نظریه شماره 7/96/1282 مورخ 1396/06/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۹۶/۱۲۸۲
شماره پرونده	۹۶-۱۸۶/۱-۹۶۸
تاریخ نظریه	۱۳۹۶/۰۶/۰۷

نظریه شماره ۷/۹۶/۱۲۸۲ مورخ ۱۳۹۶/۰۶/۰۷ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: ۱- با توجه به اینکه مقنن در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در مقام ایجاد تناسب و نظم خاصی برای مجازات "شروع به جرم" است، لذا درتمام مواردی که مشمول ماده ۱۲۲ قانون مذکور است، مجازات­هایی به شرح بندهای ذیل این ماده تعیین نموده است؛ به گونه­ای که قبل از آن، تعیین مجازات برای شروع به جرم، به طور عام و مطلق در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ انجام نشده است. همچنین، با توجه به لزوم یکسان­سازی نحوه رسیدگی در امور قضایی که در بند ۷ سیاست­های کلان مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته است و با توجه به ماده ۷۲۸ قانون مزبور درخصوص لغو کلیه مقررات و قوانین مغایر با این قانون، به نظر می­رسد این اطلاق شامل کلیه قوانین و مقررات خاص و عام درخصوص موضوع سؤال و از جمله ماده ۶۵۵ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ (تعزیرات) است؛ زیرا چنانچه قائل به عدم نسخ موارد خاص مندرج در قوانین جزایی درخصوص تعیین مجازات شروع به جرم باشیم، شاهد تفاوت و شدت و ضعف میزان مجازات و عدم تناسب آن خواهیم بود. درنتیجه کلیه قوانین دیگر که به طور خاص برای شروع به جرم، مجازات تعیین کرده است، با تصویب و لازم­الاجراء شدن قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، ملغی و مجازات شروع به جرم درتمام جرایم و از جمله شروع به جرم موضوع ماده ۶۱۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵، طبق بندهای ذیل ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی با رعایت ماده ۱۰ همان قانون، تعیین می­شود.

۲- اصولاً در کلیه جرایم انجام تحقیقات مقدماتی با توجه به مواد ۲۲، ۶۴ و ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، از وظایف دادسرا است و با صدور کیفرخواست در دادگاه صالح مورد رسیدگی قرار می­گیرد و مواردی که پرونده مستقیماً در دادگاه مطرح می­شود در مواد ۳۰۶ و ۳۴۰ و تبصره یک ماده ۲۸۵ قانون مذکور تصریح شده است. طبق ماده ۳۴۰ قانون مذکور " جرائم تعزیری درجه هفت و هشت به طور مستقیم در دادگاه مطرح می­شود". بنابراین، اگر جرم اعلام شده از جرایم تعزیری درجه ۶ و بالاتر باشد، رسیدگی به اتهامات همه کسانی که به نحوی در ارتکاب آن جرم، اعم از مباشرت یا معاونت دخالت داشته باشند، ­باید پس از انجام تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا و صدور کیفرخواست با توجه به ماده ۳۱۱ قانون مزبور در دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اتهام متهم اصلی را دارد، صورت گیرد. بنابراین، با فرض اینکه بزه ارتکابی از سوی متهم اصلی در درجه ۶ تعزیری قرار داشته باشد، با لحاظ ماده ۹۲ قانون فوق الذکر، رسیدگی به اتهام معاون این جرم نیز در دادسرا، باید بدوا ًبا انجام تحقیقات مقدماتی صورت پذیرفته و در صورت صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه صالح ارسال شود.