نظام حقوقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

نظام حقوقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط ابوبکر یوسفی، با راهنمایی احمد میرعابدینی و با مشاوره رویا معتمدنژاد در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

عنوان	نظام حقوقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
رشته	حقوق ارتباطات
دانشجو	ابوبکر یوسفی
استاد راهنما	احمد میرعابدینی
استاد مشاور	رویا معتمدنژاد
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

تبلیغات تجارتی همواره با موافقت ها و مخالفت های زیادی روبه رو بوده است. با این حال، تبلیغ واقعیتی است که از گذشته های دور خود را بر ما تحمیل کرده است. با در نظر گرفتن این واقعیت و با توجه به آثار عمیق و همه جانبه ای که تبلیغات تجارتی بر جامعه و افراد باقی می گذارد، قانونمند کردن تبلیغ تجاری به دغدغه ای ملی و بین المللی تبدیل شده است. اکنون، هم در نظام حقوقی بین الملل و هم در نظام های حقوقی داخلی کشورها، آزادی انتشار پیام های تبلیغاتی به عنوان یک اصل پذیرفته شده است. با این حال، تلاش بر این است تا با تبیین محدودیت ها تا حد امکان از عوارض منفی تبلیغ تجاری جلوگیری شود. همچنین، با توجه به رسالت و مسیولیت صدا و سیما در برابر مخاطبان، این رسانه دارای محدودیت هایی است که در قوانین رسمی و غیر رسمی کشور به آنها اشاره شده است. به علاوه، اکنون نمی توان کشوری را در جهان یافت که تبلیغات تجارتی را به کلی ممنوع کرده باشد. همه کشورها، حتی اگر به هر دلیل مخالف این پدیده هم باشند، آن را به عنوان یک واقعیت پذیرفته اند و تنها می کوشند تا متناسب با فرهنگ و شرایط خاص خود، آن را محدود و قانونمند کنند. بررسی سابقه این تلاش ها و همچنین، وضعیت نظام حقوقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و به تبع آن حقوق مخاطبان در عرصه تبلیغات تجاری موضوع این پژوهش است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: مقدمه و طرح تحقیق ………………………………………………… ……………………………۱

مقدمه…………… ……………………………………………………………………………………………………… ۲

اهمیت و ضرورت تحقیق……… ………………………………………………………………………………………۳

اهداف تحقیق………………… ………………………………………………………………………………………… ۳

سوالات تحقیق………………………………………………………… ……………………………………………… ۳

فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………… ۴

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………۴

روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………۴

روش گردآوری داده ها……………………………………………… ……………………… …………………………۵

مشکلات تحقیق…………………………………………………………………… ……………………………………۵

سازماندهی تحقیق………………………………………………… ………………… ……………………………… ۵

فصل دوم: مفاهیم و مبانی نظری تحقیق …………………………………………………………… ………………۶

مقدمه ………………………… …………………………………………………………… ……………………………۷

بخش اول………………………… ………………………………………………………………………………………۸

۱– تعریف تبلیغات بازرگانی ……………… …………………………………………………………………… ……۸

۲– تعریف حقوق… ……………………………………………………………………………………………………۱۰

۳– تعریف حقوق تبلیغات بازرگانی……………………………………………………………………………… ۱۲

۴– تعریف مخاطب………………………… ………………………………………………………………………… ۱۲

۵– حقوق مخاطب………………………………………………………………………… ………………………… ۱۳

بخش دوم: پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………… ۱۵

۱– مطالعات حقوق تبلیغات بازرگانی در ایران………………………………………………………………………۱۵

۲– دوران تحول و تکثر رسانه های تبلیغاتی………………………… …………………………………………… ۱۷

۳– ایران معاصر پس از انقلاب اسلامی………………………… ………………………………………………… ۲۲

۴– جایگاه حقوق تبلیغات بازرگانی در تقسیم بندی های علم حقوق………………………… ……………… ۲۳

۵– جایگاه مطالعات حقوقی تبلیغات بازرگانی در حقوق ارتباطات……………………………………………… ۲۶

بخش سوم: محدودیت ها و عدم انجام تبلیغات گمراه کننده ……… …………………………………………… ۲۸

الف– اهمیت تبلیغات و مفهوم تبلیغات گمراه کننده…… …………… ……………………………………………۲۸

ب تبلیغات بازرگانی…… ……………………………………………………………………………………………۲۹

تبلیغات تحریف کننده کالاها و خدمات دیگران……… ………………………………………………………… ۳۵

ج تبلیغات مواد دارویی و بهداشتی……………… …………………………………………………………………۳۷

بخش چهارم: تبلیغات بازرگانی از دیدگاه حقوق بین الملل…………… ………… ………………………………۳۹

الف مقررات حقوقی بین المللی تبلیغات بازرگانی در سطح جهانی………………………… ………………… ۴۰

۱– اصل آزادی ارتباطات……………………………………………………………………………………………… ۴۰

۲– حق امتناع از ارایه خدمات…………………………………………… ………………………………………… ۴۲

۳– مقررات ماده

میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی………………………………………………… ۴۶

۴– مصوبات و تصمیمات یونسکو………………………………………………………… ……………………… ۴۷

۵– توصیه های کمیسیون بین الملی مطالعه درباره مسایل ارتباطات راجع به تبلیغات بازرگانی……… ……… ۴۸

۶– مجموعه مقررات اخلاقی اتحادیه بین المللی انجمن های آگهی گران درباره تبلیغات بازرگانی تلویزیونی……………………………………………………………………………………………………………… ۴۹

ب مقررات حقوقی بین المللی تبلیغات بازرگانی در سطح منطقه …………………………………… …………۵۲

۱– مقررات مصوب شورای اتحادیه اروپا درباره تبلیغات بازرگانی……………………………………………… ۵۳

۲– مقررات رهنمود تلویزیون بدون مرز در مورد تبلیغات بازرگانی تلویزیونی………………………………… ۵۳

الف شکل آگهی و طرز ارایه و زمان پخش آنها…………………………………………………………………… ۵۴

ب محتوای آگهی ها……………………………………………………………………………………………………۵۶

۳– مقررات مصوب شورای اروپا در مورد تبلیغات بازرگانی………………………………………………………۵۷

۴– مقررات اخلاقی اتحادیه رادیویی – تلویزیونی اروپایی در مورد تبلیغات بازرگانی تلویزیونی…………… ۵۸

بخش پنجم: حقوق مخاطبان در عرصه تبلیغات بازرگانی………… ………………………………………………۶۱

بخش اول: مخاطب از دیدگاه اندیشمندان مکتب انتقادی فرانکفورت………………… ……………………… ۶۱

۱– تکرار آگهی؛ عاملی برای اقناع ……………………………………………………………………………………۶۴

۲– آگهی های میان برنامه؛ تضییع حقوق مخاطبان……………………………………… ……………………… ۶۵

فصل سوم: روش تحقیق………………………………………………………………………………۶۷

مقدمه………………………………………………………… …………………………………………………………۶۸

بخش اول: روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………۶۸

الف: روش بررسی اسناد و مدارک علمی……………………………………………………… ………………… ۶۹

ب: روش تحقیق توصیفی……………………………………………………… ……………………………………۶۹

فصل چهارم: بررسی یافته های تحقیق………… …………………………………………………۷۰

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… ۷۱

بخش اول: قوانین اختصاصی تبلیغات بازرگانی در صدا و سیما………………………………………………… ۷۲

۱– تبلیغات بازرگانی از دیدگاه حقوق ایران……………………………………………………………………… ۷۶

الف– پیش از پیروزی انقلاب اسلامی…… ……………………………………………………………………… ۷۷

ب– حقوق تبلیغات بازرگانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی…………………………………………………… ۸۱

بخش دوم: تحقق حقوق مخاطبان در صدا و سیما و رسانه های دیگر، اصول و شرایط مختلفی را می طلبد که اساسی ترین آنها عبارت اند از………………………………… ……… ………………………………………… ۸۵

۱– انواع محدودیت ها از نظر حقوق مخاطب در عرصه تبلیغات بازرگانی……………………………… …… ۸۸

الف محدودیت های اخلاقی حاکم بر تبلیغات بازرگانی…………………………… …………………………… ۸۹

ب محدودیت های ناشی از حمایت حریم خصوصی……………………………… …………………………… ۸۹

ج محدودیت هایی که درجهت حمایت از حیثیت گروه هاواقلیت های دینی ، قومی ، نژادی و زبان است ۹۲

بخش سوم: بررسی قوانین و مقررات حاکم بر تبلیغات بازرگانی در صدا و سیما……… … …………… … ۹۲

الف مبانی نظری مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران……………………………………………… ۹۲

ب– قوانین رادیو – تلویزیونی و آگهی های بازرگانی………………………………………………………………۹۴

۱ پیش بینی درآمدهای تبلیغاتی، در اساسنامه سازمان رادیو – تلویزیون ملی ایران …… ……………………۹۸

۲ ضوابط و مقررات پذیرش و پخش آگهی های رادیویی و تلویزیونی(تاریخ اجرا:۱/۱/۹۰…… … …… …۹۹

بخش چهارم: حمایت از حقوق مخاطبان و مصرف کنندگان……………………… …… …………………… ۱۰۰

۱– مخاطب به مثابه بازار……………………………………………………………………………………………۱۰۰

۲– لزوم حمایت از مخاطبان………………… …………………………………………………………………… ۱۰۲

بخش پنجم: مزایا و معایب تبلیغات بازرگانی از طریق تلویزیون:…… …………………………… ………… ۱۰۶

الف مزایا……………… … …………………………………………………………………………………………۱۰۶

ب معایب …… ………………………………………………… … …………………… ……………………… ۱۰۷

فصل پنجم: نتیجه گیری تحقیق……………………… ……… …………………………………………… ۱۰۹

بخش اول: نتیجه گیری تحقیق … ………………………… ………………………………………………………۱۱۰

بخش دوم: مشکلات و موانع……………… ………………… ………………………………………………… ۱۱۹

بخش سوم: پیشنهاد ها……………………………………………………………………………………………… ۱۲۱

منابع………… …………………………… …………………………………………………………………………۱۲۴

کلیدواژه ها

• نظام حقوقی
• تبلیغات تجاری
• حقوق بین المللی
• ارتباطات
• صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
• تبلیغات بازرکانی