نظریه شماره 1027/96/7 مورخ 1396/05/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۱۰۲۷/۹۶/۷ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۶۹-۶۸۱/۱-۶۶۵ |
| تاریخ نظریه | ۱۳۹۶/۰۵/۰۴ |
استعلام: الف-در پرونده های تصادف در صورتی که در یک سانحه رانندگی :۱-چند نفر به قتل رسیده اند ۲-چند نفر به قتل رسیده و چند نفر نیز مصدوم شده اند ۳- یک یا چند نفر مصدوم شده و صدمات مصدومین یا صدمات وارده به یک نفر با مواد ۷۱۲-۷۱۶-۷۱۷ قانون مجازات اسلامی انطباق دارد در این گونه موارد چون نتایج مجرمانه متعدد حاصل شده از لحاظ جنبه عمومی جرم می بایست بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۳۴ قانون مرقوم تصمیم گرفت و برای متهم از جهت هریک از فوتی ها و مصدومین یک مجازات جداگانه در نظر گرفت یا با توجه به اینکه نتایج حاصله مشابه است صرفا یک جنبه عمومی تعیین نمود و یا به نحو دیگری اتخاذ تصمیم گردد؟
ب-چنانچه پدر و بستگان نزدیک فرد معتادی به قصد ترک دادن وی بخواهند با زور و اجبار و با همراه داشتن چوب او را به محل ترک اعتیاد ببرند و فرد معتاد حاضر به معرفی خود جهت ترک اعتیاد نباشد و بین او و افراد خانواده منجمله پدر درگیری ایجاد شود و از ناحیه فرد معتاد پدر که قصد تحویل دادن او را به مرکز ترک اعتیاد داشته با چاقو به قتل می رسد در این مورد آیا با توجه به اینکه پدر و بستگان فرد معتاد با این عمل موجب سلب آزادی وی می شوند عنوان دفاع بر عمل فرد معتاد صدق می کند یا اساسا به جهت اینکه پدر و بستگان فرد معتاد قصد احسان داشته اند بر اقدام متهم دفاع صادق نبوده و عمل وی قتل عمدی است ماده ۴ قانون آئین دادرسی کیفری و ماده ۱۵۶ و تبصره ۲ ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱- در فرض سؤال که بی احتیاطی راننده موجب فوت و مصدومیت عده ای شده است، موضوع با توجه به تبصره ۱ ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ "از رفتار مجرمانه واحد، نتایج مجرمانه متعدد حاصل شود..."، مشمول مقررات این ماده (تعدد مادی) است و سوای دیه مقتولین و مصدومین فقط مجازات تعزیری اشد قابل اجراء است.
۲- تشخیص اینکه "رفتار ارتکابی"، دفاع مشروع بوده و منطبق با ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ است یا خیر و نیز "احراز حصول اجتماع شرایط مقرر در بندهای ذیل این ماده"، در هر مورد و نیز در فرض سؤال، به عهده قاضی رسیدگی کننده است.