱۲۸
گفتار دوم: اصول ومفاهیم حقوق بین الملل محیط زیست ۱۳۲
الف: اصل همکاری زیست محیطی ۱۳۲
ب: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی از منظر توسعه پایدار ۱۳۵
۱/ب : ماهیت حقوقی توسعه پایدار ۱۴۰
۲/ب: اصول ومفاهیم حقوق بین الملل محیط زیست در ارتباط با توسعه پایدار ۱۴۲
پ : اصل مسیولیت های مشترک اما متفاوت ۱۴۴
ت : اصل احتیاط( احتیاطی) ۱۴۷
ث: اصل منع استفاده زیانبار ازسرزمین درحقوق بین الملل ۱۵۰
ج : اصل پیشگیری ۱۵۱
چ: اصل صیانت از مشترکات زیست محیطی جهانی ۱۵۲
۱/چ انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی به دریاهای آزاد ۱۵۳
۲/چ: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی به فضای ماورای جو ۱۵۶
۳/چ: انتقال و صدور آلودگی های زیست محیطی به جنویگان ۱۵۸
ح: حکمرانی مطلوب (بهزمامداری) ۱۵۸
نتیجه گیری وپیشنهاد ۱۶۱
منابع و مآخذ ۱۷۳
پیوست ۱۸۷
کلیدواژه ها
- آلودگی زیست محیطی
- حقوق بین الملل
- آلودگی فرامرزی
- قوانین ضدآلودگی
- انتشار آلاینده ها
- پسماندها
- کنوانسیون بازل
- حقوق بین الملل محیط زیست
- انتقال وصدور آلودگیهای زیست محیطی