نظریه شماره 7/97/2047 مورخ 1397/07/11 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۹۷/۲۰۴۷
شماره پرونده	۹۶-۹/۲-۲۰۹۶
تاریخ نظریه	۱۳۹۷/۰۷/۱۱

استعلام: زوج به موجب رای دادگاه محکوم به پرداخت نفقه معوقه از تاریخ ۱/۱/۸۰ تا ۱/۱/۹۰ به مئت ۱۰ سال شده است حال زوجه در سال ۹۶ به منظور بی اثر کردن رای نفقه صادره دادخواست الزام به تمکین داده است آیا حکم تمکینی که در سال ۹۶ صادر می شود می تواند دادنامه نفقه مربوط به سال های قبل را بی اثر کند؟

اساسا در صدور رای تمکین باید نشوز فعلی از تاریخ تقدیم دادخواست زوجه بررسی شود یا نشوز یا عدم نشوز سابق زوجه از تاریخ ترک منزل نیز باید بررسی شود به تعبیر دقیق تر آیا اثر رای تمکین نسبت به آتیه است یا دلالت بر نشوز سابق زوجه هم دارد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

ولا: گرچه نشوز و تمکین از امور حادث می باشند و طرح دعاوی مربوط به آن در مقاطع زمانی مختلف امکان پذیر است و مشمول اعتبار امر مختومه نمی باشد، اما در مواردی که نشوز یا تمکین در یک مقطع زمانی معینی توسط دادگاه احراز و بر همین اساس حکم صادر شده، طرح مجدد این دعاوی ناظر به همان مقطع زمانی و رسیدگی به آن به لحاظ اعتبار امر مختومه امکان پذیر نیست. بنابراین، در فرض سؤال که دادگاه حکم بر پرداخت نفقه معوقه زوجه مربوط به یک بازه زمانی معین در گذشته صادر کرده است، با توجه به اینکه تکلیف به انفاق زوجه فرع بر تمکین وی است و مفروض آن است که دادگاه با احراز تمکین زوجه حکم به پرداخت نفقه معوقه در آن بازه زمانی صادر کرده است، دعوای بعدی نشوز زوجه از سوی زوج در همان بازه زمانی به لحاظ شمول اعتبار امر مختومه به استناد بند ۶ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ۱۳۷۹ قابل استماع نمی باشد.

ثانیا: در دعوای الزام به تمکین، دادگاه علی الاصول وضعیت کنونی را مورد بررسی قرار داده و اگر نشوز فعلی زوجه را احراز کند، حکم به الزام وی به تمیکن صادر می کند و این حکم تسری به گذشته ندارد.