نظریه شماره 7/1401/290 مورخ 1401/04/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۱/۲۹۰ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۱-۲۵-۲۹۰ ک |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۱/۰۴/۱۴ |
استعلام: ۱- چنانچه دادگاه در راستای اعمال ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، مجازات تعزیری محکوم علیه؛ اعم از حبس یا شلاق را به جزای نقدی تبدیل کند و محکوم علیه از پرداخت جزای نقدی خودداری و مالی نیز از وی شناسایی نشود، آیا حبس محکوم علیه بدل از جزای نقدی وفق بند ب ماده ۵۲۹ این قانون امکان پذیر است؟
۲- آیا حبس محکوم علیه بدل از جزای نقدی وفق بند ب ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ نیاز به دستور دادگاه دارد یا آن که دادیار اجرای احکام کیفری رأسا می تواند اقدام کند؟ توضیح آن که، قانونگذار در مقام بیان اشاره ای به دستور دادگاه نکرده است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱- چنانچه اجرای مقررات ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ بر اساس بند ب این ماده منتهی به حبس بدل از جزای نقدی محکوم علیه شود، در این صورت با توجه به این که تبدیل مجازات مندرج در حکم محکومیت اولیه به جزای نقدی نسبت به محکوم علیه با فلسفه وضع ماده ۵۰۲ قانون یادشده که جلوگیری از تحمیل آثار و عوارض جسمی و روحی علاوه بر نفس محکومیت (مجازات)، سازگاری نداشته و مناسب نمی باشد، بنابراین قاضی اجرای احکام کیفری باید جهت اعمال مجدد مقررات قسمت دوم ماده ۵۰۲ قانون پیش گفته و تبدیل مجازات جزای نقدی به مجازات مناسب دیگر یعنی مجازات قابل اجرا نسبت به محکوم علیه نظیر محرومیت از حقوق اجتماعی یا مجازات جایگزین حبس و سایر مجازات های تکمیلی که موجب تشدید وضعیت بیماری محکوم علیه و یا وخامت حال او نشود، پرونده را به دادگاه مربوطه ارسال و تقاضای تبدیل مجازات کند.
۲- با عنایت به تصریح قسمت اخیر ماده ۵۲۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، حکم صادره در خصوص جزای نقدی زیر نظر دادگاه نخستین اجرا می شود؛ بدین ترتیب تعیین مجازاتهای جایگزین جزای نقدی از جمله حبس، اصولا باید با دستور دادگاه باشد. در نتیجه، دستور بازداشت شخص محکوم به جزای نقدی به وسیله قاضی اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب، فاقد وجاهت قانونی است.