نظریه شماره 1009/96/7 مورخ 1396/05/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۰۰۹/۹۶/۷
شماره پرونده	۶۷۷-۱/۱۸۶-۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۵/۰۳

استعلام: مطابق ماده ۴۰۱ قانون مجازات اسلامی در جنایت مامومه ، دامغه ، جائفه، هاشمه، منقله، شکستگی استخوان و صدماتی که موجب تغییر رنگ پوست یا تورم بدن می شود قصاص ساقط است و مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به تعزیر مقرر در کتاب پنجم تعزیرات نیز محکوم می شود حکم مذکور در هر مورد دیگری که خطر تجاوز در قصاص عضو یا منافع وجود داشته باشد نیز جاری است سؤال: در هر یک از موارد فوق خصوصا جنایت مأمومه و دامغه و جائفه و تغییر رنگ پوست یا ورم بدن می بایست به کدامیک از مواد مقرر در کتاب پنجم تعزیرات استناد کرد شماره آن مواد را به طور مجزی بیان کنید؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا تعزیر مقرر در ماده ۴۰۱ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و ارجاع آن، طبق ماده ۴۴۷ همین قانون به ماده ۶۱۴ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵، فقط شامل مواردی می شود که ضرب و جرح عمدی منتهی به آثار مندرج در این ماده، یعنی" نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضاء یا مرض دائمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل گردد" و یا مشمول تبصره آن باشد. بنابراین، صدمه ای که صرفا موجب تغییر رنگ پوست و تورم بدن شود، بدون اینکه آثار فوق را داشته باشد، مشمول تعزیر مندرج در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ نیست و به طور کلی با تصویب قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، جنایات عمدی غیر قابل قصاص، در صورتی قابل تعزیر است که از مصادیق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ و یا تبصره آن باشد. اصل قانونی بودن جرم و مجازات و تفسیرمضیق قوانین جزایی هم مؤید این نظریه می باشد. ثانیا جنایات مذکور در فرض سؤال (حارصه، دامیه، متلاحمه و موضحه) که به صورت عمدی وارد شود، چنانچه منجر به یکی از آثار مذکور در ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی گردد و شرایط مذکور در این ماده ( موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد) را دارا باشد، در این صورت مطابق ماده مذکور، علاوه بر دیه، مجازات تعزیری نیز برای مرتکب، تعیین می گردد.