موافقت نامه های دوجانبه و تحدید صلاحیت دیوان بین المللی کیفری

عنوان	موافقت نامه های دوجانبه و تحدید صلاحیت دیوان بین المللی کیفری
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	علی محقق دوست
استاد راهنما	محمد حسین رمضانی قوام آبادی
استاد مشاور	محسن عبداللهی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

موافقت نامه های دوجانبه و تحدید صلاحیت دیوان بین المللی کیفری عنوان پایان نامه ای است که توسط علی محقق دوست، با راهنمایی محمد حسین رمضانی قوام آبادی و با مشاوره محسن عبداللهی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

موضع خصمانه دولت آمریکا علیه دیوان بین المللی کیفری پس از ایفای نقشی فعال در مقدمات تاسیس آن، به خوبی نشان داد که این دولت در اصل خواستار ایجاد دادگاهی تحت تکفل شورای امنیت بوده است تا هر وقت خواست با حربه حق وتو مانع از اعمال صلاحیت و پیگردهایی شود که در واقع اهداف سیاست خارجی و منافع ملی این کشور را تهدید می کند. آمریکا علاوه بر اینکه به عضویت دیوان در نیامد، با این نگرش که این عدم الحاق به تنهایی تامین کننده منافع ملی او نیست، طیفی از اقدامات بی سابقه دیپلماتیک، قانونی و اجرایی را برای کسب اطمینان از عدم اجرای موثر صلاحیت دیوان نسبت به اتباع خود طراحی و اجرا کرد. از جمله این اقدامات انعقاد موافقتنامه های مجادله آمیز دوجانبه با دولت های عضو و غیر عضو اساسنامه رم است که به موجب نوع غالب این موافقتنامه ها، هر دولت متعهد می شود که اتباع طرف دیگر توافق را به دیوان بین المللی کیفری تحویل ندهد مگر با رضایت صریح متعهدله. ایالات متحده انعقاد این موافقتنامه ها را مشخصا در چهارچوب بند ۲ ماده ۹۸ اساسنامه دیوان توجیه می کند و معتقد است که این ماده مجوز انعقاد آن را صادر کرده است. در نوشته ها، تالیفات و اظهار نظرات گاهی دیده می شود که مشروعیت این موافقتنامه ها به دلایل سیاسی یا اخلاقی زیر سوال رفته است. بدون اتخاذ موضع نسبت به مشروعیت سیاسی یا اخلاقی آن ها این پایان نامه با ارایه یک تحلیل جامع و صرفا حقوقی سعی کرده است تا علاوه بر ارزیابی اعتبار و میزان انطباق موافقتنامه های منع تحویل با مقررات اساسنامه دیوان بین المللی کیفری، آثار این توافقات را مورد بررسی قرار دهد. در این تحقیق مستدلا بحث شده است که علیرغم اینکه موافقتنامه های منع تحویل طبق حقوق بین الملل معتبرند، ولی به طور کامل منطبق با اساسنامه دیوان بین المللی کیفری نیستند. به علاوه هرچند طبق قواعد تعارض معاهدات هم مقررات اساسنامه و هم توافقات پیش گفته لازم الاتباعند، ولی اجرای یک موافقتنامه منع تحویل توسط یک دولت عضو اساسنامه ممکن است منجر به مسیولیت بین المللی دولت مزبور شود. همچنین موافقتنامه های منع تحویل بر صلاحیت دیوان اثری ندارند بلکه تنها شرایط اعمال صلاحیت دیوان را محدود می کنند.

ساختار و فهرست پایان نامه

آغاز سخن

فصل نخست: پیشینه و پیدایش

گفتار یکم: ایالات متحده آمریکا و دیوان بین المللی کیفری: از کنفرانس دیپلماتیک در رم تا شورای امنیت در نیویورک

بند یکم: رویکرد و مواضع ایالات متحده آمریکا نسبت به دیوان بین المللی کیفری

۱ رویکرد مساعد آمریکا قبل از برگزاری کنفرانس رم ۱۹۹۸

۲ مواضع منفعت طلبانه آمریکا در حین برگزاری کنفرانس رم ۱۹۹۸

۱ ۲ تاسیس دیوان تحت هدایت شورای امنیت

۲ ۲ تصحیح مکانیسم اعمال صلاحیت دیوان و پیش شرط های قابلیت پذیرش دعوی

۳ ۲ لزوم تحصیل رضایت دولت متبوع برای تحویل متهم به دیوان؛ بند

ماده ۹۸

۴ ۲ آخرین پیشنهادات

۳ مواضع متغیر آمریکا پس از برگزاری کنفرانس رم ۱۹۹۸

۱ ۳ دولت کلینتون؛تعامل اصلاح طلبانه

۱,۱,۳ مشارکت در جلسات کمیسیون مقدماتی؛ تنظیم و تصویب ماده (۲)

آیین دادرسی و ادله دیوان

۲ ۱ ۳ امضای معوق اساسنامه

۲ ۳ دولت بوش؛ تقابل ستیزه جویانه

بند دوم: ایالات متحده آمریکا و تحدید صلاحیت دیوان بین المللی کیفری با توسل به قطعنامه های فصل هفتمی شورای امنیت سازمان ملل متحد

۱ قطعنامه ۱۴۲۲ (۲۰۰۲)؛ مصونیت موجل حافظان صلح آمریکایی در برابر صلاحیت دیوان بین المللی کیفری با تعلیق و تعویق یکساله تحقیقات و تعقیبات

۲ قطعنامه ۱۴۸۷ (۲۰۰۳)؛ تکرار عبارات و تمدید اعتبار قطعنامه ۱۴۲۲

۳ قطعنامه ۱۴۹۷ (۲۰۰۳)؛ مصونیت غیر موجل حافظان صلح آمریکایی در برابر صلاحیت دیوان بین المللی کیفری با اعطای حق صلاحیت انحصاری به دول غیر عضو دیوان

گفتار سوم: ایالات متحده آمریکا و موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

بند یکم: دولت آمریکا و صیانت از اتباع آمریکایی در برابر درخواست تحویل دیوان با انعقاد موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

بند دوم: کنگره آمریکا و حمایت از انعقاد موافقتنامه های دوجانبه منع با تصویب قانون حمایت از آمریکاییان در خدمت

گفتار سوم: تعریف و انواع موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

بند یکم: تعریف موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

بند دوم: انواع موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

۱ نوع نخست؛ غیر متقابل

۲ نوع دوم؛ متقابل

۳ نوع سوم؛ فرا متقابل

گفتار چهارم: واکنش جامعه بین المللی نسبت به موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

بند یکم: واکنش متشتت دولت ها و سازمان های بین الدولی نسبت به موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

۱ دولت ها

۲ سازمان های بین الدولی

بند دوم: واکنش منسجم سازمان های غیردولتی در مخالفت با موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل

فصل دوم: واکاوی حقوقی

گفتار یکم: اعتبارسنجی موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل در ترازوی قواعد کنوانسیون حقوق معاهدات

بند یکم: انعقاد موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل تحت فشارهای سیاسی و اقتصادی و عدم تاثیر آن بر اعتبار این توافقات ۵۰ بند دوم: تامین بی کیفرمانی از رهگذر موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل و عدم تاثیر آن بر اعتبار این توافقات

گفتار دوم: موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل تحت پوشش بند

ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری؛ امکان یا امتناع؟

بند یکم: لوازم مورد نیاز برای تفسیر بند

ماده

اساسنامه دیوان بین الملی کیفری؛ ملاحظات کلی

۱ معنای اصطلاحات به کار رفته در بخش نهم اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۲ موضوع و هدف اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۳ مقررات مندرج در توافقات موخر و الزامات ناشی از طرز عمل بعدی دولت های عضو اساسنامه دیوان بین المللی کیفری ۶۵ ۱ ۳ توافق موخر در مورد اجرای مقرره بند

ماده

اساسنامه؛ ناکارآمدی قاعده (۲)۱۹۵ آیین دادرسی و ادله دیوان در تفسیر ماده (۲)۹۸ اساسنامه ۶۵ ۲ ۳ رویه موخر در مورد تفسیر مقرره بند

ماده ۹۸؛ ناکارآمدی موافقتنامه های منع تحویل و اظهارات و مواضع مشترک دولت ها در تفسیر ماده (۲)۹۸ ۶۷ بند دوم: تفسیر بند

ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۱ مقصود بند

ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری از عبارت فرد دولت فرستنده ؛ تفسیر A PERSON OF THAT STATE ۷۰ ۱ ۱ فرد باید در قلمرو تحت صلاحیت دولت مورد درخواست حضور داشته باشد

۲ ۱ فرد باید مامور دولت فرستنده باشد نه صرفا تبعه آن

۳ ۱ فرد باید با اطلاع و رضایت دولت مورد درخواست در قلمرو آن حاضر باشد

۴ ۱ فرد باید در تاریخ صدور درخواست تحویل مامور دولت فرستنده باشد

۵ ۱ عدم تاثیر عامل تابعیت در تعیین فرد دولت فرستنده

۶ ۱ صرفِ عبور از قلمرو دولت مورد درخواست سبب نمی شود عابر ، فرد دولت فرستنده قلمداد شود

۲ مقصود بند

ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری از عبارت تعهدات مندرج در توافقات بین المللی ؛ تفسیر OBLIGATIONS UNDER INTERNATIONAL AGREEMENTS

۱ ۲ کتابت توافقات بین المللی شرط نیست

۲ ۲ موضوعیت داشتن توافقات بین المللی شرط نیست

۳ ۲ تقدم زمان انعقاد توافقات بین المللی بر تاریخ تصویب اساسنامه دیوان بین المللی کیفری شرط نیست ۸۰ ۴ ۲ عبارت توافقات بین المللی معاهدات استرداد مجرمین را شامل نمی شود

۵ ۲ عبارت تعهدات مندرج در توافقات بین المللی دلالت بر ممنوعیت بی کیفرمانی ندارد ۸۲ ۳ مقصود بند۲ ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری از عبارت دولت فرستنده؛ STATE SENDING ؛ یک دولت غیر عضو

بند سوم: سنجش میزان سازگاری موافقتنامه های منع تحویل با مقرره بند

ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۱ سازگاری مقدمه موافقتنامه های منع تحویل با ماده(۲)۹۸ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۲ عدم انطباق خصوصیات برخی از افراد تحت پوشش موافقتنامه های منع تحویل با مقصود ماده (۲)۹۸ از فرد دولت فرستنده

۳ عدم انطباق برخی از تعهدات مندرج در موافقتنامه های منع تحویل با مقصود ماده (۲)۹۸ از تعهدات مندرج در توافقات بین المللی

۴ عدم انطباق وضعیت شماری از طرفین موافقتنامه های منع تحویل با مقصود ماده (۲)۹۸ از دولت فرستنده

فصل سوم: آثار

گفتار یکم: اثر متقابل تعهدات اساسنامه دیوان بین المللی کیفری و تعهدات موافقتنامه های منع تحویل (تعارض معاهدات)

بند یکم: قواعد تعارض معاهدات طبق عهدنامه حقوق معاهدات وین ۱۹۶۹؛ ملاحظات کلی

بند دوم: برتری قواعد اساسنامه بر مقررات موافقتنامه های منع تحویل، در صورت ارجاع وضعیت از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد

بند سوم: عدم متابعت مقررات موافقتنامه های منع تحویل از قواعد اساسنامه، در مواردی غیر از ارجاع وضعیت از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد

گفتار دوم: اثر موافقتنامه های منع تحویل بر مسیولیت بین المللی دولت

بند یکم: عدم مسیولیت بین المللی دولت های عضو و امضاءکننده اساسنامه دیوان با انعقاد یک موافقتنامه منع تحویل

۱ عدم مسیولیت بین المللی دولت های امضاءکننده اساسنامه دیوان:

۲ عدم مسیولیت بین المللی دولت های عضو اساسنامه دیوان:

بند دوم: مسیولیت بین المللی دولت های عضو و امضا کننده اساسنامه دیوان با اجرای یک موافقتنامه منع تحویل

گفتار سوم: اثر موافقتنامه های منع تحویل بر صلاحیت دیوان بین المللی کیفری

بند یکم: صلاحیت دیوان بین المللی کیفری و مصونیت کیفری مقامات رسمی در اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۱ همکاری در رابطه با انصراف از مصونیت: بررسی ماده (۱)۹۸ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری

۲ رابطه بند

و بند

ماده

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری؛ همکاری در رابطه با انصراف از مصونیت و رضایت به تحویل

۱ ۲ اختصاص بند

ماده

به همکاری در رابطه با انصراف از مصونیت شخصی مقامات رسمی ۱۱۸ ۲ ۲ شمولیت بند

ماده

به رضایت نسبت به تحویل ماموران محروم از مصونیت شخصی

بند دوم: تحدید صلاحیت دیوان از رهگذر موافقتنامه های منع تحویل

گفتار چهارم: اثر موافقتنامه های منع تحویل در تامین بی کیفرمانی؛ موافقتنامه های منع تحویل تامین کننده بی کیفرمانی نیستند

پایان سخن

فهرست منابع

ضمایم

ANNEX I: ARTICLE

OF THE ICC STATUTE AND ARTICLE

OF RULES OF PROCEDURE AND EVIDENCE

ANNEX II: STANDARD BILATERAL 'NON–SURRENDER' AGREEMENT

ANNEX III: OVERVIEW OF “BILATERAL NON–SURRENDER AGREEMENTS” THAT AS OF TODAY THE UNITED STATES HAS CONCLUDED

کلیدواژه ها

• دیوان بین المللی کیفری
• بند ۲ ماده ۹۸ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری
• ایالات متحده آمریکا
• موافقتنامه های دوجانبه منع تحویل
• صلاحیت دیوان بین المللی کیفری