نظریه شماره 2720/95/7 مورخ 1395/10/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۲۷۲۰/۹۵/۷
شماره پرونده	۱۶۳۲-۷۵-۹۵
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۱۰/۲۵

استعلام: به موجب مصوبه هیات محترم وزیران در تاریخ۳۰/۱۰/۸۶ تحت شماره ۱۷۵۰۴۳/ت ۴۳۶ ه با عنوان آئین نامه نحوه واگذاری دارائی های غیر ضرور و اماکن رفاهی که به موجب بخشنامه شماره ۵۰۷۲/م ب مورخ۶/۱۲/۸۶ از ناحیه بانک مرکزی دستورالعمل اجرائی مصوبه آن به جملگی مدیران محترم بانک های دولتی غیردولتی و پست بانک ابلاغ گردیده است و کپی به ضمیمه تقدیم می گردد وفق ماده ۸ آئین نامه صدرالذکر مقرر گردیده است بانک ها موظفند در صورت درخواست کتبی مشتری پس از سررسید باز پرداخت اقساط وثایق را از طریق مزایده به فروش گذاشته و پس از کسر مطالبات خود مازاد احتمالی را به مشتری مسترد نماید بانک از تاریخ درخواست مشتری حق دریافت جریمه و سود اضافی را نخواهد داشت الحال با توجه به ماده۲۰ قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۶۲ که قانونگذار مقرر داشته است. بانک مرکزی ایران در حسن اجرای نظام پولی و اعتباریی کشور می تواند در امور پولی و بانکی دخالت و نظارت نماید

تقاضا دارد پرسش های ذیل پاسخ داده شود

الف)آیا آئین نامه نحوه واگذاری دارائی های غیر ضرور با توجه به اینکه هیچ یک از بخشنامه های بعدی موجبات امضاء آن را فراهم ننموده همچنان مجری است یا خیر؟

ب) درصورتی که مشتری پس از سررسید بازپرداخت اقساط بلحاظ شرایط نامناسب اقتصادی درخواست کتبی خود جهت به فروش گذاردن وثیقه را به بانک ارائه داده باشد اما بانک حاضر به پذیرش موضوع نبوده و همچنان پس از درخواست کتبی نیز سود و جرائم را به مبلغ قبلی افزوده و مطالبه نماید اقدام بانک صحیح می باشد یا خیر؟

ج)بند ب ماده یک آئین نامه اشاره نموده است که در این آئین نامه واژه بانک مرتبط با کلیه بانک-ها دولتی می باشد اما در بخشنامه شماره۵۰۷۲/م ب مورخ۶/۲/۸۶ عنوان بخشنامه خطاب به بانک های دولتی و غیردولتی و پست بانک و موسسه اعتباری توسعه است الحال آیا بانک های خصوصی و موسسات در شمول آئین نامه با توجه به ماده۲۰ قانون عملیات بانکی بدون ربا قرار می گیرد یا خیر./ع

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

الف) آئین نامه نحوه واگذاری دارائی های غیر ضرور و اماکن رفاهی بانک ها مصوب هیأت وزیران مورخ ۳۰/۱۰/۸۶ تا کنون نسخ نگردیده و به قوت خود باقی است.

ب) با توجه به ماده ۸ آیین نامه یاد شده که مقرر می دارد بانک ها موظفند در صورت در خواست کتبی مشتری پس از سر رسید باز پرداخت اقساط، وثایق را از طریق مزایده به فروش گذاشته و پس از کسر مطالبات خود، مازاد احتمالی را به مشتری مسترد نمایند. بانک ها از تاریخ درخواست مشتری حق دریافت جریمه و سود اضافی را نخواهند داشت بنابراین، با عنایت به تکلیف مندرج در این ماده با وصف درخواست کتبی مشتری مبنی بر فروش وثایق از طریق مزایده بانک نمی تواند بر خلاف آن مبادرت به اخذ جریمه و سود و عدم فروش وثایق از طریق مزایده عمل نماید.

ج) با لحاظ مواد ۱۰،۱و۱۱ آئین نحوه واگذاری دارایی های غیر ضروری و اماکن رفاهی بانک ها مصوب ۳۰/۱۰/۸۱ این آئین نامه ناظر بر بانک های دولتی است. ضمنا بخشنامه شماره ۵۰۷۲ مورخ ۶/۱۲/۱۳۸۶ اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی که ضمن تأکید بر اجرای دو مصوبه هیأت محترم وزیران یعنی آیین نامه نحوه واگذاری دارائی های غیر ضرور واماکن رفاهی بانک و آئین نامه وصول مطالبات سررسید معوق ومشکوک الوصول مؤسسات اعتباری (ریالی-ارزی) از بانک ها نظر خواهی نموده است، فی نفسه به معنای تسری دادن مقررات موضوع استعلام به بانکهای خصوصی نیست./