نظریه شماره 7/99/265 مورخ 1399/03/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۷/۹۹/۲۶۵ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۹۹-۱۶۸-۲۶۵ ک |
| تاریخ نظریه | ۱۳۹۹/۰۳/۰۶ |
استعلام: شخص الف متهم است به مشارکت در ایراد صدمه بدنی عمدی به همراه شخص ناشناسی که شاکی در مورد شخص ناشناس رضایت داده و در دادسرا قرار موقوفی تعقیب وی صادر شده پس از صدور کیفرخواست و اخذ اظهارات شاکی دادگاه صدمات وارده به شاکی را منتسب به شخص ناشناس دانسته نه متهم ولی در مورد فعل ارتکابی وی را طبق ماده ۲۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری ایراد ضرب بدون اثر موضوع ماده ۵۶۷ قانون مجازات اسلامی تشخیص داده لذا برای وی مجازات شلاق تعیین نموده شاکی به رای اعتراض کرده دادگاه تجدیدنظر بیان نموده دادگاه حتما باید در مورد دیه صدمات وارده اظهار نظر ماهوی نماید. ۱-آیا نظر دادگاه تجدیدنظر صحیح است؟
۲-طبق ماده ۲۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری زمانی که دادگاه عنوان صحیح قانونی اتهامی را احراز نمود که با عنوان مندرج در کیفرخواست تفاوت دارد آیا مکلف است در مورد اتهام مندرج در کیفرخواست نیز اظهارنظر نماید؟
۳-در مواردی که نظر دادگاه تجدیدنظر مخالف صریح قانون باشد آیا محاکم بدوی ملزم به تبعیت از این دستور غیر قانونی می باشند یا باید مراتب را به رئیس دادگستری جهت تعیین تکلیف اعلام نمایند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
- اظهارنظر راجع به صحت یا سقم آراء مراجع قضایی (در فرض استعلام دادگاه تجدیدنظر) از حیطه وظایف این اداره کل خارج است. چرا که سؤال به نحو مطرح شده، با عنایت به ذکر جزئیات واقعی پرونده، موردی و ناظر به مصداق یا پرونده خاص است و با توجه به ماده ۳ دستورالعمل نحوه استعلام حقوقی و پاسخ به آن در قوه قضاییه مصوب ۱۹/۹/۱۳۹۸ این اداره کل از پاسخ گویی به سؤال های مصداقی یا مربوط به پرونده خاص معذور است. تشخیص مصداق بر عهده مرجع رسیدگی کننده است.
۲- اولا، مطابق ماده ۲۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، عنوان اتهامی که در کیفرخواست ذکر می شود مانع تعیین عنوان صحیح قانونی توسط دادگاه نیست و این امر به معنای خروج دادگاه از مفاد کیفرخواست نمی باشد؛ زیرا آنچه در کیفرخواست دادستان مد نظر است، تقاضای تعیین مجازات برای رفتاریست که از سوی متهم ارتکاب یافته و واجد عنوان مجرمانه است و نه صرفا عنوان یا عناوین مجرمانه مذکور در کیفرخواست؛ بنابراین در فرض مطروحه، دادگاه موظف است با تطبیق رفتار مجرمانه با قانون، عنوان صحیح آن را مشخص و بر اساس آن حکم مقتضی صادر کند. ثانیا، نظر به اینکه تشخیص عنوان اتهامی و تطبیق رفتار مجرمانه با مواد قانونی از وظایف خاص مراجع قضایی است، دادگاه تکلیفی به اظهارنظر درخصوص عنوان یا عناوین مطرح شده در کیفر خواست ندارد، زیرا دادگاه صرفا باید رفتار مجرمانه را مورد ممیزی قرار داده و پس از انجام تحقیقات و رسیدگی، به تشخیص خود، عنوان مجرمانه صحیح را تعیین کند و اظهار نظر درخصوص عنوان یا سایر عناوین مذکور در کیفرخواست راجع به رفتار واحد ضرورتی ندارد.
۳- با عنایت به ضرورت تبعیت دادگاه تالی از تصمیم دادگاه عالی دادگاه نخستین مکلف به اقدام بر اساس تصمیم دادگاه تجدیدنظر است