نظریه شماره 1013/96/7 مورخ 1396/05/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۰۱۳/۹۶/۷
شماره پرونده	۷۲۶-۱/۱۶۸-۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۵/۰۳

استعلام: نظر به اینکه قانون مجازات استفاده کنندگان غیر مجاز از آب ، برق، گاز، تلفن و فاضلاب در تاریخ ۱۰/۳/۹۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده که به موجب آن ماده ۶۶۰ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ تعزیرات حسب ماده ۶ از قانون فوق نسخ صریح گردیده است و با توجه با اینکه در قانون مزبور علاوه بر جزای نقدی برای متهم الزام به پرداخت بهای خدمات مصرفی و جبران خسارت و سایر حقوق مربوطه مقرر گردیده است آیا مطالبه حقوق اخیر الذکر بهای خدمات مصرفی جبران خسارات و سایر حقوق مربوطه مستلزم تقدیم دادخواست و رعایت اصول و تشریفات آیین دادرسی می باشد یا اینکه دادگاه کیفری بدون رعایت آن اصول و بدون نیاز به تقدیم دادخواست مکلف به رسیدگی و اتخاذ تصمیم درخصوص این موارد می باشد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

نظر به اینکه ضرر و زیان ناشی از جرم و صدور حکم به جبران آن، از حیث ماهیت، مجازات محسوب نمی شود و مطالبه آن عنوان دعوای حقوقی را دارد و با عنایت به قاعده کلی مذکور در ماده ی ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ که مطالبه ی ضرر و زیان ناشی از جرم را مستلزم رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی در امور مدنی از جمله تقدیم دادخواست می داند، در فرض سوال صدور حکم به "پرداخت بهای خدمات مصرفی و جبران خسارت و سایر حقوق مربوطه" مذکور در ماده ی یک قانون مجازات استفاده کنندگان غیر مجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز مصوب ۱۰/۳/۱۳۹۶ نیز از این قاعده خارج نیست، رأی وحدت رویه شماره ی ۵۸۲ مورخه ی ۲/۱۲/۱۳۷۱ در همین راستا است.