نظریه شماره 7/98/1271 مورخ 1398/11/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۹۸/۱۲۷۱
شماره پرونده	ک ۱۷۲۱-۸۶۱-۸۹
تاریخ نظریه	۱۳۹۸/۱۱/۲۹

استعلام: آیا می توان سازمان حفاظت محیط زیست را با استناد به ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری و یا قوانین موضوعه دیگر به طور کلی از پرداخت هزینه دادرسی جهت طرح کلیه شکایات یا دعاوی حقوقی که آن سازمان در اجرای وظایف قانونی خود شکار غیر مجاز و مطالبه خسارات مطرح می نماید معاف نمود یا خیر./ع

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اولا، با عنایت به ماده ۲۸ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۰/۱۱/۱۳۹۵ که مقرر می دارد به منظور رفع تصرف از اراضی دولتی، ملی و وقفی، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، سازمان امور اراضی و سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان اوقاف و امور خیریه و وزارت راه و شهرسازی حسب مورد پس از تأیید بالاترین مقام دستگاه اجرایی مربوط، از پرداخت هزینه های دادرسی معاف می باشند. چنانچه دستگاه اجرایی ذیربط، به منظور رفع تصرف از اراضی مذکور در این قانون هرگونه دعوایی طرح یا اعتراض نماید، با رعایت مقررات این ماده، از پرداخت هزینه دادرسی معاف می باشد، بنابراین دعاوی غیر مرتبط با تصرفات اراضی فوق الذکر از شمول معافیت قانونی موضوع این ماده خارج است.

ثانیا، سازمان حفاظت محیط زیست، به موجب تبصره ۲ ماده ۳۲ قانون هوای پاک مصوب ۲۵/۴/۹۶ در دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از فعالیت ها، وظایف و تکالیف قانونی مربوطه موضوع این قانون از پرداخت هزینه های دادرسی معاف است.

ثالثا، سازمان حفاظت محیط زیست به صراحت ماده ۱۴ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب ۱۳۵۳ و ۱۸ قانون شکار و صید مصوب ۱۳۴۶ با اصلاحات بعدی در مورد جرایم موضوع این قوانین، حسب مورد شاکی یا مدعی خصوصی محسوب می شود (و با توجه به این که اصل بر پرداخت هزینه دادرسی است و موارد معافیت استثناء است) از حیث ضرورت پرداخت هزینه های شکایت کیفری و مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم و معافیت از پرداخت از آن تابع عمومات قانونی (از جمله ماده ۵۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری) است.