نظریه شماره 1769/96/7 مورخ 1396/08/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

استعلام: درخصوص اعمال مرخصی به زندانیان موضوع ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری از سبک و سیاق نگارش این ماده قانونی و تبصره های آن برداشتهای متفاوت و گاه متضادی توسط قضات محترم اجرای احکام یا ناظر زندان و مسئولان زندانها حادث می شود صرف نظر از اینکه تاکنون آیین نامه مربوط به تکلیف مقرر در قسمت اخیر این ماده تصویب نشده که آیا اعطای مرخصی مشروط به رعایت ضوابط و مقررات داخلی زندانها و شرکت در برنامه های اصلاحی و تربیتی به ویژه نظارت و تاکید ماده ۷ قانون مذکور حق زندانی و خانواده او و جزئی از حقوق شهروندی است یا اینکه اصولا مرخصی امتیازی است که اعطاء و یا عدم اعطائ آن کلا در اختیار مسئولین زندانها و یا قضات دادسرا است؟

شماره نظریه	۱۷۶۹/۹۶/۷
شماره پرونده	۱۳۳۷-۱/۱۶۸-۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۸/۰۱

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

برابر ماده ۵۲۰ قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۲، محکومان می توانند منوط به رعایت ضوابط و مقررات زندان ومشارکت در برنامه های اصلاحی و تربیتی و کسب امتیازات لازم پس از سپردن تأمین مناسب، ماهانه حداکثر سه روز از مرخصی برخوردار شوند. بنابراین اعطای مرخصی به محکومان اولا؛ مشروط به دارا بودن شرایط مقرر در این ماده است. ثانیا؛ منوط به سپردن تأمین مناسب می باشد. ثالثا ؛ مدت استفاده از مرخصی حداکثر سه روز در هرماه است نه سه روز درهرماه، در نتیجه به تشخیص مقام اعطاء کننده ممکن است کمتر از سه روز در هر ماه نیز باشد. با توجه به مراتب، گرچه از ماده موصوف استفاده نمی شود که هر زندانی سه روز در هر ماه مرخصی استحقاقی دارد و به طور خودکار ذخیره می شود، اما هرگاه شخصی به لحاظ نداشتن تأمین مناسب در طول مدت سپری کردن محکومیت، نتواند از تمام یا بخشی از مرخصی که به تشخیص مقام اعطاء کننده واجد شرایط استفاده از آن است؛ بهره مند شود، به نظر می رسد اعطای مجموع آن در پایان این مدت و با اخذ تأمین مناسب بلامانع است. بدیهی است دراین حالت باتوجه به پایان مدت محکومیت، درصورتی که محکومیت در حال اجرای دیگری جز حبس نداشته باشد؛ اخذ تأمین از نوع التزام نیز می تواند مناسب تلقی شود.

علی الاصول اجرای قانون منوط به تصویب آئین نامه نمی باشد، مگر این که در خود قانون به این مر تصریح شده باشد.