نظریه شماره 7/1401/24 مورخ 1401/04/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۱/۲۴
شماره پرونده	۱۴۰۱-۱۱-۲۴ ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۱/۰۴/۲۸

استعلام: اولا، دعوای تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث با یکدیگر مترادفند یا متفاوت؟ اگر متفاوت و مستقل از یکدیگر هستند، تفاوت این دو در چیست؟

ثانیا، آیا مطالبه سهم الارث همیشه فرع بر تقسیم ترکه است؟ به عبارت دیگر، چنانچه ترکه در نتیجه تراضی یا حکم قطعی دادگاه تقسیم شده باشد؛ اما یکی از وراث سهم ورثه دیگر را تحویل ندهد، آیا دعوای مطالبه سهم الارث مصداق دارد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا، دعوای تقسیم ترکه با مطالبه سهم الارث متفاوت است؛ در دعوای مطالبه سهم الارث سهم یکی از ورثه در تصرف غیر قانونی وارث دیگر است و از استرداد آن خود داری می کند؛ در این صورت، دادگاه با احراز ارکان دعوا، حکم بر الزام خوانده به استرداد سهم الارث خواهان صادر می کند.

ثانیا، دعوای مطالبه سهم الارث الزاما فرع بر دعوای تقسیم ترکه نیست و همین که وفق ماده ۲۶۰ قانون امور حسبی مصوب ۱۳۱۹، تصفیه ترکه صورت گرفته باشد، دعوای مطالبه سهم الارث قابل استماع است. هم چنان که استماع دعوای تقسیم ترکه فرع بر تصفیه ترکه و پرداخت دیون و حقوق بر عهده متوفی و خارج کردن مورد وصیت از ماترک است.