نظریه شماره 1399/95/7 مورخ 1395/06/10 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۳۹۹/۹۵/۷
شماره پرونده	۹۷۶-۱/۱۶۸-۹۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۰۶/۱۰

استعلام: نظربه اینکه مقنن در ماده۹۲ قانون آئین دادرسی کیفری مصوب۴/۱۲/۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی صلاحیت انجام تحقیقات مقدماتی کلیه جرائم را بر عهده بازپرس گذاشته و استثناء این اصل را مربوط به زمانی قرار اده است که با کمبود بازپرس مواجه باشیم و با عنایت به اینکه در فرض کمبود بازرس چنین استثنائی بر این اصل به لحاظ حساسیت موارد انحصاری تحقیقات بازپرس که همان جرائم موضوع ماده ماده۳۰۲ قانون مارالذکر می باشد وارد نیست و مقنن در ماده ۹۲ این قانون انجام تحقیقات مقدماتی را تا زمان حضور بازپرس بر عهده دادرس دادگاه نهاده است که ایشان به جانشینی از بازپرس اقدام می نمایند و همان طور که مستحضرید مقام قضائی جانشین دارای اختیارات تا مقام قضائی است که ایشان به جانشینی از وی اقدام می نماید حال چنانچه گزارش یا شکوائیه ای به دادسرا واصل شود که در آن اشخاصی دارای اتهاماتی متعددی هستند بدین شرح که شخص الف متهم به مباشرت در قتل عمدی و مشارکت در نزاع منتهی به قتل و شخص ب و شخص ج متهم به مشارکت در نزاع منتهی به قتل می باشند همان طور که می دانیم تحقیقات مقدماتی بزه قتل عمد در صلاحیت انحصاری بازپرس و تحقیقات مقدماتی مشارکت در نزاع منتهی به قتل عمد در صورت کمبود بازپرس توسط دادیار قابل انجام است و طبق ماده۳۱۳ قانون یاد شده رسیدگی به اتهامات متعدد متهم که در اینجا مباشرت در قتل عمد و مشارکت در نزاع منتهی به قتل عمد است درمرجع واحد رسیدگی می-شود که درصلاحیت بازپرس و درصورت نبودن بازپرس دردادسرای صالح دادرس دادگاه به جانشینی از ایشان اقدام می نماید حال رسیدگی به بزه شخص الف که به اتهامات متعدد وی نزد دادرس انجام می-شود و طبق قانون که به اتهامات معاون و شریک جرم در مرجع رسیدگی کننده به بزه مباشر اصلی رسیدگی می شود و با عنایت به اینکه قانون صراحت دارد که دادرس دادگاه تا زمان حضور بازپرس به جانشینی از ایشان اقدام می نماید آیا چنین استدلالی که دادرس دادگاه صرفا به جرائم مندرج در ماده۳۰۲ قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۹۲ رسیدگی می نماید و صلاحیت ایشان محدود به همین موارد است و به جرائم دیگر متهمین که درمثال فوق شخص ب وج هستند صلاحیت رسیدگی ندارد جایگاه قانونی دارد یا خیر.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

با عنایت به صراحت صدر ماده ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری اصلاحی ۲۴/۳/۱۳۹۴ که برابر آن تحقیقات مقدماتی تمام جرائم بر عهده بازپرس است و مستفاد از ماده ۳۱۳ همان قانون مبنی بر رسیدگی توأمان به اتهامات متعدد متهم، در فرض سوال که دادرس دادگاه به جانشینی بازپرس، نسبت به انجام تحقیقات مقدماتی اقدام می نماید، باید توأمان تحقیقات درخصوص هر دو جرم قتل و مشارکت در نزاع جمعی منتهی به قتل را ادامه دهد و تفکیک پرونده و ارجاع موضوع مشارکت در نزاع جمعی منتهی به قتل به دادیار فاقد وجاهت است، زیرا حسب صراحت صدر ماده ۹۲ قانون مذکور، انجام تحقیقات درخصوص تمام جرائم به عهده بازپرس است و دادرس دادگاه که به جانشینی وی اقدام می نماید، نیز باید به همین ترتیب اقدام نماید.