نظریه شماره 7/92/1414 مورخ 1392/07/22 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۹۲/۱۴۱۴
شماره پرونده	۹۲-۷۶-۱۰۴۴
تاریخ نظریه	۱۳۹۲/۰۷/۲۲

نظریه شماره ۷/۹۲/۱۴۱۴ مورخ ۱۳۹۲/۰۷/۲۲ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: تفاوت موضوع مبیع در ماده ۳۸۴قانون مدنی با موضوع مبیع در ماده ۳۸۵ این قانون فقط مربوط به تجزیه مبیع است، درماده ۳۸۴ مبیع قابل تجزیه است بدون ورود ضرر، به همین دلیل مشتری مختاراست درصورت کم بودن مبیع درزمان تحویل معامله را فسخ و یا با گرفتن ثمن مربوط به مقدار کسری مبیع را قبول نماید. اما درماده ۳۸۵ به لحاظ اینکه مبیع بدون ورود ضرر قابل تجزیه نیست، مشتری فقط حق دارد معامله را فسخ نماید و یا اگر بیشتر باشد فروشنده حق فسخ دارد.

امّا موضوع مبیع درمواد۴۴۱ و ۴۴۲با موضوع مواد۳۸۴ و ۳۸۵ به طور کلّی متفاوت است، زیرا در مواد ۴۴۱و۴۴۲صحبت از کم بودن مبیع یا زیاد بودن آن نیست بلکه صحبت از آن است که معامله نسبت به مقداری از مبیع به جهتی از جهات قانونی باطل است و لذا فروشنده و خریدار امکان توافق نسبت به آن مقدار که بیع آن باطل است ندارند و ناگزیر خریدار یا باید بیع را نسبت به قسمت صحیح بیع با استرداد ثمن مربوط به قسمت باطل بیع قبول کند یا بیع را فسخ نماید. بنابراین موضوع مواد قانونی مورد اشاره متفاوت از یکدیگر است و هر یک در جای خود قابل اعمال است.