نظریه شماره 7/97/2646 مورخ 1397/09/26 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۹۷/۲۶۴۶
شماره پرونده	۹۶-۱۸۶/۱-۲۳۲۹ک
تاریخ نظریه	۱۳۹۷/۰۹/۲۶

استعلام: مطابق ماده ۸۵ ق م ج ن م )هر نظامی به علت اهمال یا تفریط موجب نقص یا تضییع اموال نیروهای مسلح گردد مجازات تعیین گردیده است حال آیا رابطه علیت به صورت مادی بین اهمال نظامی که باعث ایراد خسارت به این اموال می گردد کافی است علت با این رابطه علیت اگر به صورت مادی نباشد بلکه بر اثر عدم انجام وظایف قانونی در نهایت به این اموال خسارت می گردد شرط کافی است به عبارت دیگر آیا بین شرط و علت در معنای دقیق در این خصوص تفاوتی وجود دارد؟ با ذکر مثالی این تفاوت را می توان چنین بیان نمود

شخص نظامی در حین نگهبانی می خوابد و در نتیجه این غفلت اموالی از نیروهای مسلح سرقت می گردد حال آیا می توان گفت نقص این اموال به مامور ارتباط پیدا می کند و اگر مامور در حین نگهبانی نمی خوابید سرقت واقع نمی شد؟

از طرفی رابطه علیت بین نقص اموال با سرقت برقرار می باشد و لازم به ذکر است برای این اقدام مامور خوابیدن در حین نگهبانی در ق م ج ن م ) جرم انگاری مستقلی صورت گرفته است همچنین اگر پس از محکوم نمودن مامور به ماده ۸۵ و جبران خسارت وارده سارق شناسایی و حکم به رد مال داده می شود که در این صورت از یک مال دو بار جبران خسارت می گردد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا- ماده ۸۵ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب ۹/۱۰/۱۳۸۲ در مقام جرم انگاری نسبت به رفتار نظامیانی است که به طور غیرعمد با اهمال یا تفریط موجب نقص یا تضییع اموال مذکور در ماده ۸۴ این قانون می گردند و در خصوص تعیین مسوولیت مدنی این افراد باید مطابق قواعد عام حاکم بر مسوولیت مدنی رفتار گردد.

ثانیا- رفتار عمدی شخص ثالث که رابطه مستقیم با وقوع جرم دارد، قاطع رابطه علیت بین تقصیر دیگری و نتیجه می باشد. در مانحن فیه، عمد در سرقت، رابطه علیت بین اهمال و ربوده شدن مال را از بین می برد و تنها سارق بابت سرقت مسوول می باشد و شخص نگهبان تنها به دلیل اهمال خود- اگر مشمول ماده قانونی دیگری نشود- مسوولیت خواهد داشت.