نظریه شماره 1406/95/7 مورخ 1395/06/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۴۰۶/۹۵/۷
شماره پرونده	۹۵۷-۱/۱۶۸-۹۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۰۶/۱۴

استعلام: احتراما با عنایت به ماده ۷۷ و تبصره ماده ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی به پرونده های موضوع بندهای الف، ب، پ و ت ماده ۳۰۲ قانون مارالذکر در خارج از وقت اداری در دوحال مشهود و غیر مشهود بودن جرم چگونه خواهد بود آیا منظور قانونگذار از پیش از حضور و مداخله بازپرس در ماده ۷۷ و عدم حضور بازپرس یا معذور بودن وی از انجام وظیفه و عدم دسترسی با بازپرس دیگر محدود به وقت اداری است یا اینکه شامل وقت کشیک هم می گردد توضیح اینکه برخی معتنقدند محل اجرای دو ماده فوق وقت اداری است که اگر جرم مشهود باشد دادستان وفق ماده ۷۷ شخصا یا از طریق احد از دادیاران اقدام می کند و اگر جرم غیر مشهود باشد از طریق تعیین دادرس اقدام خواهد شد و در خارج از وقت اداری وقت کشیک دادستان یا دادیار کشیک به لحاظ اینکه عملا به بازپرس دسترسی نیست و به علت تعطیلی دادگاه امکان تعیین دادرس به جانشینی بازپرس نیز وجود ندارد می تواند اقدامات لازم جهت جمع آوری ادله و جلوگیری از فرار متهم از جمله بررسی صحنه جرم و تفهیم اتهام و اخذ تامین را انجام دهد

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

هدف مقنن از وضع ماده ۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و اصلاحات و الحاقات بعدی این است که در جرایم مشهود که اقدامات فوری برای حفظ آثار و علائم، جمع آوری ادله وقوع جرم و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم لازم است، ولی بازپرس حاضر نمی باشد، دادستان این اقدامات را به عمل آورد. بنابراین اولا اگر وضعیت، مشمول تبصره ماده ۹۲ قانون فوق الذکر باشد، دادستان باید برابر تبصره مزبور، تقاضای لازم برای تعیین دادرس دادگاه جهت انجام وظایف بازپرس تا زمان باقی بودن وضعیت مذکور را انجام دهد. در این وضعیت، اقدامات دادستان صرفا تا زمان معرفی و حضور دادرس، ادامه می یابد. ثانیا اگر وضعیت، مشمول تبصره ماده ۹۲ قانون یاد شده، نباشد، اقدامات دادستان بر اساس ماده ۷۷ قانون صدرالذکر تا زمان حضور و مداخله بازپرس است و در هر دو حالت فوق، اصولا اقدامات دادستان در مدتی کوتاه، قابل اعمال است و با توجه به اختیارات دادستان در سایر مواد قانونی، مستلزم تفهیم اتهام و صدور قرار تأمین کیفری نیست. اما اگر به عنوان مثال، برای جلوگیری از فرار متهم، مهلت ۲۴ ساعت تحت نظری وی پایان یافته باشد و اقدامات لازم برای حضور بازپرس یا دادرس جانشین وی نیز به نتیجه نرسیده باشد، تفهیم اتهام و صدور قرار تأمین کیفری از سوی دادستان بلامانع است. در هر دو حالت یادشده، تفاوتی بین اوقات کشیک و غیرکشیک نمی باشد.