نظریه شماره 1646/96/7 مورخ 1396/07/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۶۴۶/۹۶/۷
شماره پرونده	۱۷۵۱-۱۳۹-۹۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۷/۱۹

استعلام: دو نفر به لحاظ حدوث اختلاف هر یک داور انتخاب و بر داوران رجوع می کنند جمعا دو داور) داوران پس از رسیدگی در نهایت در یک سند رأی متعارض صادر می کنند بدین نحو که داور الف شخص ب را ۱۰۰۰۰۰۰ ریال بدهکار می کند و بالعکس داور ب شخص الف را ۱۰۰۰۰۰۰ ریال بدهکار می کند.

۱- آیا انتخاب دو داور که در دعاوی خانوادگی نیز وفق آیه قرآنی رواج دارد به شیوه مذکور از سوی طرفین اختلاف قانونی است یا باید داوران به نحو فرد باشند؟

۲- آیا صدور رأی از سوی دو داور به نحو متعارض و متهافت در یک سند رأی داوری محسوب است یا اساسا با توجه به مشخصه یک رأی و مفهوم آن رأی محسوب نمی شود زیرا هیات داوری مانند تعدد قاضی در دادگاه الزاما باید یک رأی صادر نمایند.

۳- تصمیم دادگاه صدور حکم به بطلان رأی داوری است یا صدور حکم به اعلام انبطال خود به خود باطل بودن رأی داوری یا تصمیم دیگری باید اتخاذ نماید.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱ و۲- اولا از مواد ۴۵۹ و ۴۶۴ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی وانقلاب در امور مدنی ۷۹ استفاده می شود در کلیه مواردی که هریک از طرفین، داور اختصاصی تعیین می کند، تعیین داور سوم الزامی است و گرنه انجام داوری مقدور نمی باشد. ثانیا: داوری موضوع مواد ۲۷ و ۲۸ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ به طور کلی خارج از شمول مقررات داوری موضوع مواد ۴۵۴ و بعد قانون آئین دادرسی در امور مدنی و ماهیتا باهم متفاوتند.

۳- صرف نظر از ابهامی که در سوال وجود دارد، قانونگذار در برخی از مواد قانون آئین دادرسی در امور مدنی مانند مواد ۴۹۰ و ۴۹۱ این قانون از اصطلاح ...حکم بر بطلان.... رأی داور و در ماده ۴۹۲ این قانون از اصطلاح ... ابطال رأی داور ... استفاده کرده است و در هر حال رأی دادگاه در این خصوص جنبه اعلامی دارد.