نظریه شماره 1430/96/7 مورخ 1396/06/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۴۳۰/۹۶/۷
شماره پرونده	۱۰۷۳-۹۳-۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۶/۲۶

استعلام: در دعوی اعسار از پرداخت محکوم به تقسیط با توجه به مفاد قانون جدید نحوه اجرای محکومیتهای مالی چنانچه خواهان شهادت نامه کتبی را با رعایت نکات مد نظر قانونگذار در ماده ۸ قانون مذکور تنظیم کرده باشد آیا دادگاه صرفا به استناد شهادت نامه کتبی می تواند رأی ماهوی صادر نموده یا اینکه می بایست با صدور قرار استماع شهادت شهود اظهارات گواهان امضاء کننده ذیل شهادت نامه کتبی را در جلسه دادگاه نیز استماع و النهایه مبادرت به صدور رأی نماید؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

به طور کلی چه در دعوای اعسار از هزینه دادرسی و چه در دعوای اعسار از محکوم به، حضور شهود در دادگاه رسیدگی کننده و استماع شهادت آنان، منوط به احراز ضرورت این امر از طرف دادگاه است و رسیدگی و صدور حکم بر مبنای شهادت کتبی، بدون حضور و استماع شهادت آن ها، قانونا بلااشکال است و در صورتی که دادگاه ضروری بداند، با دعوت طرفین و تشکیل جلسه، اظهارات شهود را نیز استماع و حکم مقتضی صادر خواهد نمود؛ ولی در هر حال تشکیل جلسه دادرسی الزامی است. ثالثا مطابق مواد ۷ و ۸ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی۱۳۹۴، در مواردی که محکوم علیه(مدیون) در عوض دین مالی دریافت کرده یا به هر نحو تحصیل مال کرده باشد، بار اثبات اعسار بر عهده اوست. اما اگر وی در عوض دین، مالی دریافت نکرده یا تحصیل نکرده باشد ادعای اعسار با سوگند محکوم علیه مطابق تشریفات مقرر در قانون آیین دادرسی در امور مدنی پذیرفته می شود و نیازی به معرفی شهود و ارائه شهادتنامه کتبی ندارد.