نظریه شماره 7/1402/156 مورخ 1402/03/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۲/۱۵۶ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۲-۱۸۶-۱۵۶ک |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۲/۰۳/۲۱ |
استعلام: به موجب ماده ۶۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲: مرتکبان جرایم عمدی که حداکثر مجازات قانونی آنها نود و یک روز تا شش ماه حبس است، به جای حبس به مجازات جایگزین حبس محکوم می گردند مگر این که به دلیل ارتکاب جرم عمدی دارای سابقه محکومیت کیفری به شرح زیر باشند و از اجرای آن پنج سال نگذشته باشد:
الف- بیش از یک فقره سابقه محکومیت قطعی به حبس تا شش ماه یا جزای نقدی بیش ازده میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۱۰) ریال یا شلاق تعزیری. ب- یک فقره سابقه محکومیت قطعی به حبس بیش از شش ماه یا حد یا قصاص یا پرداخت بیش از یک پنجم دیه .
چنانچه فردی برای مثال مرتکب جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان و اطفال موضوع ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ شود که مجازات بزه انتسابی دو تا شش ماه حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری است و از طرفی دارای شرایط مذکور در بندهای الف و ب ماده ۶۶ قانون صدرالذکر نیز باشد، خواهشمند است به پرسش های زیر پاسخ دهید:
اولا، آیا بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان و اطفال می تواند مشمول مجازات های جایگزین حبس باشد؟
ثانیا، آیا بزه یاد شده با توجه به اینکه دارای مجازات شلاق تعزیری است، باز هم مشمول مجازات های جایگزین حبس می شود و یا آنکه ماده مورد اشاره صرفا ناظر بر جرایم دارای مجازات حبس است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا، با توجه به نحوه نگارش قسمت آخر ماده ۶۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، داشتن سابقه محکومیت کیفری به شرح بندهای الف و ب این ماده مانع اعمال مجازات جایگزین حبس در جرایم موضوع ماده مذکور است؛ زیرا مجازات جایگزین حبس یک نهاد ارفاقی محسوب می شود و داشتن سوابق محکومیت کیفری به شرحی که در بندهای الف و ب ماده ۶۶ آمده است، مانع استفاده مرتکب جرایم مشمول این ماده از این نهاد ارفاقی می شود.
ثانیا، با لحاظ ماده ۷۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، حکم مقرر در صدر ماده ۶۶ این قانون در خصوص تعیین مجازات جایگزین حبس با لحاظ بندهای این ماده در جرایم عمدی که حداکثر مجازات قانونی آنها نود و یک روز تا شش ماه حبس است، شامل کلیه جرایم عمدی است که دارای چنین مجازات حبس، به عنوان مجازات قانونی جرم باشد؛ اعم از این که چنین مجازات حبسی تنها مجازات قانونی جرم عمدی باشد یا با مجازات دیگر (مانند شلاق) به صورت تخییری یا غیرتخییری باشد، که در صورت تخییری بودن مجازات های مذکور چنانچه دادگاه مجازات حبس را انتخاب نماید، لزوما باید به جای حبس، مجازات جایگزین حبس را مورد حکم قرار دهد.