نظریه شماره 1405/95/7 مورخ 1395/06/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۴۰۵/۹۵/۷
شماره پرونده	۵۹-۸۶۱/۱-۶۳۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۰۶/۱۴

استعلام: در صورتیکه محکوم علیه نسبت به رأی صادره از دادگاه بدوی اعتراض داشته باشد و رأی صادره نیز از این جهت که در فرض اول عنوان اتهامی می بایست از مجازات تعزیری به مجازات حدی تغییر یابد مخالف قانون بوده و یا در فرض دوم از این حیث که دادگاه بدوی بر خلاف مقررات و کمتر از میزان لازم مجازات تعیین نموده مجازات مذکور را تغییر دهد و از طرفی چنانچه دادستان و شاکی خصوصی نیز به رای دادگاه نخستین اعتراضی نداشته باشند آیا دادگاه تجدید نظر در فرض اول می تواند با تغییر عنوان اتهامی مجازات تعزیری را به مجازات حدی تغییر دهد و در فرض دوم آیا دادگاه تجدیدنظر می تواند مجازات تعزیری را نیز تشدید نماید؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱- با توجه به ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، اصل بر ممنوعیت تشدید مجازات تعزیری یا اقدامات تأمینی و تربیتی مقرر در حکم تجدیدنظر خواسته است، مگر در مواردی که مجازات مقرر در حکم نخستین بر خلاف جهات قانونی، کمتر از حداقل میزانی باشد که قانون مقرر داشته و این امر مورد تجدیدنظرخواهی شاکی یا دادستان قرار گرفته باشد و در فرض سؤال، چون حکم بدوی مورد تجدیدنظرخواهی شاکی یا دادستان قرار نگرفته و فقط محکوم علیه درخواست تجدیدنظر نموده است، لذا دادگاه تجدیدنظر نمی تواند نسبت به تشدید مجازات اقدام نماید؛ هرچند آن مجازات، کمتر از میزانی است که قانون مقرر داشته است.

۲- صرفنظر از اینکه بر اساس ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی، دادگاه تجدیدنظر فقط در مقام رسیدگی به تجدیدنظرخواهی شاکی خصوصی یا دادستان با رعایت شرایط مقرر در این ماده، حق تشدید مجازات را دارد، مطابق ماده ۴۳۵ قانون فوق الذکر، دادگاه تجدیدنظر فقط به آنچه مورد تجدیدنظرخواهی واقع شده است، رسیدگی می کند؛ بنابراین تغییر نوع جرم از تعزیری به حدّی که محکوم علیه، شاکی یا دادستان نسبت به آن، تجدیدنظرخواهی نکرده اند، جایز نیست.