نظریه شماره 1487/96/7 مورخ 1396/07/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۴۸۷/۹۶/۷
شماره پرونده	۱۱۳۶-۱۶/۹-۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۷/۰۱

استعلام: با توجه به بند ۱۲ از شرایط ضمن عقد مندرج در اسناد رسمی ازدواج یکی از مواردی را که با تحقق آن زن از طرف مرد می تواند خود را مطلقه نماید ازدواج مجدد مرد بدون رضایت همسر اول خود می باشد حال اولا آیا اطلاق شرط موصوف شامل موردی نیز خواهد گردید که ازدواج دوم به صورت موقت بوده باشد؟ ثانیا چنانچه مردی مبادرت به ازدواج موقت با دیگری نماید و بعد از گذراندن دوره موقت به عنوان مثال یک سال نامبرده زوجه موقت را به طریقی از طرق قانونی مانند بذل مدت طلاق دهد آیا همسر اول وی علی رغم انقطاع رابطه زوجیت موقت مذکور قادر خواهد بود به استناد شرط اخیرالذکر و وکالت حاصل ازآن نسبت به مطلقه نمودن خود با تقدیم دادخواست و اقامه دعوی اقدام نماید یا آنکه به لحاظ اینکه شرایط صحت هر دعوی در زمان تقدیم دادخواست مورد ارزیابی قرار می گیرد و در فرض سوال در زمان تقدیم دادخواست به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به لحاظ ازدواج دوم زوج زوج فاقد همسر دیگری ولو به صورت موقت می باشد امکان توسل زوجه اول به چنین شرطی برای مطلقه خود موجه به نظر نمی رسد به عبارت بهتر آیا استمرار زمانی رابطه زوجیت موقت تا زمان تقدیم دادخواست موصوف برای تحقق شرط مذکور لازم و ضروری می باشد یا خیر؟ یا آنکه به محض تحقق شرط و صرف نظر از انحلال بعدی رابطه زوجیت موقت قبل از تقدیم دادخواست تخلف زوج از آن شرط و بالطبع وکالت زوجه به طلاق دادن خود حاصل گردیده است.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا- در خصوص مفاد بند ۱۲ سند نکاحیه چاپی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه در صورت ازدواج مجدد زوج بدون رضایت همسر، زوجه به وکالت از زوج می تواند جهت طلاق اقدام نماید، با توجه به اینکه ازدواج، اعم از دائم و موقت می باشد و بند مذکور نیز از این حیث اطلاق دارد، لذا شامل ازدواج مجدد زوج که به طور موقت بوده نیز می شود.

ثانیا- به محض ازدواج مجدد زوج (دائم یا موقت) بدون رضایت زوجه، شرط مندرج در بند ۱۲ سند نکاحیه به شرح فوق الذکر تحقق پیدا نموده و تأخیر زوجه در استفاده از شرط مذکور، ولو در این فاصله ازدواج مجدد زوج به هر دلیلی منحل گردد، مانع استفاده زوجه از حق مزبور نمی شود.