نقش خواسته در تعیین صلاحیت؛ توجیه و نقد رأی وحدت رویه شماره 670 دیوان عالی کشور
نقش خواسته در تعیین صلاحیت؛ توجیه و نقد رأی وحدت رویه شماره 670 دیوان عالی کشور نام مقاله ای از فیض اله قائدی که در شماره چهارم (پاییز و زمستان ۱۴۰۲) در نشریه نقد و تحلیل آراء قضایی منتشر شده است.
چکیده
خواسته دعوا، از مهم‌ترین جهات موضوعی و یکی از سه رکن دعواست. بر اساس اصل تسلط طرفین بر جهات موضوعی دعوا و اصل آزادی گزینش صورت خواسته، دادرس مدنی تابع خواسته خواهان است. تشخیص صلاحیت مرجع رسیدگی در هر دعوایی، اگرچه امری حکمی و در اختیار دادرس است، لیکن مطابق قاعده «صلاحیت دادگاه تابع خواسته است»، دادرس، صلاحیت مرجع رسیدگی را در چارچوب خواسته خواهان باید تعیین کند. این موضوع، در رأی وحدت رویه شماره ۶۷۰ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، تحت عبارت «دادگاه دعوا را فقط باتوجه به صورتی که مدعی برای آنان قایل است مورد رسیدگی قرار میدهد»، به خوبی منعکس شده است. اما با توجه به این که قانون گذار در تعیین صلاحیت مرجع رسیدگی، ملاکهای متعدد و مختلفی را به کار برده است، صرف توجه به خواسته خواهان، در تعیین صلاحیت، ممکن است جریان رسیدگی را دچار مشکل کند، بنابر این باید کلیه معیارهای قانون گذار مورد توجه قرار گیرد. رأی وحدت رویه یاد شده از لحاظ تعیین صلاحیت مرجع رسیدگی، دارای نکات مثبت و منفی است که در این نوشتار مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کلیدواژه‌ها
- خواسته دعوا
- جهات موضوعی
- آزادی گزینش خواسته
- تشخیص صلاحیت
- معیار تعیین صلاحیت
- توصیف دعوا