نظریه شماره 1342/96/7 مورخ 1396/06/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۳۴۲/۹۶/۷
شماره پرونده	۱۰۴۰-۱۵۶-۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۶/۱۳

استعلام: ۱- در صورتی که در دادنامه رد مال قید نشده باشد آیا می توان محکوم واجد شرایط را به علت داشتن شاکی خصوصی از بهره مندی عفو فوق محروم نمود ( به طور مثال در جرم خیانت در امانت که اصولا رد مالی در حکم کیفری ذکر نمی شود).

۲-در موردی که محکوم در دادنامه محکوم به رد مال نیز گردیده و مبلغ رد مال را نیز از طریق صندوق دادگستری تحویل شاکی نموده آیا می توان محکوم را صرفا به لحاظ عدم جلب رضایت از بهره مندی از عفو محروم نمود.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱ و ۲) طبق ماده ۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، شاکی شخصی است که از وقوع جرم، متحمل ضرر و زیان می گردد و تعقیب مرتکب را درخواست می نماید. منظور از شرط مقرر در شق ۳ بند ج دستورالعمل عفو اشاره شده در استعلام، این است که در پرونده، شخصی به عنوان شاکی از متهم (محکوم علیه) شکایت ننموده (فاقد شاکی است) یا در صورت اعلام شکایت، رضایت وی جلب شده است و یا در صورت عدم اعلام رضایت شاکی، متهم (محکوم علیه) ضرر و زیان ناشی از جرم را که به موجب حکم قطعی از سوی دادگاه ذیصلاح به لحاظ ارتکاب جرم در حق شاکی، محکوم شده است، جبران نموده یا ترتیبی در جهت جبران، اتخاذ نموده است که در حالت اخیر، حتی اگر رضایت توسط شاکی، اعلام یا واصل نشده باشد، محکوم علیه می تواند در صورت داشتن شرایط دیگر دستورالعمل عفو مورد نظر، از عفو بهره مند گردد. بنابراین در فروض مذکور در استعلام به لحاظ اینکه صرف رد مال، به معنای جبران تمامی ضرر و زیان ناشی از جرم نمی باشد، محکوم علیه مشمول عفو اعطایی نخواهد بود.