نظریه شماره 7/1400/1388 مورخ 1400/12/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۰/۱۳۸۸
شماره پرونده	۱۴۰۰-۱۶۸-۱۳۸۸ ک
تاریخ نظریه	۱۴۰۰/۱۲/۱۶

استعلام: با توجه به اینکه مستندات از ماده ۶۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری پذیرش متهمان غیرنظامی در بازداشتگاه نظامی ممنوع بوده و از طرفی پذیرش متهمان نظامی سایر مراجع قضایی در بازداشتگاه نظامی منوط به طی تشریفات در ماده مذکور می باشد لذا خواهشمند است در خصوص سوالات زیر انجانب را ارشاد بفرمایید یک اساسا ملاک تشخیص بازداشتگاه نظامی چیست آیا بازداشتگاه های امنیتی نظیر بازداشتگاه وزارت دفاع سپاه ارتش و ناجا نظامی محسوب می شوند یا خیر در صورتی که بازداشتگاه های موصوف نظامی محسوب نشوند علت پذیرش متهمان نظامی در بازداشتگاه های مذکور بر اساس چه توجیهی صورت می گیرد ۴ در صورتی که بازداشتگاه های موصوف نظامی محسوب شوند آیا مراجع قضایی عمومی می توانند متهمین غیرنظامی را در این بازداشتگاهها معرفی نمایند با توجه به تعبیر مقنن در ماده ۶۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری مبنی بر اینکه دادستانی نظامی نظارت کامل بر بازداشتگاه ها و زندان های نظامی حوزه قضایی خود دارد منظور از قید نظارت کامل چیست آیا منظور مقنن نظارت استصوابی است یا اطلاعی آیا دادستان نظامی می تواند از پذیرش متهمین غیرنظامی اعزامی از سایر مراجع قضایی ممانعت به عمل آورد یا خیر؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱- مستفاد از مواد ۶۴۳ و ۶۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و شق ۳ بند ب ماده ۱ و مواد ۳۲۵ و ۳۲۸ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب ۱۴۰۰ بازداشتگاه نظامی که توسط سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی ایجاد می شود، محل اختصاص یافته برای نگهداری موقت متهمان نظامی تحت قرار تأمین کیفری (افراد مصرح در بندهای الف تا ح قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲) است که با دستور کتبی مقام قضایی یا قانونی صلاحیت دار معرفی شده و تحت مدیریت یا نظارت سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور است.

۲- با توجه به شق ۳ بند ب ماده ۱ آیین نامه اجرایی فوق الذکر، بازداشتگاه امنیتی از بازداشتگاه نظامی متفاوت است.

۳- مستفاد از ماده ۶۴۶ قانون آیین دادرسی کیفری و شق ۳ بند ب ماده ۱ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور نگهداری آن دسته از متهمان نظامی که مرتکب جرم امنیتی شده باشند به دستور مقام قضایی صالح در بازداشتگاه های امنیتی فاقد منع قانونی است.

۴- با توجه به پاسخ سؤالات قبل، پاسخ به این سؤال منتفی است.

۵- الف و ب) مطابق ماده ۳۲۵ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب ۱۴۰۰ وظایف و اختیاراتی که برای دادستان یا قاضی اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب مقرر شده است، در خصوص بازداشتگاه و زندان های نظامی (موسسه های کیفری نظامی) بر عهده دادستان نظامی یا قاضی اجرای احکام دادسرای نظامی است و لذا نحوه نظارت حسب مورد می تواند متفاوت باشد.

ج) با توجه به تبصره ماده ۶۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و ماده ۳۲۸ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مصوب ۱۴۰۰ معرفی متهمان غیر نظامی از سوی سایر مراجع قضایی به بازداشتگاه نظامی فاقد وجاهت قانونی است و دادستان نظامی صرفا حق تذکر مراتب به مرجع قضایی ذی ربط را دارد