مکانیسم قضایی توسعه حق

عنوان	مکانیسم قضایی توسعه حق
رشته	حقوق بشر
دانشجو	میلاد حمیدی
استاد راهنما	محمد راسخ
استاد مشاور	حسن وکیلیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

مکانیسم قضایی توسعه حق عنوان پایان نامه ای است که توسط میلاد حمیدی، با راهنمایی محمد راسخ و با مشاوره حسن وکیلیان در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

با توجه به اهمیت روزافزون حقوق و آزادی های حامی افراد، تبیین نظام مند وسایل و امکانات توسعه و حمایت از این حقوق خود گامی روبه جلو در راستای هدف مذکور هست. ناگفته پیداست که تعدد نظام های حقوقی با ویژگی ها و ساختارهای مختص به خود منجر به برخوردهای متفاوت این نظام ها با توسعه حق در عالم عمل شده است. وانگهی چنین تکثری مانع بررسی تجربی چنین مهمی نمی باشد. از سوی دیگر چنین پدیدهای همانند سایر پدیدهایی که در حوزه اجتماع اتفاق میافتد نیازمند تبیین نظری و مفهومی دقیق است.در این سطح منظور این است که هنگامی از توسعه حق صحبت می کنیم مراد و منظور از توسعه در ترکیب با حق چیست؟ حق چه زمانی توسعه میابد؟ به این اعتبار ما از دو نوع توسعه صحبت می کنیم: گاه توسعه به معنای وضع حق توسط قاضی ست و گاه به معنای گسترش دایره شمولیت حقی ست که از قبل وجود داشته است. از طرف دیگر بررسی چنین مسیله ای نیازمند بررسی دقیق پایه های نظری مرتبط با آن می باشد. بدین مضمون که در نظریه حقوقی آیا توسعه حق توسط دادگاه ها هنگامی که در مقام نهاد تقنینی برمی آیند، مخالف با اصولی از اخلاق سیاسی در باب ویژگی ها نهاد قانون گذار یعنی اصل دموکراتیک بودن یا اصل تفکیک قوا نمی باشد؟ در نظریه حقوقی موافقان و مخالفانی با این سازوکار وجود دارند که هرکدام دلایلی برای اثبات ادعای خویش ارایه می دهند.به دلیل تجربی بودن اثبات مدعای مذکور در این پژوهش که همانا توسعه حق از طریق سازوکارهای قضایی می باشد، بررسی آرای قضایی که درواقع معیار سنجش عملکرد نظام های حقوقی در این زمینه است، یکی از مهم ترین قسمت های کنکاش در این موضوع می باشد. ازاین رو آرای دادگاه های داخلی و بین المللی به طور خاص در موضوعات مربوط به ادعای نقض حقوق و آزادی ها را مورد ارزیابی و تدقیق قرار داده ایم و در بسیاری از موارد دادگاه ها با استفاده از صلاحیت قانونی خود در موضوعاتی مانند سقط جنین یا ازدواج همجنسگرایان دست به وضع حق جدید یا گسترش دایره شمول آن پرداخته اند؛ اما یکی از مهم ترین اقتضایات چنین نقشی از سوی دادگاه ها لزوم وجود اسباب و امکاناتی ست که همواره دادگاه با توسل به آن ها به هدف مذکور نایل می شود ازاین روی ازاین رو سه نهاد مهم نظارت قضایی، تفسیر حقوقی و گفتگوی حقوقی را بررسی نموده و آرایی که نتیجه چنین ابزارهایی باهدف توسعه حق هستند را توصیف و تحلیل نموده ایم.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه بیان مسیله

پرسش های پژوهش

پیشینه بررسی موضوع در ایران و جهان

بخش اول: مبانی نظری توسعه قضایی حق

فصل اول: تحلیل مفهوم توسعه حق

طرح مسیله

گفتار نخست: ورود حق به نظام حقوقی

گفتار دوم: توسعه حق: گسترش شمولیت حق در نظام حقوقی

فصل دوم: تحلیل نظری مشروعیت توسعه قضایی حق

گفتار اول: ماهیت توسعه قضایی؛ تقنین قضایی

گفتار دوم: جواز یا عدم جواز توسعه قضایی حق

مبحث اول: الزامات شکلی تقنین قضایی

بند نخست: اصل شفاف بودن

بند دوم: اصل عام بودن

مبحث دوم: الزام ماهوی تقنین قضایی

بند نخست: اصل دموکراتیک بودن

بند دوم: اصل تفکیک قوا

بخش دوم: نهاد های موثر در توسعه حق در نظام های قضایی

فصل اول: نقش عمل نظارت قضایی در توسعه حق

گفتار اول

مبحث اول: مفهوم نظارت قضایی و ارتباط آن در توسعه حق های بشری

مبحث دوم: بررسی آراء تاثیرگذار دیوان عالی امریکا در توسعه حقوق سیاسی، مدنی

مبحث سوم: نقش دیوان عدالت اداری ایران در توسعه حق های بشری

فصل دوم: نقش گفتگوی قضایی در توسعه حق

گفتار اول: چیستی و ریشه گفتگوی قضایی نظام های حقوقی در توسعه حق

گفتار دوم: عملکرد نظام های حقوقی داخلی و بین المللی در بهره گیری از گفتگوی قضایی

مبحث اول: بررسی عملکرد دیوان عالی کانادا در بهره گیری از گفتگوی قضایی جهت توسعه حق

مبحث سوم : نقش گفتگوی قضایی در نظام حقوقی ایران در توسعه حق

فصل سوم: نقش تفسیر حقوقی قضات در توسعه حق

مبحث اول: بررسی نقش تفسیر حقوقی در حمایت و توسعه حق های بشری

مبحث دوم: بررسی رویه دیوان اروپایی حقوق بشر: تفسیر کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی

گفتار اول: رای Gross v Switzerland (۲۰۱۳) در خصوص خودکشی کمکی

گفتار دوم: رای Siliadin v France (۲۰۰۵) در خصوص برده داری خانگی

گفتار سوم: رای Rees v The United Kingdom (۱۹۸۶) در خصوص به رسمیت شناختن هموسکشوال

مبحث سوم: بررسی رویه دیوان بین المللی دادگستری: تفسیری سازنده از منابع حقوق بین الملل

گفتار اول: قضیه شکایت گینه علیه کنگو (۱۹۸۶)

گفتار دوم: رعایت حق های بشری در مخاصمات مسلحانه: قضیه آثار حقوقی ساخت دیوار حایل در سرزمین های اشغالی فلسطین (۲۰۰۳–۲۰۰۴)

گفتار سوم: برتری حق تعیین سرنوشت بر حاکمیت ملی: قضیه تیمور شرقی دعوای بین پرتغال علیه استرالیا (۱۹۳۰)

نتیجه گیری:

فهرست منابع

منابع فارسی

منابع لاتین

کلیدواژه ها

• سازوکار
• رویه قضایی
• حق
• نظام حقوقی