نظریه شماره 1431/96/7 مورخ 1396/06/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۱۴۳۱/۹۶/۷ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۶۹-۱۶-۶۸۴ |
| تاریخ نظریه | ۱۳۹۶/۰۶/۲۶ |
استعلام: نظر به اینکه دفاتر اسناد رسمی در خصوص لزوم اخذ گواهی مالیات بر ارث در مواردی که مدیون تا قبل از انتقال اجرایی فوت کند رویه های مختلفی اعمال نموده اند لذا خواهشمند است با توجه به اینکه:
۱-ماده ۸۶۷ قانون مدنی مقرر می دارد: ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می کند.
۲-ماده ۸۶۹ قانون مذکور نیز اشعار داشته حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می گیرد باید قبل از تقسیم آن ادا شود از قرار ذیل است :
۱-قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است.
۲-دیون و واجبات مالی متوفی
۳-وصایای میت ..
۳-از آنجا که ماده ۸۷۰ قانون فوق الذکر نیز تصریح دارد بر اینکه حقوق مزبوره در ماده قبل باید به ترتیبی که در ماده مزبوره مقرر است تا دیه شود و مابقی اگر باشد بین وراث تقسیم گردد
الف: آیا در فرآیند عملیات اجرایی اگر بدهکار فوت شود عملیات اجرایی ادامه پیدا می کند و یا اینکه چون قهرا اموال به ورثه منتقل می شود باید با اطلاع ایشان و با توجه به مابقی اموال و دیون متوفی در این مورد به همراه سایر طلبکاران اتخاذ تصمیم گردد؟
ب: و آیا با توجه به اینکه عدم تأدیه دیون متوفی به استناد پرونده اجرایی محرز است به استناد بند ۲ ماده ۸۶۲ قانون مدنی مال مورد مزایده که در سوابق اداره ثبت نام به نام مدیون متوفی می باشد و هنوز به مالکیت ورثه نیامده است نیازی به ارائه گواهی مالیات بر ارث به دفترخانه نمی باشد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
الف- با توجه به ماده ۸۶۸ قانون مدنی که مقرر داشته: مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود مگر پس از ادای حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته و در بند ۲ ماده ۸۶۹ دیون و واجبات مالی متوفی در زمره حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می گیرد، ذکر شده است و با عنایت به اینکه در فرض سوال میت بدهکار است و عملیات اجرایی نسبت به اموال وی در جریان قرار دارد، استقرار مالکیت ورثه نسبت به اموال متوفی زمانی محقق می گردد که دیون متوفی تأدیه گردد. بنابراین، در صورت فوت بدهکار در فرایند عملیات اجرایی، با رعایت ماده ۱۲۰ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجراء و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مصوب ۱۳۸۷ رییس قوه قضاییه، عملیات اجرایی ادامه پیدا می کند.
ب- همان طور که در بند قبل بیان شد و در ماده ۱۲۰ مذکور بدین عبارت آمده است: .. تنظیم صورتمجلس مزایده و یا تنظیم سند انتقال و همچنین ثبت ملک در دفتر املاک به نام خریدار یا بستانکار محتاج به ارائه گواهی حصر وراثت نخواهد بود. در مورد فوق هرگاه مال مورد مزایده به فروش برسد پرداخت مازاد به وراث موکول به ارائه گواهی حصر وراثت و دارایی است ، صرفا در مورد اخیر ارائه گواهی مالیات بر ارث برای دریافت سهم الارث از مبلغ مازاد ضرورت دارد.