نظام حقوقی حاکم بر استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نظام حقوقی حاکم بر استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای
عنواننظام حقوقی حاکم بر استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای
رشتهحقوق بین الملل
دانشجوافسانه تجرد
استاد راهنمافرهاد طلایی
استاد مشاور[[]]
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۱
دانشگاهدانشگاه شیراز



نظام حقوقی حاکم بر استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای عنوان پایان نامه ای است که توسط افسانه تجرد، با راهنمایی فرهاد طلایی در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز دفاع گردید.

چکیده

امروزه موضوع استفاده ها از انرژی هسته ای به عنوان یک مساله مهم و تاثیرگذار در جامعه ی بین المللی مطرح می باشد، انرژی هسته ای دارای دو بعد نظامی و غیرنظامی بوده و از هر دو جنبه قابل استفاده می باشد. بدین دلیل است که دولت ها باید کوشش نمایند تا از استفاده های احتمالی غیرنظامی از انرژی هسته ای اجتناب ورزند و در عوض تلاش را در جهت توسعه دادن کاربردهای صلح آمیز این انرژی گسترش دهند. در همین راستا جامعه ی بین المللی سعی در نظام مند نمودن و قاعده دار کردن استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای داشته و دارد، تا آنجا که نهادهای بین المللی مثل آژانس بین المللی انرژی اتمی با اسناد خود مانند موافقتنامه های پادمان و پروتکل الحاقی سیستم نظارتی گسترده ای را برای کشورهای استفاده کننده از انرژی هسته ای به وجود آورده اند. موضوع ایران و استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای از دهه های اخیر مورد توجه جامعه ی جهانی بوده است ایران طی سال ها فعالیت های هسته ای خود همواره همکاری های گسترده و داوطلبانه ای با آژانس بین المللی انرژی اتمی و بازرسان آنها نهاد داشته است و همواره ثابت نموده است که انرژی هسته ای را جز برای استفاده های صلح آمیز و در جهت رشد اقتصادی و صنعتی کشور به کار نمی برد. این پایان نامه کوشش می نماید که نظام حقوقی حاکم بر استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای را تجزیه و تحلیل نموده و حقوق و تعهدات دولت ها را در این راستا بررسی نماید. در نهایت این پایان نامه نتیجه می گیرد که در صورتیکه دولت ها (از جمله ایران) در چهارچوب این نظام حقوقی عمل نمایند نبایستی هیچگونه مانعی برای آنها در استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای وجود داشته باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه


فصل اول: مقدمه

مبحث اول: تعریف انرژی هسته ای، تاریخچه و کاربردهای صلح آمیز آن ۱۳

گفتار اول: تعریف و فرآیند تولید انرژی هسته ای ۱۳

الف: تعریف انرژی هسته ای ۱۳

ب: فرآیند تولید انرژی هسته ای ۱۴

ج: بررسی فرآیند تولید سوخت هسته ای ۱۵

گفتار دوم: تاریخچه ی انرژی هسته ای ۱۶

الف: بررسی سابقه ی تاریخی استفاده از انرژی هسته ای ۱۶

ب: بررسی گسترش تکنولوژی هسته ای در دهه های اخیر ۱۷

گفتار سوم: کاربردهای صلح آمیز انرژی هسته ای ۱۸

الف) کاربرد انرژی هسته ای در بخش صنعت ۱۸

ب: کاربرد انرژی هسته ای در پزشکی و امور بهداشتی ۱۹

ج: کاربرد انرژی هسته ای در دامپزشکی و دامپروری ۲۱

د: کاربرد انرژی هسته ای در صنایع غذایی و کشاورزی ۲۱

ه– کاربرد انرژی هسته ای برای تولید و تامین انرژی ۲۲

مبحث دوم: انرژی هسته ای، استفاده های صلح آمیز و اسناد بین المللی ۲۶

گفتار اول: منشور سازمان ملل متحد و استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۲۷

الف: بررسی مقدمه ی منشور سازمان ملل متحد و استفاده های صلح آمیز از انرژی

هسته ای ۲۷

ب: بررسی مواد ۱و۲ منشور سازمان ملل متحد در راستای استفاده های صلح آمیز از

انرژی هسته ای ۲۸

گفتار دوم: معاهده ی منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) و استفاده های

صلح آمیز از انرژی هسته ای ۲۹

الف: بررسی مقدمه ی NPT در راستای استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۲۹

ب: بررسی مواد

تا

NPT در راستای استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۳۰

گفتار سوم: اساسنامه ی آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) و استفاده های

صلح آمیز از انرژی هسته ای ۳۲

الف: بررسی اساسنامه ی آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) و استفاده های

صلح آمیز از انرژی هسته ای ۳۲

گفتار چهارم: کنوانسیون های منطقه ای و استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۳۴

الف: معاهده ی راجع به منطقه ی آمریکای لاتین و کاراییب عاری از سلاح های

هسته ای (معاهده ی ۱۹۶۷ م تلاتلولکو) ۳۴

ب: معاهده ی راجع به منطقه اقیانوس آرام جنوبی عاری از سلاح های هسته ای

(معاهده ۱۹۸۵ راروتونگا) ۳۵

ج: معاهده ی راجع به منطقه آسیای جنوب شرقی عاری از سلاح های هسته ای

(معاهده ی ۱۹۹۵ بانگکوک) ۳۶

د: معاهده ی راجع به منطقه آفریقای عاری از سلاح های هسته ای (معاهده ی ۱۹۹۶

پلیندابا) ۳۷

مبحث سوم: اقدامات بین المللی در برخورد با سلاح های هسته ای گامی در جهت

ترویج و گسترش استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۳۸

گفتار اول: ضرورت خلع سلاح هسته ای در سطح جهانی در راستای استفاده های

صلح آمیز از انرژی هسته ای ۳۹

گفتار دوم: اقدامات سازمان ملل متحد و نهادهای غیردولتی در خلع سلاح هسته ای ۴۱

الف: بررسی اقدامات سازمان ملل متحد در راستای خلع سلاح هسته ای و ترویج

استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۴۱

ب: بررسی اقدامات نهادهای غیردولتی در راستای خلع سلاح هسته ای و ترویج

استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۴۳

گفتار سوم: اقدامات بین المللی و منطقه ای در راستای پذیرش کنوانسیون منع

بکارگیری سلاح های هسته ای ۴۵

الف: بررسی کوشش های شورای امنیت ۴۵

ب: بررسی کوشش های مجمع عمومی ۴۷

ج: بررسی کوشش های کمیسیون خلع سلاح ۴۹

د: بررسی کوشش های منطقه ای ۵۰

نتیجه گیری ۵۲




فصل دوم: حقوق و تعهدات دولت ها در زمینه استفاده های صلح آمیز از انرژی

هسته ای

مقدمه ۵۵

مبحث اول: حقوق دولت ها در زمینه استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۵۶

گفتار اول: حقوق دولت ها در زمینه دسترسی به دانش و فناوری هسته ای صلح آمیز ۵۶

گفتار دوم: حقوق دولت ها در زمینه ی دسترسی به مواد و تجهیزات هسته ای برای

اهداف صلح آمیز ۵۸

گفتار سوم: حقوق دولت ها در زمینه ی استفاده از کارشناسان هسته ای برای اهداف

صلح آمیز ۶۰

گفتار چهارم: حقوق دولت ها در زمینه غنی سازی مواد سوخت هسته ای برای اهداف

صلح آمیز ۶۲

مبحث دوم: تعهدات دولت ها در زمینه استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۶۴

گفتار اول: تعهد دولت ها برای استفاده صرف از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز ۶۴

گفتار دوم: تعهد دولت ها در زمینه ی تبادل دانش و فناوری هسته ای برای اهداف

صلح آمیز ۶۷

گفتار سوم: تعهد دولت ها در زمینه انتقال مواد و تجهیزات هسته ای برای اهداف صلح آمیز

۶۸

گفتار چهارم: تعهد دولت ها در زمینه تبادل کارشناسان هسته ای برای اهداف صلح آمیز ۷۰

گفتار پنجم: تعهد دولت ها در زمینه همکاری برای اجرای کامل نظام نظارتی ۷۲

نتیجه گیری ۷۴


فصل سوم: نقش سازمان های بین المللی خاص و منطقه ای در استفاده های

صلح آمیز از انرژی هسته ای

مقدمه ۷۶

مبحث اول: نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی در نظارت بر استفاده های صلح آمیز از

انرژی هسته ای ۷۷

گفتار اول: نقش نهادهای آژانس بین المللی انرژی اتمی بر استفاده های صلح آمیز از انرژی

اتمی ۷۷

گفتار دوم: موافقتنامه های پادمان و پروتکل الحاقی و نقش آن ها در نظارت بر

استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۸۸

مبحث دوم: نقش سازمان ملل متحد در تضمین استفاده های صلح آمیز از انرژی

هسته ای ۹۱

گفتار اول: نقش نهادهای سازمان ملل متحد در تضمین استفاده های صلح آمیز از

انرژی هسته ای ۹۱

گفتار دوم: نقش قطعنامه های شورای امنیت در تضمین استفاده های صلح آمیز از

انرژی هسته ای ۹۳

مبحث سوم: نقش سازمان های منطقه ای در استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۹۵

گفتار اول: نقش سازمان های منطقه ای در استقرار مناطق عاری از سلاح های هسته ای ۹۵

گفتار دوم: نقش سازمان های منطقه ای در گسترش استفاده های صلح آمیز از انرژی

هسته ای ۹۸

نتیجه گیری ۱۰۳


فصل چهارم: ایران و استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای

مقدمه ۱۰۵

مبحث اول: بررسی علل و عوامل عمده گرایش ایران به استفاده های صلح آمیز از انرژی

هسته ای ۱۰۶

گفتار اول: نقش انرژی هسته ای در توسعه اقتصادی– صنعتی ایران ۱۰۶

گفتار دوم: نقش انرژی هسته ای در تامین انرژی ۱۰۸

گفتار سوم: نقش انرژی هسته ای در تولید رادیو ایزوتوپها در ایران ۱۱۱

مبحث دوم: بررسی تاریخچه ی فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران ۱۱۲

گفتار اول: بررسی فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران در دوران پیش از انقلاب

اسلامی ۱۱۲

گفتار دوم: بررسی فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران در دوران پس از انقلاب ۱۱۸

گفتار سوم: ضرورت دانش هسته ای برای ایران ۱۲۳

مبحث سوم: حقوق و تعهدات ایران در استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۱۲۸

گفتار اول: حقوق ایران در استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۱۲۸

گفتار دوم: تعهدات ایران در استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۱۳۱

مبحث چهارم: ایران، قطعنامه های شورای حکام و شورای امنیت و استفاده های

صلح آمیز از انرژی هسته ای ۱۴۸

گفتار اول: ایران، قطعنامه های شورای حکام و استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته ای ۱۴۸

گفتار دوم: ایران، قطعنامه های شورای امنیت و استفاده های صلح آمیز از انرژی

هسته ای ۱۵۷

گفتار سوم: ارزیابی وضعیت کنونی فعالیت های هسته ای ایران در پرتو قطعنامه های

شورای حکام و شورای امنیت ۱۷۳

نتیجه گیری ۱۷۷

نتیجه گیری نهایی ۱۷۸

منابع ۱۸۳

کلیدواژه ها

  • نظام حقوقی
  • انرژی هسته ای
  • صلح
  • آژانس بین المللی انرژی اتمی (آی.آ.ای.آ)
  • حقوق بین الملل
  • جمهوری اسلامی ایران
  • کاربرد نظامی
  • صلح آمیز
  • اجراء (تعهد)
  • تعهدات بین المللی
  • انرژی هسته ای