نظریه شماره 7/1400/623 مورخ 1401/01/31 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۰/۶۲۳
شماره پرونده	۱۴۰۰-۱۱۵-۶۲۳ ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۱/۰۱/۳۱

استعلام: آیا شرط علیه خریدار سهام شرکت سهامی خاص مبنی بر این که سهام خریداری شده فاقد حق سود است و فقط مالکیت اسمی برای خریدار ایجاد می کند، صحیح است؟ آیا می توان با درج چنین شرطی حین پذیره نویسی این سهام را طراحی کرد که سهامداران آن فاقد حق مطالبه سود شرکت باشند؟ توضیه آن که در این خصوص دو عقیده است، برخی قضات معتقدند که مطابق عمومات قانون مدنی این شرط صحیح است؛ اما عده ای بر این عقیده اند که این شرط نادرست است؛ زیرا اولا، در قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ به این قالب سهام اشاره نشده است و موازین تجارت؛ از جمله ماده ۹۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ دلالت بر حق اخذ حداقل سود تعلق گرفته به سهام دارد؛ ثانیا، اقتضای شرکت، مشارکتو در سود و زیان حداقلی است و محرومیت کامل با ذات عقد شرکت منافات دارد؛ خواهشمند است در این خصوص اعلام نظر فرمایید.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شرط عدم تعلق سود سهام خریداری شده به خریدار یا درج چنین شرطی حین پذیره نویسی، باطل است؛ زیرا اولا، تعلق سود به سهام از مهم ترین حقوق وابسته به سهام است؛ ثانیا، وفق ماده ۹۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷، در صورت وجود منافع، تقسیم ده درصد از سود ویژه سالانه بین صاحبان سهام الزامی است. ثالثا، درج چنین شرطی ممکن است با قواعد و الزامات راجع به حمایت از طرف ضعیف قرارداد در تعارض باشد. بدیهی است خریدار می تواند پس از تعلق سود به خود، حق هرگونه دخل و تصرف در آن را به غیر از جمله فروشنده سهام واگذار کند و یا آن را به اموری چون تحقیق و پژوهش، توسعه شرکت و یا امور عام المنفعه تخصیص دهد.