نقش شفافیت آراء نمایندگان مجلس قانونگذاری در پاسخگو نمودن آنها
 | |
| عنوان | نقش شفافیت آراء نمایندگان مجلس قانونگذاری در پاسخگو نمودن آنها |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | مهدی خطیب دماوندی |
| استاد راهنما | مهناز بیات کمیتکی |
| استاد مشاور | محمد جلالی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
نقش شفافیت آراء نمایندگان مجلس قانونگذاری در پاسخگو نمودن آنها عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی خطیب دماوندی، با راهنمایی مهناز بیات کمیتکی و با مشاوره محمد جلالی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
شفافیت آراء یکی از ده ها مصادیق کلان مفهوم شفافیت است که از پاییز سال ۹۷ تا به امروز دهان به دهان میان مردم و مسیولان کشور می چرخد و به زینت المسایل نظام حقوقی ایران تبدیل شده است. مسیله ای که پیش از این هرچند مورد عنایت نمایندگان مجالس قانونگذاری ایران و سایر کشورهای جهان قرار گرفته و مسبوق به سابقه بوده، لکن لایه های پنهان و ابعاد خفیه آن تا به امروز توجه تعداد اندکی از صاحب نظران حقوق و سیاست را به خود جلب نموده است. شفافیت آراء ، واژه پرطمطراقی که این روزها در بسیاری از پلتفرم های رسانه ای از آن به عنوان ابزاری برای بازتولید هویت نظارت مردمی یاد می شود، در نخستین ساعات حیات خود گریبان گیر نهاد پارلمان شده و زنگ خطری برای نمایندگان ژله ای مجلس به صدا در آورده است. در این میان، هستند کسانی که راه ارتزاق از مواهب سیاسی و اقتصادی را در پنهان ماندن آراء نمایندگان نهاد قانونگذار جستجو می کنند و بیم از آن دارند تا با علنی شدن آراء و تصمیمات نمایندگان، منافع خود و دیگر گروه های قدرت و ثروت در معرض تلاطم های خروشان نظارت مردمی بلعیده شود. از سوی دیگر، عده ای برای نیل به مقاصد سیاسی و اقتصادی خود مترصد آن هستند که از شفافیت آراء به عنوان ابزاری بر علیه مجلس و نمایندگان اش استفاده نمایند. بدیهی است که پیگیری و اجرایی ساختن رویداد های شگرف و تحول خواهانه برای هر نظام حقوقی، بدون در نظر داشتن شرایط و عناصر حاکم بر زیست بوم سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن کشور امری محال و خارج از مدار استانداردهای حقیقی است. در خصوص نحوه اعمال شفافیت آراء، بی توجهی به الزامات اولیه و منحصربفرد آن همچون وجود یک جامعه دموکراتیک، آموزش سواد رسانه ای و یا توجه به نقش فعال احزاب قادر است تا نتایج مثبت و موثر شفافیت آراء نمایندگان را مخدوش نموده و موجبات بدبینی مردم به اصل مسیله شفافیت را فراهم سازد. در عوض، چنانچه برای شفافیت آراء الگویی صحیح، منطقی و متناسب با ویژگی های خاص سیاسی هر کشور طراحی شود، زمینه برای ارتقاء اعتماد عمومی فراهم شده و منجر به تعمیم یافتن مسیله شفافیت آراء به سایر اضلاع قدرت می گردد. در پژوهش پیش رو سعی شده تا با استفاده از مفاهیمی نظیر نمایندگی، نظارت و پاسخگویی و نیز استفاده از تجربیات موفق بین المللی در حوزه پارلمان شیشه ای، به ارتباطی منطقی میان حق بر آگاهی مردم، آزادی عمل نمایندگان، مواجهه با مسایل حساسیت برانگیز، تقابل میان منافع ملی– محلی و موانعِ تحققِ نتایجِ مثبت و موثر شفافیت آراء نمایندگان دست یابیم. بر همین بنیاد، مسیله شفافیت آراء در نظام حقوقی ایران بیش از آن که مورد بررسی های فنی و کارشناسی شده قرار گیرد، در دام شتابزدگی مردم و برخی از جریان های سیاسی گرفتار شده است. شفاف سازی آراء نمایندگان در نظام حقوقی ایران دارای موانع و چالش های مهم و اساسی است که بدون انگیزه و اندیشه برطرف شدن آن ها، عملا پاسخگویی کارآمد و اثربخشی میسر نخواهد شد.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست اجمالی مطالب مقدمه فصل اول: تاملی در باب مفاهیم و مبانی نظری: از ریشه ها تا اندیشه ها گفتار اول: شفافیت و پاسخگویی: از تحلیل معنا تا تبیین مبنا گفتار دوم: بررسی تاریخچه شفافیت آراء نمایندگان پارلمان در مجالس قانونگذاری ایران؛ تاملی تاریخی گفتار سوم: بررسی شفافیت آراء نمایندگان در رویه ها و اسناد بالادستی کشور؛ سرچشمه های نظری گفتار چهارم: شفافیت آراء نمایندگان مجلس قانونگذاری در نظام حقوقی سایر کشورها؛ کاووشی تطبیقی فصل دوم: از شفافیت آراء تا پاسخگوکردن نمایندگان؛ضرورت ها، بایدها و نبایدها گفتار اول: طرح شفافیت آراء نمایندگان در مجلس شورای اسلامی؛ آغاز بی فرجام گفتار دوم: مصاف موافقان و مخالفان شفافیت آراء نمایندگان؛ آوردگاه چالش ها گفتار سوم: موانع تحقق موثر شفافیت آراء نمایندگان؛ مسیر ناهموار، تردید موافقان یافته ها و نتیجه گیری فهرست منابع و مآخذ
کلیدواژه ها
- شفافیت رای
- شفافیت آراء نمایندگان
- نظارت و پاسخگویی
- مجلس قانونگذاری
- حق بر آگاهی و دانستن
- مصونیت پارلمانی
- پارلمان ملی ، اصل ۸۶ قانون اساسی