نظریه شماره 7/1401/950 مورخ 1402/04/10 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۱/۹۵۰ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۱-۱۹۲-۹۵۰ ح |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۲/۰۴/۱۰ |
استعلام: به استحضار می رساند در خصوص ملاک تشخیص اراضی موات شهری اختلاف نظر است. برخی اعضای کمیسیون موضوع ماده ۱۲ قانون زمین شهری مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی، سال ۱۳۵۸ را معیار دانسته و با بررسی عکس های هوایی در آن سال اتخاذ تصمیم می نمایند و بر این اساس چنانچه ملک در عکس هوایی سال ۱۳۵۸ سابقه احیاء نداشته باشد، ملک را به عنوان موات معرفی می کنند. بعضی دیگر هرچند عکس هوایی سال ۱۳۵۸ را ملاکی قوی میدانند؛ اما معتقدند عکس سال های قبل که در چندین دوره وجود دارد نیز ملاک است و باید به مجموع ادله میدانی توجه شود و در نتیجه این اقدامات، فقط اراضی که موات بالذات هستند موضوع رأی قرار می گیرند و اراضی که موات عارضی هستند؛ مانند اراضی مسلوب المنفعه، از قلمرو ماده ۱۲ یادشده خارج می شوند. در رویه قضایی نیز در خصوص ملاک موات دانستن اراضی شهری اختلاف نظر است؛ برخی قضات بر اساس دیدگاه نخست فوق الذکر، آرای کمیسیون موضوع ماده ۱۲ قانون زمین شهری را صرف نظر از آثار احیاء قدیمی پیش از سال ۱۳۵۸ که در سال ۱۳۵۸ این آثار به علت عوارض جوی پنهان یا مفقود شده اند، تأیید می کنند و برخی دیگر نظر عکس دارند. خواهشمند است در این خصوص اعلام نظر فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا، با توجه به مقدمه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن مصوب ۱۳۵۸ که ناظر به زمین های موات داخل محدوده شهری یا خارج از آن است و با عنایت به تعریف حریم در ماده ۲ قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آن ها مصوب ۱۳۸۴، تاریخ ۵/۴/۱۳۵۸ که در ماده ۳ قانون زمین شهری مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی قید شده است، ملاک تشخیص موات از غیر موات است که طبق حکم ماده اخیرالذکر، اراضی موات شهری که سابقه عمران و احیاء نداشته، چنانچه بدون مجوز قانونی و از این تاریخ به بعد (۵/۴/۱۳۵۸) احیاء شده باشد، همچنان در اختیار دولت است.
ثانیا، کمیسیون ماده ۱۲ قانون زمین شهری مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی، مرجع اظهارنظر در باب تشخیص عمران و احیاء و تأسیسات متناسب و تعیین نوع زمین دایر، بائر و تمیز آن ها از موات در داخل محدوده شهری است که این امر در نتیجه تحقیقات مختلف؛ از جمله از طریق معاینه محل و عکس های هوایی محل وقوع ملک مدنظر در سال های مختلف صورت می گیرد و برخلاف آنچه در فرض استعلام آمده است، عکس هوایی سال خاصی الزاما ملاک تشخیص نوعیت زمین و اثبات آن نیست.