نظریه شماره 7/1401/369 مورخ 1401/05/31 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۱/۳۶۹ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۱-۱۶۸-۳۶۹ ک |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۱/۰۵/۳۱ |
استعلام: ۱- آیا جهات رد دادرس در مورد نماینده دادستانی که برای دفاع از کیفرخواست به دادگاه مراجعه می کند نیز وجود دارد و از جهات رد وی محسوب می شود یا آن که در مرحله دادگاه چون نماینده دادستان در کنار شاکی و متهم یکی از اصحاب پرونده است و اساسا رسیدگی نمی کند جهات رد دادرس برای وی موضوعیتی ندارد؟
۲- اگر پاسخ به سؤال فوق این است که جهات رد دادرس در مورد نماینده دادستان نیز وجود دارد آنگاه چنانچه نماینده دادستان در جلسه حضور یافت تکلیفش چیست؟ باید اعلام حضور کند یا اصلا نباید اعلام حضور کند؟ حال اگر اعلام حضور کرد تکلیف دادگاه چیست؟ چنانچه متهم ایراد رد را نسبت به نماینده دادستان مطرح نمود دادگاه باید از پذیرش نماینده دادستان خودداری نماید و جلسه را بدون حضور او تشکیل دهد یا باید جلسه را با حضور او تشکیل دهد هرچند جهات رد در مورد ایشان صادق باشد یا آن که باید جلسه را تجدید و تقاضای حضور نماینده دیگری را از دادستان بنماید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱- یکی از اصول بنیادین دادرسی های کیفری، اصل بی طرفی کامل مقامات قضایی است که در ماده ۳ قانون آیین دادرسی کیفری مورد اشاره قرار گرفته است. فلسفه وضع موارد رد دادرس در ماده ۴۲۱ این قانون نیز حفظ و حراست از همین اصل بی طرفی است. در این راستا ماده ۴۲۴ قانون پیش گفته مقرر می دارد مقامات قضایی دادسرا نیز باید در صورت وجود جهات رد دادرس از رسیدگی امتناع کنند؛ از آن جا که وظایف مقامات قضایی دادسرا گسترده بوده و شامل امر تعقیب، تحقیق، دفاع از کیفرخواست، اجرای احکام، امور حسبی و ... می شود؛ بنابراین و جهت حراست از اصل بی طرفی و با عنایت به عموم و اطلاق ماده ۴۲۴ یاد شده، در صورت وجود یکی از جهات رد دادرس نسبت به هر یک از مقامات قضایی دادسرا و از آن جمله نماینده دادستان در دفاع از کیفرخواست، حسب مورد باید از رسیدگی و مداخله امتناع کند.
۲- مستنبط از مواد ۴۲۴ و ۴۲۵ قانون آیین دادرسی کیفری آن است که اگر نماینده دادستان در دادگاه، خود را مشمول موارد رد بداند؛ قبول رد و امتناع خود از مداخله در دادرسی را حسب مورد به دادستان یا دادگاه اعلام می کند و مراتب توسط دادگاه صورتمجلس می شود. در این صورت باید دفاع از کیفرخواست به نماینده دیگری از دادستان محول شود. بدیهی است در دادگاه کیفری یک و یا دادگاه کیفری دو در مواردی که دادگاه حضور نماینده دادستان را لازم بداند، اگر نماینده دیگری از دادستان حضور نداشته باشد، جلسه دادگاه تجدید می شود؛ اما اگر نماینده دادستان خود را مشمول موارد رد نداند و یا ایراد رد را نپذیرد، با ذکر دلیل موضوع را به دادگاه اعلام می کند. عدم پذیرش ایراد رد توسط دادگاه به مدعی ابلاغ می شود و چنانچه مدعی به عدم پذیرش ایراد رد معترض باشد، همان دادگاه به اعتراض رسیدگی کرده و اتخاذ تصمیم می کند